موضوعات مقالات و پایان نامه های پیشنهادی
- در تاریخ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
- ساعت ۱۷:۱۹
- پرینت مطلب
بسم الله الرحمن الرحیم
عناوین پیشنهادی پژوهشی در قالب کتاب، مقاله، رساله، و پایان نامه دوره های سطح 3و4 در حوزه های علمیه و ارشد و دکتری در دانشگاه ها
1. عناوین پیشنهادی مرتبط با دانش فقه، اصول فقه، فلسفه و مبانی فقه، حقوق، تفسیر قرآن، علوم قرآن و حدیث، رجال، معارف، اعتقادات، ادبیات بالمعنی الاعم و... است.
2. برخی عناوین متناسب با گفتگوی چند جانبه است(فقهی ـ ادبی و...) معیار ما در قرار دادن آن عناوین در دانش یا گرایش خاص، رنگ غالب گفتگو بوده است. با این حال جهت نگاه محقق و پژوهشگر به عنوان مورد نظر، مهم است تا آن را در باب مناسب قرار دهد. این مسأله در قرار دادن عنوانی در فقه یا حقوق و در اصول فقه یا فلسفه فقه بسیار مصداق دارد.
3. بسیاری از این عناوین قابل تجزیه به چند نوع خُردتر است (ظرفیت تجزیه و تبدیل شدن به چند (مثلا) رساله را دارد ) در این صورت مناسب است به عناوین پیشنهادی قیدی اضافه گردد.
4. موضوعات پیشنهادی در فقه و حقوق به دلیل کثرت موضوعات و گرایش ها و ابواب زیاد در این دو دانش، به موضوعات متعددی مطابق آن چه در ادامه ملاحظه می نمایید تقسیم شده است .
5. بخش مستقلی برای «قواعد فقهیه» قرار داده نشده و آن ها را در ابواب مناسب فقهی قرار داده‌ایم.
6. عموم بلکه همه قواعد فقهی ظرفیت وسیع برای مباحث جدید را دارد؛ حتی قواعدی چون لاضرر، لا حرج، لاتعادـ که در مورد آن ها ادبیات علمی تولید شده زیادی موجود است ـ ؛ در این صورت باید برخی مسائل آن را برای پژوهش انتخاب کرد.
7. موضوعات زیادی، به طور روزمره در کلاس های درس ما، به عنوان موضوعات پژوهش پیشنهاد می شود که گاه داخل در عناوین پیشنهادی پیش رو نیست.
8. عناوین پیشنهادی (عموما) سعی شده با مختصرترین تعبیر ادا شود مثلا به جای«بررسی فقهی ضمان یا عدم ضمان دولت در تنزیل اعتبار پول ملی» گفته شود: «ضمان دولت در ...» یا «فقه ضمان دولت در ...». معمولا از تعبیر «بررسی فقهی» یا «بیان فقهی» و از آوردن عِدل مثل «لزوم یا عدم لزوم ...»، «جواز یا عدم جواز ...» پرهیز شده است. با این همه محقق منتخِب، در ویراست مناسب عنوان به سلیقه خود عمل می کند.
9. برخی موضوعات پیشنهادی، ممکن است تکراری باشد، لکن با اضافه کردن قیودی مناسب و بجا، از تکرار خارج می شود. مثلا «اسقاط ما لم یجب» یا «ضمان ما لم یجب» از موضوعات تکراری می نماید، لکن با قید «در نگاه مقارن» یا «با جستجو از تعینات جدید و نو پیدا» از تکرار خارج می شود. البته اضافه کردن قید، نباید از کارایی وارزشمندی تحقیق کم کند؛ مثلا «اسقاط ما لم یجب در کتاب جواهر الکلام» از اضافات ناموجه است.
10. کتاب های فقه و عقل/فقه و عرف/فقه و مصلحت/روش شناسی اجتهاد( هم اکنون در مرحله تالیف) /فقه و حقوق قراردادها(ادله عام قرآنی) و فقه و حقوق قراردادها(ادله عام روایی) هر کدام در مباحث خود حاوی عناوین متعددی برای مقاله یا تحقیق و پایان نامه است. موضوعات مزبور کمتر در اینجا ذکر شده است.
11. اصولا هیچ عنوانی ـ هر چند در مورد آن تحقیقات، کتاب ها و مقالات زیادی به منصه ظهور رسیده باشد ـ مستغنی از بحث های جدید نیست؛ مهم توان محقق است که بتواند در مورد آن ها خلق جدید داشته باشد. ولی ـ به هر حال ـ برای رفع توهم تکرار باید عنوانی برای تحقیق انتخاب کرد که مانع این توهم شود.
بخش اول: فقه عبادات، تعلیم و تربیت، اجتهاد وتقلید، طهارت و...
1. ماهیت شناسی و حکم شناسی ارشاد جاهل، امر به معروف و نهی از منکر(مقارنه نهاد اول با دو نهاد اخیر)
2. حدود اطاعت فرزند از والدین (به این موضوع، می توان نگاه معرفتی وغیر معرفتی نیز داشت)
3. حکم شناسی امر به معروف و نهی از منکر در مرتبه ضرب و جرح و قتل
4. بررسی فقهی «انت و مالک لابیک»
5. بازیگری در نقش صریح معصومان ـ علیهم السلام ـ..
6. مفهوم و گستره ولایت ولی در نکاح کودک
7. کودک همسری (تزویج کودک توسط ولی) در فقه و نظم حقوقی جمهوری اسلامی ایران (این موضوع به دو عنوان جداگانه قابل تجزیه است)
8. حدود پوشش زن در نماز و غیر آن (با رویکرد به برخی شبهات فقه نمای جدید)
9. تعلق زکات به پول، اسکناس و تعینات جدید
10. تبدیل تقلید و اقتضائات آن
11. عمل العامل بلا اجتهاد و لا تقلید؟
12. ماهیت شناسی تقلید، مرجعیت علمی و زعامت سیاسی و اجتماعی
13. حد تقلید و اجتهاد، (در این باره در «فقه و مصلحت» اشاراتی هست)
14. ماهیت شناسی اقتصادی و فقهی عیدی، پاداش و بن های اعطایی از سوی دولت به کارمندان (و حدود تقلید و صحت دخالت فقیه در این باره)
15. رابطه خمس و زکات با مالیات (جایگزینی و عدم جایگزینی و ماهیت شناسی فقهی مالیات)
16. بررسی فقهی ـ حقوقی روایت امام کاظم ـ علیه السلام ـ به هشام بن حکم نقل شده در تحف العقول
17. احکام فقهی سلام (سلام به کتابت و پیامک در نماز و غیر آن )
18. شرکت در نماز جماعت اهل تسنن (با توجه به شبهه عصری بودن روایات دعوت به شرکت...)
19. صورت و هیأت صلاتی (مفهوم شناسی، حکم شناسی و مصداق شناسی (خارج اصول برگه های درس، صص 1359ـ 1364)
20. غیبة المسلم (از امارات طهارت/آیا اماره ای مستقل است؟ اسنادو...)
21. فحص در شبهات موضوعیه (= مصداقیه)
22. فتوای برآمده از شورا (مفهوم شناسی، اعتبار و آثار آن )
23. احکام فقهی ناصبی
24. محدوده مطاف/ مسعی (اقتضای ادله و اصل)
25. مسئولیت مدنی خرابی مسجد به قصد تطهیر
26. مکان ذبح در حج
27. اذان
28. وضو در قرآن و سنت (تحریف ها) این موضوع به چند عنوان قابل تجزیه است
29. نیت /ماهیت، آثار و مفاهیم همسو
30. ولد الزنا(عام)
31. ولد الزنا و قانون فراش(خاص)
32. ذبائح اهل کتاب
33. یائسگی زنان برای عادت وعده، یائسگی فقهی و ناسازگاری با داده های علمی...)
34. اعلمیت (هویت شناسی، دلیل اعتبار و گستره اعتبار)
35. کارشناسی مصداقی فقیه (اعتبار و نقد) از این موضوع در کتاب «فقه و عرف» گفتگو شده است.
36. احکام فقهی مسجد (عام و خاص)
37. استخاره (مفهوم شناسی، اقسام، اسناد، مناسبات آن با قرعه و قمار/ در فقه مکاسب محرمه از ص 1274(ورقه درس) به آن پرداخته شده است)
38. بررسی فقهی متابعت در نماز جماعت (وضعی، تکلیفی، تخلف از متابعت عمدا، سهوا، جهلاو...)
39. مهد کودک (و نهادهای مشابه ) اختیارات و مسئولیت ها
40. فقه جشن ها و اعیاد (موقعیت شرعی، ظرفیت ها و آسیب های شرعی)
41. احکام فقهی عرفان های کاذب (عضو بودن، تبلیغ و...)
42. اسراف و تبذیر با رویکرد فقهی
43. مرجع شرعی در اخذ وجوهات
44. خمس و نفت، معادن و اموال عمومی
45. فقه مسکرات (طهارت ، جواز و عدم جواز استفاده از مسکرات و سایر بهره وری ها)
46. فقه الکل و مواد مشتقه
47. درمان و تداوی با داروهای غیر مجاز در فضای طبیعی
48. آزمایشات طبی و پیرا طب بر حیوانات
49. هیپنوتیزم و درمان در رویکرد فقهی
50. قلمرو حرم و احکام آن
51. تمییز (مراهق و غیر مراهق) و احکام او
52. بازیافت فاضلاب
53. رشد و احکام فقهی آن
54. انقلاب، استحاله و استهلاک در مطهرات و غیر آن، (مفهومی ـ ماهوی و حکمی با توجه به مصادیق نو پدید)
55. حضور بانوان در ورزشگاه مردان، با عنوان اولی و ثانوی
56. نماز جماعت
57. نماز جمعه (بررسی فقهی ) با تاکید بر بودن آن از شئون امامت یا نه؟
58. تبدیل نیت و تبدیل منویّ / بحث پر دامنه ای است. درس تفسیر صوت جلسات 22 – 25 سال تحصیلی 401-402.
بخش دوم: فقه و حقوق معاملات بالمعنی الاخص، اقتصاد و مسابقات
1. بررسی فقهی ـ حقوقی اقاله (می توان عنوان را به دو موضوع گسست داد، بدین عبارت: «بررسی فقهی اقاله» /«اقاله در نظم حقوقی جمهوری اسلامی ایران»
2. الامام (و الحاکم الشرعی) ولی من لا ولی له، با تاکید بر تعینات جدید
3. بدل حیلوله
4. ملکیت موقت در فقه
5. بیع ازمانی
6. بیع دین
7. بیع کالی به کالی و مناسبات آن با بیع کلی به کلی
8. پول شویی
9. پول و اسکناس و نهادهای مالی جدید (بررسی فقهی، مفهومی و ماهوی )
10. تخلف از انجام تعهدات (به طور عام در فقه و حقوق (در بررسی فقهی ـ حقوقی نظر به آثار وضعیه و الزامات حکومت و متعهد له است. موضوع به دو عنوان مجزا قابل گسست است)
11. تخلف از انجام شرط (به طور خاص) در فقه و حقوق (قابل تجزیه به دو عنوان مستقل)
12. اصل حسن نیت در فقه و حقوق موضوعه ایران و غیر ایران (دفاع از این اصل تحول برجسته و مبارکی را در فقه رقم می زند)
13. ربا در قرض های تولیدی و تجاری، ربا با سود عادلانه ، ربا با سود متغیرو...
14. ربا در بانک های دولتی، در شرایط اضطراری و غیر عادی اقتصادی
یادآوری
طرح دو عنوان اخیر به دلیل شبهاتی است که در این ارتباط وجود دارد.
15. سقوط تعهدات (اسباب و احکام)
16. صلح با تاکید بر مفهوم شناسی و حکم شناسی صلح ابتدایی
17. سلب مالکیت یا حق اختصاص با رها کردن کالا و زمین
18. سلف موازی و عینه (مفهوم شناسی، حکم شناسی ، اشتراکات وافتراقات)
19. سنجه بودن طیب نفس یا اذن در جواز تصرف، اعتبار قراردادهاو...(به کتاب «فقه و حقوق قراردادها/ادله عام روایی» مراجعه شود).
20. شخصیت حقوقی بانک و حاکمیت و بررسی فقهی آن از این منظر
21. سنجه در بطلان معاملات (سفاهه، اکل مال به باطل ، سفیه بودن...به کتاب فقه و حقوق قراردادها /ادله عام قرآنی نیز مراجعه شود).
22. سنجه زمانی و مکانی محاسبه در مسئولیت مدنی
23. عدالت بین نسلی
24. فقه عمری، رقبی و سکنی(مفهوم شناسی، مقارنه مفهومی، احکام، اشتراکات و افتراقات)
25. قاعده غرور(المغرور یرجع الی من غرّه ) (اسناد، گستره ، حل معضل مسأله تعاقب ایادی)
26. قاعده نفی غرر با تاکیدبر تعینات مستحدث
27. گستره شناسی ما قصد لم یقع و ما وقع لم یقصد
28. قبض ثمن در مجلس رد قرارداد سلف قبل از سررسید یا قبل از قبض توسط مشتری اول(اختلاف فقیهان / مقارنه فقهی آرای فقهای شیعه و غیر ایشان)
29. ماهیت واحکام فقهی ـ حقوقی قرار وثیقه
30. کنز (مفهوم شناسی وحکم شناسی آن)
31. موارد منصوص( و جایز) از مسابقات
32. حکم جوائز ـ وضعا و تکلیفا ـ در مسابقات
33. مسابقه کلش آف کلنز (clash of clans)و بررسی فقهی آن
34. بررسی فقهیِ مفهومی و مصداقی مستثنیات دین با توجه به تغییرات معاصر
35. مسئولیت بیمه گر نسبت به سرنشینان مازاد بر ظرفیت مجاز و تخلف از شرایط بیمه در فقه و قانون
36. من له الغنم فعلیه الغرم(سند، حدود قاعده ، مصادیق مشتبه، مثلا در رد فاضل دیه می توان با استناد به این قاعده، در رد بین پسر و دختر تفاوت گذاشت؟ مبانی تکمله المنهاج ج2ص446+ الرسائل ج19/ابواب عاقله باب 1و...)
37. هبه، هدیه و جایزه (ماهیت شناسی، تفاوت ها و اشتراکات)
38. وقف پول، درآمدهای آتی و حقوق
39. یارانه (ماهیت / مشروعیت و...)
40. تورم و خمس، دیون، ضمان و ربا
41. فقه بورس
42. فقه شرکت (با تاکید بر اقسام و تعینات مستحدث)
43. فقه حواله (با تاکید بر تعینات جدید)
44. معامله و طیب نفس یا کراهت بر اساس توهم و باور اشتباه (در «فقه و حقوق قراردادها ادله عام روایی» فی الجمله به آن پرداخته ایم)
45. مالکیت منابع انرژی
46. بازخوانی پرونده انفال و سرمایه های طبیعی
47. منابع در آمد حکومت اسلامی
48. علم اجمالی به صدور سبب ضمان (مسئولیت مدنی )توسط یکی از دو یا چند نفر در فقه و قانون
49. اجاره مجدد از سوی مستاجر (راه کاری است برای تامین مالی به شرط قرض(رهن) در بانکداری بدون ربا)
50. مضاربه با نگاه توسعه به فعالیت های مختلف و تعینات جدید
51. فقه جعاله ناظر بر عملیات و رویه های بانکی در جمهوری اسلامی ایران
52. فقه ارتکازات در معاملات
53. تقلب، تدلیس و تبلیغات (اصل جواز ، تفاوت ماهوی این عناوین با تاکید بر روابط و اقتضائات جدید)
54. فقه سر قفلی و حق کسب پیشه با تاکید بر تعینات جدید آن ها
55. فقه حریم (این عنوان می تواند مضاف الیه داشته باشد مثل حریم قنات ها، حریم مساجد و...)
56. شرایط شاهد و کارشناس در حقوق مدنی
57. ملازمه میان علم به بطلان معامله و اسقاط احترام اموال و اعمال؛ آری یا نه؟ (مقاله‌ای در این ارتباط در فصل نامه جستار های فقهی – اصولی مشهد 1400 هست.)
58. انواع نظارت ها/ در وقف و غیر آن / از حکومت و غیر آن و... (استصوابی و استطلاع و...(جزوه ای سازمان اوقاف در این باره دارد).
بخش سوم: فقه و حقوق معاملات بالمعنی الاعم و خانواده، فقه سیاسی، فقه سیاسات؛
الف) فقه و حقوق معاملات بالمعنی الاعم و خانواده
1. فقه هسته ای (در فقه و...مقارن)
2. سن رشد جزایی
3. احداث بنای مشرف بر اماکن مقدس
4. بررسی مفهومی و فقهی ولی و مصداق شناسی آن در تعینات مختلف(باب تجهیز میت / اذن به طبیب/ قضای عبادات فائته میت و... محقق خویی در ج8 شرح عروه به مساله پرداخته است).
5. تعیین ارش در فقه و حقوق
6. فقه توریسم(گردشگری)
7. تشبه به کفار(حکم/ سند/مصادیق و...)
8. تشبه زنان به مردان و بالعکس
9. هزل، هجر، تمسخر(بررسی فقهی، با تاکید بر تعینات جدید/فضای مجازی و ...)
10. فقه و رعایت قوانین عرفی کشورهای اسلامی و غیر اسلامی با حاکمیت سکولار
11. بررسی فقهی تکلیفی و وضعی خسارت به محیط زیست(حیوانات، هوا ، آب، جنگل ها ،مراتع و ...)
12. بررسی فقهی ـ حقوقی پیوستن به پیمان ها و معاهدات بین المللی و حکم شرعی پیش از پیوستن و پس از آن...
یادآوری
این عنوان به اعتبار مفاد معاهدات به موضوعات متعدد قابل تجزیه است به مثل پیمان ها و معاهدات اقتصادی، سیاسی ، نظامی، امنیتی و در مثل بخش اقتصادی به معاهدات گوناگون اقتصادی
13. فقه و الزامات توسعه پایدار
14. حقوق شهروندی
15. فقه مهاجرت به کشورهای غیر اسلامی
16. فقه و قواعد آمره بین المللی
17. بررسی فقهی ـ حقوقی حق های مندرج در کنوانسیون حقوق مدنی و سیاسی بشر
18. بررسی فقهی ـ حقوقی مواد حقوق بشر
یادآوری
(مورد 17 و 18 قابل تجزیه به موضوعات متعدد می باشد. هر ماده می تواند عنوان مستقلی برای پژوهش باشد. این وضعیت نسبت به سایر معاهدات و کنوانسیون ها نیز جاری است. نگاه مقارَنِ معقول نیز در این پیوندها می تواند عناوین انتخابی را غیر تکراری کند)
19. حریم خصوصی بیمار
20. هشدارهای پزشکی و پیراپزشکی در رفع مسئولیت مدنی و کیفری
21. فقه و نارضایتی جنسی
22. نظام فقهی خواستگاری
23. تعدد زوجات و اقتضائات معاصر
24. فقه فرزند خواندگی
25. کودکان متولد از لقاح مصنوعی
26. کودکان متولد از رحم اجاره ای و...
27. جریان قاعده اضطرار ، نفی حرج، نفی عسر در محرمات
28. احسان و مسئولیت مدنی دولت ها ،کارگزاران نظام و نهادهای مدنی
29. مناسبات سلبی قاعده لاضرر با قاعده احسان
30. قاعده احسان با تاکید بر مسائل جدید آن
31. مفهوم شناسی «استیکال به دین» و اخذ اجرت بر تبلیغ دین (منظور از تبلیغ معنای عام آن است که شامل مثل پژوهش و تحقیق نیز می شود).
32. اخذ اجرت بر تصدی امور حِسبیه و اجرای شریعت
33. اضرار به خود؟(در فقه محرمه از ص 1244 در درس به آن پرداخته ایم)
34. گستره شناسی ارش و جریان آن در غیر عیب در قراردادها
35. ازدواج با غیر همکیش (درون دینی و برون دینی)
36. اسقاط ما لم یجب(بررسی اسناد (موقعیت شرعی) موقعیت فقهی و مصادیق)
37. ضمان ما لم یجب (بررسی موقعیت شرعی و فقهی، مصادیق )
یادآوری
برای فرار از اشکال تکرار، می توان قیودی به موضوع اضافه کرد مثل: «اسقاط ما لم یجب با انگاره مقارَن» (مقارنه فقه و حقوق یا مقارنه فقه امامیه و غیر آن) و مثل «اسقاط ما لم یجب با تاکید بر تعینات نو پیدا»؛ این نکته راجع به هر دو مورد 36 و 37 جاری است).
38. گستره شناسی اصاله الصحه در فعل غیر
39. گستره شناسی قاعده ید(خارج اصول/ درس از ص 1403)
40. اصل الحاق (الحاق اولاد به ابوین یا اشرف آن ها و...)
41. اضرار و ضمان (آیا اضرار ملاک مستقلی برای ضمان است یا باید به مثل اتلاف بر گردد؟(مرحوم شهید سید محمد باقر صدر در کتاب طهارت، احکام مسجد به این بحث بیش از دیگران پرداخته است)
42. حدود وجوب محو ماده فساد (مفهوم شناسی فساد، مصادیق و ...)
43. گستره شناسی حرمت حفظ کتب (یا پدیده های) ضلال
44. استصحاب در امور مدنی
45. قاعده الزام (الزام دو سویه؟ الزام با یک مذهب اعتقادی و دو مذهب فقهی؟ الزام و تعامل؟ مباحث لازم زیادی برای طرح در ارتباط با این قاعده وجود دارد.
46. انحلال نکاح (با توجه به شبهات مطرح در این پیوند)
47. بیت المال (ماهیت شناسی و گسست آن از نهادهای مالی مشابه ، مسئولیت ها(موارد مصرف)، حدود آن و...
48. بلیت بخت آزمایی و نهادهای مشابه (حتی شرکت های هرمی و...)
49. قواعد فقه اجتماعی (قابل تجزیه)
50. رضایت به فعل حرام
51. تسبیب، تشجیع و اعداد بر حرام (فارغ از اعانت و تعاون )
52. تزاحم نذر و حج (علمای اصول در باب تزاحم و برخی فقها در فقه متعرض آن شده اند)
53. قاعده تسلط ورابطه آن با قواعد همسو و ناهمسو
54. فقه شعائر
55. فقه تعزیه با تاکید بر پدیده ها و شبهات جدید در اطراف آن
56. شبیه سازی (استنساخ)
57. تلقیح (به این عناوین باید قیدی مناسب اضافه کرد تا اشکال به حق تکراری بودن موضوع مطرح نشود مثلا «تلقیح با محوریت گفتگو از فرزند حاصل از لقاح»)
58. بررسی فقهی (و اجتماعی) تعظیم شعائر دینی در قالب های هنری
59. تشریح
60. پیوند اعضا(ترقیع)
61. تعقیم
62. تاثیر ناهنجارهای ژنتیکی در حکم اسقاط جنین
63. اسقاط درمانی
64. ضمان حاکمیت در خلق پول، کاهش دادن ارزش پول ملی و ایجاد تورم (آیا ضمان تصور دارد یا جبران خسارت، تابع مصلحت است که ربطی به ضمان ندارد؟)
65. جریمه تاخیر ادای دین
66. حق الماره (مفهوم شناسی، گستره اعتبار، و...)
67. حق درمان زن توسط شوهر واهدای عضو وی / حدود نفقه و مؤونه و...(به چند عنوان قابل گسست است)
68. حقوق ساقط و غیر ساقط بالموت با تاکید بر نذور و کفارات (اشاره به آن شده در مبانی تکمله المنهاج، ج2،ص436 ذیل مساله 430)
69. حکم خروج زن از منزل بدون اذن شوهر در فقه و حقوق (حدود،دائم یا دائم و موقت و ...)
70. قاعده دفع المنکر / لزوم تعجیز غیر از معصیت /مجازات های پیشگیرانه (بحث شده در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) قم قاعده 16 از قواعد فقه سیاسات)
71. ضمان و عدم النفع با تاکید بر ضمان نسبت به درآمد حرّ کسوب
72. ضمان مالیت با محوریت مساله 54از کتاب الخمس عروه الوثقی
73. طلاق قضایی مستند به نفی ضرر و حرج یا نفی عسر؟!
74. بازخوانی قاعده «لاضرر» در حقوق خانواده و طلاق
75. قاعده عدل و انصاف و مناسبات آن با قاعده قرعه
76. غیب گویی از گذشته و پیش گویی از آینده
77. هویت، گستره و آثار فقهی ـ حقوقی نشوز زوجین
78. عدالت بین نسلی
79. مدح من لا یستحق المدح و ذم من لا یستحق الذم(اقسام، اسناد، تتبع و تحقیق)
80. ضرب زوجه (مفهوم شناسی ، حکم شناسی و آسیب شناسی با توجه به اقتضائات معاصر)
81. بررسی فقهی فقد المرأة زوجها با توجه به اقتضائات جدید
82. ریاست مرد بر خانواده / معنا، دلیل و گستره
83. زن،مدیریت و ولایت
84. زن، مرجعیت و رهبری
85. نفقه زوجه و اقارب دین یا تعهد؟(فصل نامه فقه و حقوق اسلامی ش 39)
86. اصاله نیابت یا عدم در مسئولیت ها و اختیارات
87. بازخوانی پرونده وکالت /وکالت بلاعزل / مشروعیت،آسیب ها، مشکلات و راه کارها
88. فقه طلاق توافقی وغیابی
89. ضرب زوجه (ماهیت و حکم)
90. وکالت زوجه در طلاق (مشروعیت، آثار اجتماعی با کار میدانی و ...)
91. قانون فراش(اسناد،ماهیت شناسی، اماره یا تعبد؟ فراش و تعارض با داده های آزمایشات مدرن و...)
92. احکام هدایا در دوران نامزدی و ادامه زوجیت
93. مفهوم و حدود ولایت اب، جد، شوهر وولی (مسئولیت ها و اختیارات)
94. حضانت ، حق ملاقات کودک با چالش ها و اقتضائات معاصر
95. قانون مسئولیت عمومی متقابل (دفتر ادله قواعد فقهی واصولی 1/79+ درس خارج فقه محرمه ص886
96. شرط عدم طلاق زوج
97. حاکمیت و کنترل بازار
98. اسباب سلب حق حضانت
99. مسئولیت اولیا و مربیان نسبت به صبی و افراد تحت نظر
100. فقه پزشکی و ریسک
101. حجیت تجزیه و تحلیل پزشکی در اثبات احکام قضایی
102. وطی به شبهه / مفهوم شناسی، مصداق شناسی ، وطی به شبهه با عدم فحص و جهل لا یُغتفر ، آثار، اقوال و ادله . لاحظ فقه قضا ص 438.
103. قانون «حریم محرمات و واجبات» شرع مقدس برای دور ماندن از محرمات و انجام واجبات، حریم قرار داده است (فصلنامه حقوق اسلامی ، شماره 43هم دیده شود).
104. برای یک عمل، دو اجرت مشروع نیست/ پیش نویس فقه القضاء ، 495.
105. در برخی حِرَف ، مجانیت اخذ شده است شرعا؟ / فقه القضاء ص 495.
106. موارد تصویر دو ضمان: ابتدایی و مستقر و گسست آن از موارد فقط ضمان مستقر . همان، ص 12و13 + العناوین مراغی 2/ 443و 444 عنوان 59.
107. ضابطه و گستره اعتبار مباشرت و نیابت پذیری / در اذان بحثی دارند و در ...
108. لا یعتبر فی العمل المستاجر علیه وجود الکلفة فیه / جواهر الکلام 9چ ج / 123.
109. ترک فعل و تجریم آن، ضمان، تعزیر، گستره شناسی / نصوص و متون.
ب) فقه سیاسات(قضا، شهادات، حدود، قصاص، تعزیرات)
1. حقوق زندانیان در شریعت
2. حقوق زندانیان سیاسی در شریعت
3. داوری شورایی (در درس خارج فقه قضا به این مسأله پرداخته ایم)
4. مشروعیت دادگاه های تجدید نظر (بحث کرده ایم)
5. حقوق متهم
6. مشروعیت تجسس و گستره آن در قضا
7. سرقت با تاکید بر تعینات جدید، نظیر سرقت های اینترنتی
8. شرایط شاهد و کارشناس در حقوق جزا
9. علم اجمالی به وقوع جنایت توسط یکی از چند نفر (قصاص،دیه ،تعزیر)
10 رجوع شاهد از شهادت در فقه و قانون
11. عملیات استشهادی (مبنای مشروعیت، تفاوت با عملیات انتحاری و ترور
12. فقه و ممنوعیت شکنجه
13. بررسی فقهی کنوانسیون منع شکنجه و رفتارهای غیر انسانی و تحقیر آمیز
14. حبس، موارد واصل بر حبس زدایی یا عدم؟
15. بررسی اعتبار شرعی داده های آزمایش های پزشکی و پیراپزشکی در دادرسی کیفری
16. اعتبار اطمینان (= علم عرفی) قاضی، شاهد و مقامات مرتبط در دادرسی مدنی
17. اعتبار اطمینان (=علم عرفی) قاضی، شاهد ومقامات مرتبط در دادرسی کیفری
18. اختیار (یا مسئولیت) حاکم شرع به منع تعقیب یا عفو یاتاخیر اجرای حکم و گستره آن
19. اختیار ولی قهری بر حق قصاص و گستره آن
20. رابطه کارشناسی و شهادت در فقه و حقوق
21. رابطه کارشناسی و علم قاضی در فقه و حقوق
22. رابطه کارشناسی و بینه و یمین در فقه و حقوق
23. اعتبار سند رسمی در فقه
24. اعتبار سند رسمی در نظم حقوقی جمهوری اسلامی ایران
25. تعارض سند رسمی با امارات شناخته شده شرعی در فقه
26. تعارض سند رسمی با امارات قانونی در نظام جمهوری اسلامی ایران
27. استفاده از بی حس کننده در اجرای مجازات ها(قصاص، حد و تعزیر)
28. بررسی اعتبار سوگند در مجازات های بازدارنده و در تعزیرات
29 . استصحاب در امور کیفری
30. پیوند عضو قطع شده با اجرای حد، قصاص به جانی و غیره
31. تاثیر توبه در سقوط حد (مفهوم شناسی توبه، راه کشف، زمان تحقیق و...
32. ضابطه تعدد و وحدت جنایت ومسئولیت کیفری
33. ترک فعل به مثابه عمل کشنده در فقه و حقوق
34. اهدای اعضای اعدامیان و محکومین به قصاص
35. قواعد فقه سیاسات (قابل تجزیه به چندین موضوع، بحث شده در مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام در قم)
36. تساوی در مقدار مسئولیت با تفاوت با تفاوت در مقدار تاثیر سبب در فقه و حقوق
37. تغلیظ دیه
38. تعیین شرعی زمان، نطفه، علقه، مضغه و ...
39. تقاص، تهاتر، مقابله به مثل(تعیین اصل در این باره و گستره شناسی اذن حاکم)
40. تقدیم حق امام بر ولی دم؟
41. قاعده درأ در بوته نقد
42. گستره نفوذ حکم قاضی( در فقه سیاسات به آن پرداخته ایم)
43. حق المسلم ( و دم المسلم) لا یذهب هدرا (بررسی مسئولیت بیت المال در این باره. بحث لازمی است به ویژه نسبت به حق نه فقط دم/ قابل تجزیه به دو عنوان
44. اصل دیه کامل در منافع الا ما خرج
45. بازخوانی پرونده انواع دیه (با رویکرد به تغییرات و شبهات نو پدید)
46. رشوه ( مفهوم شناسی و مصداق شناسی ) با تاکید بر رشوه لاستنقاذ الحق
47. اسلام و سیستم های قضایی رایج (حاکمیت امارات قانونی ، دلائل معنوی ، تلفیقی)
48. ضمان جانی(و یا عاقله) نسبت به خسارت های درمانی مازاد بر دیه یا مطلقا
49. ضمان جانی نسبت به ضرر حاصل از کارافتادگی مجنی علیه و ...
50. اجرای حدود در عصر غیبت؟
51. ناهمسویی حجت بر قاضی با قانون (با عنوان قاعده 11از قواعد سیاسات در مرکز فقهی ائمه اطهار ع قم بحث کرده ایم).
52. کل ما لا یعلم الا من قبل مدعیه یقبل منه (اماره تعبدی یا عقلایی یا ...)
53. شرایط قاضی مقرر در متون فقهی در بوته نقد (این موضوع به تعداد شرایط قابل تجزیه به عناوین مستقل است؛ مثل مجتهد بودن ـ مرد بودن ـ عادل بودن ـ حلال زاده بودن).
54. تکلیفی صرف یا تکلیفی صرف نبودن ضمان عاقله ، کفارات، نذور و ...
55. مجازات های تکمیلی افزون بر حد و قصاص و مجازات های پیشگیرانه (تدریس شده در مرکز فقهی ائمه اطهار ع ـ قواعد فقه سیاسات ، قاعده 15 و 16).
56. سنجه زمانی و مکانی محاسبه در دیه
57. مفهوم شناسی محاربه و افساد فی الارض
58. مرور زمان و مجازات ها(و مسئولیت مدنی ) در فقه و حقوق(قانون)
59. المسئولیة الشرعیه فی تلف الجانی او نقصه اکثر مما استحق عند تنفیذ العقوبات
60. نقد و تحلیل حقوقی اصل 167 ق. ا. ج. ا. ایران
61. نقل و تحلیل فقهی اصل 167 ق. ا. ج. ا. ایران
62. دادرسی غیابی/ گستره شناسی دادرسی غیابی/ دادرسی غیابی در فقه و حقوق موضوعه (فقه القضاء از ص 567)
63. مصونیت قضایی/ فقه القضاء / مساله 15 از ص 527.
64. ثبوت ارش برای درد و امثال آن؟ / بین علامه و شیخ طوسی اختلاف است. ر.ک: درس مرکز فقهی / فقه پزشکی با محوریت پرونده های قضایی ص 12 سال دوم جلسه 4.
ج) فقه سیاسی (فقه السیاسة)
1. روش شناسی فقه سیاسی امامیه
2. روش شناسی مقارن فقه سیاسی امامیه با فقه عامه/ یا با مکاتب حقوقی معاصر (به دو عنوان قابل تجزیه است)
3. فقه تحزب با نگاه مقارن به نظام های حقوقی مشهور
4. اختیارات و مسئولیت حاکمیت اسلامی در خارج از مرزهای ملی
5. فقه رفتار با حاکمان جور (این عنوان قابل تجزیه حتی به تعداد فقیهان ستبر در فقه است. مثلا در آثار صاحب جواهر یا متاخران یا ...)
6. جایگاه مرجعیت تقلید در حکومت اسلامی در فقه و قانون
7. جایگاه فقهی سه قوه، اختیارات و رابطه قوا
8. جایگاه فقهی سه قوه، اختیارات و رابطه قوا در حکومت اسلامی
9. حکومت اسلامی ومسئله تولیت ونظارت برموقوفات (خاص)
10. حاکمیت و امر به معروف و نهی از منکر
11. حاکمیت اسلامی و نهاد امر به معروف و نهی از منکر( به عنوان وظیفه ، رفتار نهادی و غیر نهادی، گستره اختیارات و ...)
12. اعتبار اکثریت / دموکراسی / مردم سالاری دینی (فصل نامه حکومت اسلامی ش 75 و 76 در این زمینه مباحثی دارد).
13. فتوای معیار با توجه به اصل 167 ق. ا. ج. ا. ایران
14. فتوای معیار با فقد یا ابهام قانون در ج . ا. ایران
15. اصل دعوت و صلح با رویکرد فقهی
16. حدود اختیارات حاکمیت در ورود به حریم خصوصی مردم (تفتیش)
17. تقیه و اهداف امنیتی واطلاعاتی (مقدار جواز همراهی و ...)
18. فقه و کشاکش امنیت و آزادی
19. تابعیت
20 وجاهت شرعی مرزها و مناسبات آن با دار الاسلام و دار الکفر
21. دفع افسد به فاسد توسط حاکمیت، نظیر ترویج و پخش هنر فاسد به انگیزه دفع هنر افسد
22. مبانی و گستره اعتبار آرای عمومی و اعتبار اکثریت
23. بررسی اندیشه «کل مجتهد عادل حاکم شرع و له الاذن فی الامور » چه بالفعل مبسوط الیه باشد وچه نباشد
24. بررسی فقهی مشروعیت تشکیل حکومت بر اساس شریعت در عصر غیبت
25. ضمان و قصاص در مقابله جیش لجیش و نظام لنظام (در درس خارج اصول در تنبیهات لا ضرر به آن پرداخته ایم)
26. اجبار شهروندان به اقامه معروف و ترک منکر از سوی حاکمیت (اصل جواز، ادله ، حدود و ...)
27. وکالت، نیابت و ولایت از معصوم ع (ماهیت، حکم، اشتراکات و افتراقات جواهر الکلام40/ص64و 65 + مستمسک ج1ص 78+ عروه الوثقی در تقلید م 51 تحریر الوسیله تقلید م15)
28. اصل جواز یا منع ورود به حیات خلوت کارگزاران نظام
29. ماهیت شناسی و حکم شناسی نمایندگی مجلس ، ریاست جمهوری و ...
30. بازخوانی پرونده«بیعت»
31. گستره اختیارات و مسئولیت حاکمیت نسبت به حقوق خصوصی
32. حاکمیت و نافرمانی مدنی در فقه و قانون
33. بغی و نافرمانی مدنی
34. فقه روابط بین الملل(فقه دیپلماسی)
35. نهادهای مهار قدرت کارگزاران نظام با نگاه فقهی
36. حکمرانی بایسته و شایسته از دیدگاه نصوص معتبر شرعی (بررسی فقهی)
37. تصدی مناصب سیاسی از کافران در حکومت اسلامی / بر مسلمانان
38. الحاکم ولی الممتنع در نظم حقوقی و رویه های قضایی ج. ا. ایران / فقه سیاسی ص 151 و 152.
39. شرایط جریان قاعده الحاکم ..../ فقه سیاسی از ص 153 تا ....
40. جانشینان اضطراری حاکم شرع در مفروض قاعده الحاکم ولی الممتنع / فقه سیاسی از ص 157.
41. بررسی فقهی و شرعی رفتارهای اقلیت های دینی و تبلیغات دینی ایشان (در فقه سیاسی، از ص 143).
42. رابطه انگاره دار الاسلام و دار الکفر با اصل سرزمینی بودن جرائم و مجازات ها/ فقه القضاء ص 533+ ماده 3 ق.م.ا مصوب 92 و ...
43. حدود مشارکت اقتصادی مردم در اسلام / جزوه درس خارج فقه سیاسی از ص 147.
44. مشورت در ترابط حاکمیت و مردم (مفهوم شناسی – گستره – شکلی و واقعی – الزام نظر مشاور بر حاکمیت – و...).
45. رابطه قضا و ولایت، آیا ذیل ولایت والی است ؟/ فقه القضاء 493و 494، با تاکید بر نظر محقق نایینی.
46. راه کار شرعی اعتراض به حکومت و نظام در فقه امامیه و عامه / جزوه درس خارج فقه سیاسی ، ص 133-135.
47. شرکت در انتخابات حق یا تکلیف یا...؟
48. معیار بودن عدم هرج و مرج وعدم اختلال نظام در تصرفات حاکمیت یا تامین مصالح؟(درس خارج، فقه القضا ص411)
بخش چهارم: اصول فقه و مبانی فقه و حقوق، فلسفه فقه، فلسفه اصول فقه و فلسفه حقوق
الف) اصول فقه و مبانی فقه و حقوق
1. اصالة کونه فی مقام بیان الشریعة (این اصل در گفته های شارع و مبینان معصوم شریعت جاری می شود و نیازمند بحث جدی است)
2. اصالة کون الشارع فی مقام التشریع (الشرع) (نسبت به کلمات خداوند و سیره رفتاری و قولی پیامبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله و سلم)
3. گستره شناسی اعتبار اصول عملیه و امارات (در این پیوند، عدم اعتبار مثبتات عادی و عقلی ، اصول عملیه نیز مطرح می شود)
4. اطلاق مقامی (مفهوم شناسی، تاریخچه، رصد کاربست ها، ارتباط آن با «لو کان لبان»)
5. حکم پدیده پس از جریان نفی ضرر، عسر و حرج
6. نقش تحقق خارجی مقصود در حرمت عمل (بحث تجری و جرم عقیم نیز مطرح می شود)
7. تخصیص کتاب مجید و سنت قطعی به دلیل غیر قطعی مثل خبر واحد معتبر
8. ترک استفصال به مثابه بیان( مفهوم شناسی، موارد، التزام فقهی به آن، تفاوت با نهادهای مشابه چون اطلاق مقامی)
9. تزاحم احکام ومناطات غیر الزامی با الزامی (در مباحث متفرق فقه، متعرض مسأله شده ایم)
10. گستره شناسی تزاحم (در درس خارج اصول متعرض مساله شده ایم)
11. سنجه های تقدیم در تزاحم
12. مقارنه تعبد انگاری نصوص قراردادها با اصالت عدم تعبد
13. تعنون عام و مطلق به عنوان بسیط غیر خاص و غیر مقید
14. تفکیک اعتبار و تکوین (اصل لزوم و گستره آن بر فرض لزوم)
15. ثبات و تغیر احکام (مفهوم شناسی دقیق ، سنجه های تشخیص، برخی تعینات برجسته)
16. ماهیت شناسی نصوص و سیره های صادر از معصوم علیه السلام از جهت تقیه (از جهت صدق و کذب، توریه یا ... و آثار فقهی هر کدام، در فقه مکاسب محرمه به این بحث اشاراتی داریم)
17. جمع تبرعی(مفهوم شناسی ، مصادیق، پیشینه و سیر تاریخی، تطبیقات)
18. جمع عرفی(مفهوم شناسی، مصادیق چالش دار، پیشینه و سیر تاریخی)
19. حجیت اطلاقات نصوص نسبت به مصادیق نو پیدا
20. قاعده نفی حرج و مناسبات و مفارقات آن با قاعده نفی عسر یا قاعده یسر
21. حکم، چیستی و مراحل(اقوال در این باره جدا مختلف است...)
22. اعتبار خبر ثقه یا موثوق به یا هر دو یا هیچکدام!
23. رابطه «لا ضرر» با ادله مبین احکام اولی وضعی و تکلیفی (حکومت، ورود، تخصیص و ...؟)
24. سیره متشرعه (مفهوم شناسی، اعتبار، آسیب شناسی تمسک، تطبیقات)
25. مشارکت در حرام (اگر حرام واحدی مثل اعطای ربا توسط بانک توسط چند نفر انجام شود). یادآوری
در این زمینه مقاله ای از این جانب چاپ شده است لکن بحث قابل پیگیری است.
26. ضرر، حرج، وعسر نوعی و شخصی و آنچه نفی شده چیست؟ چرا؟
27. فقه شخصیت حقوقی
28. حد ضرر مسوغ در اکراه و تقیه و لزوم ملاحظه ضررین (ضرر وارد بر مکره بر فرض تمرد و ضرر وارد بر ثالث بر فرض عدم تمرد)
29. مقارنه مفهومی و ماهوی استصحاب، شک ساری، قاعده مقتضی و مانع
30. قانون (ماهیت ـ مناسبات آن با فتوا ـ گستره اعتبارو...)
31. جریان یا عدم جریان نفی حرج، عسر و لاضرر در احکام شرعی مورد ادراک عقل
32. مواخذه مراهق نسبت به تخلف از ادراکات واضح عقل ؟ (آیا رفع قلم از صبی اطلاق طولی (هر صبی) و عرضی(همه تکالیف) دارد؟)
33. مناسبات حکم و موضوع(مفهوم شناسی، نسبت مناسبات با ظهور، کارکرد مناسبت در ظهور سازی یا شکستن ظهور، تطبیقات و ...)
34. منبع واره ها (استحسان، قیاس، سد و فتح ذرایع، استصلاح(= مصالح مرسله) و ...(این عنوان به موضوعات متعدد قابل تجزیه است)
35. امتنانی بودن حدیث رفع، دلیل نفی حرج و ضرر و...(سند، گستره، آثار)
36. بررسی فقهی ـ اعتقادی حیل در ربا و غیره
37. احکام دوران امر بین محذورین (حدود ده مساله از آن را در درس خارج اصول آورده ایم بر اساس برگه های درس از ص 2263)
38. نیاز به دانش منطق در استنباط عام (همه معارف ) و خاص، در کشاکش اثبات و نفی
39. کاربست اصول عملیه در حقوق؟ چگونه؟
40. عناوین ثانویه در فقه
41. عناین ثانویه در حقوق( هر یک از این دوعنوان به چند موضوع مستقل قابل تجزیه است نظیر عناوین ثانویه در فقه یا حقوق خانواده ، در فقه سیاسی، در عبادات و...
42. قانون وجوب دفع ضرر محتمل در بوته نقد (اصل قاعده / موقعیت / تطبیقات و آثار/ نقد) در فقه محرمه درسنامه از ص1299 به آن پرداخته ایم)
43. شهرت و بررسی شئون آن (مرجِع، مرجح، جابر، موهن، کاسر و مانع)(مرجع به عنوان سند/مرجح در وقت تعارض/ جابر ضعف سند یا دلالت / موهن روایت معتبر/کاسرظهور منعقد و مانع انعقاد ظهور)
44. اجماع و بررسی شئون آن (مرجع ـ مرجح ـ جابر ـ موهن ـ کاسر و مانع)
45. کاربرد قواعد لاضرر ، لا حرج و نفی اضطرار در فقه پزشکی (این عنوان به سه موضوع مستقل قابل گسست است)
46. قاعده احسان در پزشکی
47. کاربرد قاعده غرور در فقه پزشکی
48. استهجان تخصیص اکثر یا کثیر یا تا حدی که با قانون بودن حکم صادر منافات نداشته باشد
49. اخبار«من بلغ» (اسناد، گستره دلالت، سیر تاریخی، آثار و شناخت تعینات متاثر از نگاه اعتبار)
50. اشتراک احکام(تکلیف کفار به فروع و سایر مسلمانان به تکالیف شرعی)
51. احکام وضعیه(ماهیت، اقسام و ...)
52. اصل اطمینان به جای اصول لفظیه (در این موضوع رویکرد، انکار اصول لفظیه معروف مثل اصل عموم و تثبیت اصل اطمینان است)
53. گستره شناسی دلالت ادله امتنانیه (در فرض قصور، تقصیر و عدم فحص، سوء اختیار، جهل و...)
54. استصحاب استقبالی
55. مناسبات استصحاب با قاعده درأ
56. مناسبات استصحاب با نهاد های شرعی از قبیل سوق، ید، اصل صحت
57. اصل صحت و حلیت در فعل غیر (قابل تجزیه به دو عنوان مستقل)
58. استصحاب واشتراط بقای موضوع (گستره شناسی، پاسخ به شبهات مطرح در این باره و...)
59. تفریق بین باب تزاحم وتعارض و بین این دو با مساله اجتماع امر و نهی و بین دو مورد اخیر با مساله نهی از عبادت! (اصول فقه جناب مظفر ج1، صص313- 327 تا حدودی به این بحث پرداخته است).
60. اختلاف کیفیة التعامل مع اَسناد الاحکام النقلیة الصرفة و غیرها (درس خارج اصول فقه / دور دوم /ص 73و74).
61. گستره شناسی اختیارات واضع / خارج اصول دور دوم ص 121 و اطراف.
62. مصداق شناسی و حکم شناسی شک در محصّل / اختلاف صغروی شیخ انصاری با مرحوم آخوند و اختلاف کبروی ما با این دو / کفایة 36و 37 / رسائل 279 -284(ر.ک: خارج اصول دور دوم صص 146- 148و ...)
63. عناوین ثانوی : چیستی متعلق حکم (واسطه در ثبوت یا عروض) نهاد و ضابطه تشخیص
64. گستره شناسی اعتبار سکوت معصوم علیه السلام / تقریر معصوم ، ظرفیت ها و محدّدها.
ب) فلسفه فقه، فلسفه اصول فقه و فلسفه حقوق
1. قانون اهم و مهم و نسبت آن با «ماکیاولیزم»(به معنی این که هدف وسیله را توجیه می کند).
2. اصل حکمت انگاری یا علت انگاری در نصوص مبین علل الشرایع (مطرح شده در کتاب «فقه و مصلحت»).
3. روش شناسی اجتهاد از نصوص شرعی نقلی متعلق به مسائل عقلی و عقلایی
4. نصوص و احکام مبین شیوه های اجرایی و بررسی حکم شک در این باره (در فقه القضا و روش شناسی اجتهاد به این مساله پرداخته ایم)
5. فتوای اجتماعی و حکم حکومی (تفاوت ها و اشتراکات، با نگاه به شبهات وارده / در «فقه و مصلحت» توضیح داده شده است)
6. فقه مقارَن و مقاصد شریعت
7. فقه و نصوص مبین مقاصد(تفاوت نظر ما با دیگران در این باره / در «فقه و مصلحت» آمده است)
8. فقه و اخلاق
9. فقه و قرآن
10. فقه و تاریخ
11. روش شناسی استنباط احکام سیاسی واجتماعی (در مقابل استباط احکام فردی، اشتراکات و تفاوت ها)
یادآوری
این عنوان به چندین موضوع مستقل قابل تجزیه است، نظیر روش شناسی از جهت تفاوت استفاده از نصوص ملفوظ ، تفاوت از جهت دخالت عقل و اخذ به مقاصد و بنای عقلا، تعبد و عدم تعبد و ...
12. لزوم انطباق با شرع یا کفایت عدم مغایرت در مقررات عرفی (به این مساله در کتاب «فقه و حقوق قراردادها / ادله عام روایی» پرداخته ایم)
13. رابطه عناوین ثانویه معهود در فقه و اصول فقه با مصلحت
14. روش شناسیِ.../ عنوان روش شناسی با اضافه به یک پدیده (مثلا روش شناسی استنباط شیخ انصاری و...)قابل تجزیه به ده ها موضوع است، البته باید موضوع به گونه ای کارا و مفید باشد در کتاب روش شناسی اجتهاد (هم اکنون در دست تالیف ) به ده ها موضوع برخورد می کنیم که هر کدام ظرفیت مقاله شدن یا عنوان رساله و پایان نامه قرار گرفتن را دارد این بحث در فقه و اصول جاری است.
15. نوآوری هایِ .../ این عنوان هم با اضافه ای که پیدا می کند وضعیت عنوان قبل را دارد (در فقه واصول)
16. فقاهت در جمع بین پایایی (انضباط فقهی) و پویایی (ملاحظه اقتضائات زمان و مکان)
17. مفهوم شناسی و مقارنه «الاحکام تدور مدار الاسماء» و «الاحکام لا تدور مدار الاسماء»
18. روش شناسی و ماهیت شناسی استظهارات ائمه اهل بیت علیهم السلام از قرآن
19. استظهار از قرآن ومناسبات ومقارنات نزول (شان نزول ظروف حاکم بر محیط صدور)
20 استظهار از روایات وسنت معصومان ـ علیهم السلام ـ ومناسبات صدور
21. فقه الاولویات (نسبت آن با مرجحات باب تزاحم / در خارج اصول در بحث تعادل و تراجیح اشاراتی داشته ایم)
22. اجتهد فأخطأ (کاربست ها در طول تاریخ از اهل تسنن/ مفهوم شناسی و رابطه آن با باور مخطئه)
23. توضیح و رابطه تبعیت احکام ا زمصالح و مفاسد پیشین و تصویر هدفِ راجع به خلق درافعال الاهی با «العالی لا یفعل لاجل السافل شیئا»؛ به «فقه و مصلحت، پیوست اول از بخش اول» مراجعه شود.
24. گستره شناسی دلیل تأسی به پیامبر / جواهر الکلام 10/13، الحدائق 8/192، المدارک 3/ 375/ مصباح الفقیه /صلاة ج313 و ...
25. از عدم هرج و مرج و عدم اختلال نظام تا تحقق نظام حسن و مطلوب
بخش پنجم: فقه هنر و رسانه
تاکنون 2 جلد کتاب با عنوان «فقه هنر» از سوی مدرسه اسلامی هنر قم، چاپ شده است، که حاوی مقالات، سخنرانیها و مصاحبه های متعدد از این جانب و دیگران است. برخی عناوین مذکور در آن جا، قابل پیگیری گسترده تر است.
1. اجرای هنر مجاز در تاسیسات اسلامی، مسجد و غیره (نگاه فقهی)
2. فقه هنر و مالکیت فکری و هنری(مسائل و چالش ها . در حد مقاله چاپ شده است قابل پیگیری گسترده تر است)
3. دخالت حاکمیت در هنر و ممیزی
4. ترویج هنر غیر مشروع به انگیزه دفع هنر افسد
5. دخالت انگیزه،محتوا و برآیند در تجویز غنا و موسیقی و سایر تعینات هنری (از اینجانب مصاحبه و مقاله در این باره وجود دارد)
6. فقه هنر، هست ها و باید ها(سخنرانی در 4/12/1395)
7. هنر درمانی
8. روش شناسی فقه هنر
9. جایگاه عرف عام و خاص و تشخیص مکلف در هنر
10. فقه هنر و جنسیت
11. تصویر سازی امور حرام در هنر و رسانه ( مثلا تظاهر به شرب خمر)
12. بایسته سازی فقهی تبلیغ در رسانه و غیرآن
13. مدیریت رسانه از منظر فقه و قانون
14. ترویج زندگی لوکس و تجمل گرایی در رسانه و غیره با عنوان اولی و ثانوی فقهی
15. فقه لطیفه، طنز و سرگرمی ها
16. حقوق مخاطب رسانه
17. تک خوانی زن
18. تغییر صدای زن و مرد
19. تاثیر تعداد مخاطب در تعدد و تشدید جرم و گناه
بخش ششم: تفسیر و علوم قرآن
1. حداکثر انگاری مدلول آیات (و نصوص دینی)
2. مقارنه قرآن و عهدین در بیان خلق انسان
3. حکمرانی بایسته و شایسته از دیدگاه قرآن (با نگاه تفسیری)
4. رصد و کشف معارف نهفته در قسم های قرآنی
5. جری، تمثیل ، تطبیق و انحصار (جلسه تفسیر 13و 14 سال اول 1401-1402) اصل بر چیست؟
6. اختلاف نهادهای تفسیر با تاکید بر نهاد تفویض و معنادهی (درس تفسیر جلسه 13 سال اول 1401-1402)
7. تفسیر به رأی: مفهوم ، مصادیق، نشانه ها، عوامل، و...(مباحث مطرح شده در فلسفه تفسیر)
8. مباحث فقهیِ مطرح در اطراف بسمله / دفتر تفسیر قرآن عزیز 1/ از ص 32.
بخش هفتم: علوم حدیث، رجال و ...
رابطه قرآن با روایات مفسر آن، یکسویه یا دو سویه (در کتاب «فقه هنر»، این موضوع توضیح داده شده است)
1. آسیب شناسی صدور نص تا رسیدن آن به ما (نقل به معنا/ تقطیع/نقل همراه با اعتقاد راوی/ آمیخت کلام راوی با کلام معصوم علیه السلام و .../ این موضوع به عناوین متعدد قابل گسست است)
2. موانع فهم صحیح نص
3. اسباب اختلاف الحدیث
4. اسباب اختلاف فهم
5. ترمینولوژی واژه های رجالی
6. ترمینولوژی واژه های مرتبط با دانش حدیث
7. اصول اربعمائه (ماهیت، اعتبار و پاسخ به شبهات)
8. عصر بارش، پایش و پالایش / مربوط به حدیث در امامیه.
9. گستره شناسی نقل به معنا/ اقتضائات و توهم ها با محوریت دفع شبهات.
بخش هشتم: ادبیات بالمعنی الاعم و ترمینولوژی فقه، حقوق و ...
1. نقش ادبیات در فهم نصوص و متون دینی(عام)
2. نقش ادبیات در استنباط احکام از نصوص دینی (خاص)
3. معیار اسناد فعل به شخص در غیر عمد ( با ایجاد معد، مقتضی، عدم ایجاد مانع و ترک فعل)
4. اکراه و تقیه (مناسبات این دو مفهوم ومقارنه این دو با یکدیگر در مفهوم، مصداق و احکام)
5. اقسام شبهات (حکمیه و غیر آن، مفهومیه و غیر آن،ُ بیان اشکالی که در این باره هست و راه حل آن). درکتاب «فقه و عرف» به اشاره شده است.
6. مفهوم شناسی امام، سلطان، حاکم شرع، و...
7. مفهوم شناسی تخصیص، تقیید، نسخ و تفسیر( با تاکید بر تفاوت نهاد اخیر با بقیه و گفتگو از موارد بحث‌دار از این نهادها مثلا گفته می شود: سیاق و شان نزول آیه و صدور حدیث مفسر است نه مخصص یا مقید در حالی که گفته می شود: فرق مثل سیاق با قرینه متصله ـ به ویژه حافه چیست؟و...)
8. اعانت، تعاون و معاونت (در کتاب «فقه و حقوق قراردادها / ادله عام قرآنی» به این بحث پرداخته ایم. برای شروع مورد مناسبی است)
9. ترمینولوژی «لعن» و رفتارشناسی فقیهان در این باره
10. مفهوم شناسی و حکم شناسی توریه
11. ماهیت شناسی تقیه (با نگاه به برخی شبهات مطرح در اطراف آن )
12. مفهوم شناسی حاکم جائر، حکومت جور ، حکومت اسلامی
13. ترمینولوژی سبب ،مباشر و سرایت در فقه و قانون مجازات اسلامی
14. سحر و مفاهیم همسو یا همسو نما
15. مفهوم شناسی عینه، سلف موازی و ریپو
16. ترمینولوژی اکل مال به باطل، مؤاکله باطله و سفاهت (به کتاب «فقه و حقوق قراردادها/ ادله عام قرآنی» هم مراجعه شود)
17. ترمینولوژی عدالت و جور / جائر
18. مراهق و ممیز
19. عمد، خطا و شبه عمد در حقوق جزا (با تاکید بر مصادیق مشتبه مثل خطا در هویت یا در تطبیق)
20. ترمینولوژی لهو ـ لعب ـ لغو ـ ترجیع ـ طرب ـ رقص ـ تصویر (بیشتر نگاه به تراث فقهی است)
21. ترمینولوژی کذب با تاکید بر کذب در غیر قول
22. مفهوم شناسی ناصبی
23. لزوم التفات مخبر نسبت به دلالت التزامی کلامش در ترتب آن دلالت بر کلام و نسبت آن به وی، و تطبیق عنوان صدق و کذب بر آن با ملاحظه فوق
24. ترمینولوژی مؤمن (و ایمان)، مسلم (و اسلام)، کافر(و کفر)
25. ترمینولوژی شأن، نفقه ، مؤونه و عیال
26. نشوز زوجین
27. ولایت ـ وکالت ـ نیابت و ...
28. ماهیت شناسی «ولایت» در کاربست های مختلف در شریعت (ولایت به معنای حق و تکلیف بر حفظ منافع مولی علیه نه حق امر و نهی)
29. ترمینولوژی طیب نفس، رضا، اذن، اجازه، تراضی، کراهت
30. ماهیت شناسی قضاوت باب قضا
31. خلف وعده و کذب
32. هزل، هجو و تمسخر (با توجه به فضای مجازی، کاریکاتور و...)
33. ترمینولوژی و هویت شناسی اسکار، الکل، و مواد مشتقه
34. عقل ، سفاهت و جنون
35. انقلاب ،استحاله و استهلاک در مطهرات
36. تضمین و نیابت در نحو و لغت
37. دلالت انما بر حصر و تثبیت و نبود اصلی در این باره در کشاکش اثبات و نفی / حصر حقیقی / حصر اضافی/ هیچکدام/ با محوریت انما ولیکم الله و انما یرید الله ...فقه القضاء ص 501و ...
38. «سحت» و دلالت یا عدم دلالت بر حرمت / بطلان عقد/ ملکیت / ضمان و ...اشاره در فقه القضاء 513و 514و دفتر.
بخش نهم: معارف، تاریخ ، اعتقادات، تبلیغ و ....
1. آثار وضعیه اعمال (عمل حرام، حلال و مشتبه ) و اسباب از بین برنده آن آثار
2. روایت امام کاظم علیه السلام به هشام بن حکم نقل شده در تحف العقول (بررسی معرفتی)
3. ظرفیت شناسی و آسیب شناسی تبلیغی اجرای هنر مجاز در نهاد های اسلامی
4. حکمرانی بایسته از دیدگاه قرآن و سنت ملفوظ و غیر ملفوظ (قابل تجزیه به دو موضوع مستقل)
5. معارف(غیر فقهی) مرتبط با مسجد(عام و خاص)
6. جشن ها و اعیاد (با رویکرد ظرفیت شناسی و آسیب شناسی تبلیغی)
7. اصل دعوت
8. اصل هدایت
9. اصل صلح و رفتار مسالمت آمیز(در این سه عنوان رویکرد محقق می تواند فقهی یا معرفتی وتبلیغی باشد)
10. روحانیت و حاکمیت جور
11. روحانیت و حکومت اسلامی
12. بایسته های معرفتی تبلیغ در فضای رسانه و غیر آن
13. آسیب شناسی ترویج زندگی لوکس وتجملات در رسانه و غیره
14. رابطه دین و سیاست با نگاهی علمی و آسیب شناسانه
15. نماز جماعت (بررسی معرفتی)
16. نماز جمعه (بررسی معرفتی)
17. اقتضائات و آسیب شناسی اجرای حدود در عصر غیبت (با نگاه غیر فقهی)
18. اجبار به تعینات ومعروف ها در حکومت اسلامی (اجبار به حجاب و ...)(با نگاه تبلیغی ـ تربیتی ـ آسیب شناسانه و...)
19. آثار لقمه حلال و حرام در نصوص دینی
20. مبانی دینی تربیت صحیح باتاکید بر محورهای مورد غفلت چون لقمه حلال ـ شیر و ....
21. حرمت تحلیل تاریخ صدر اسلام / قائلان/ ادله / اهداف/ آثار / کاربست ها و..
22. «متعتان» ی که عمر تحریم کرد، چه بود؟ دلیل؟ نقد، امروزه جریان دارد یا نه؟
23. تبیین رابطه خداوند و مخلوقات در نصوص و متون / در درس تفسیر جلسه 6و7 سال دوم و مقاله با امام در تفسیر بسم الله
24. رفتار شناسی مفسران و غیر ایشان در پیوند با ثواب های مترتب بر تلاوت آیات و سوره، مذکور در آیات / درس تفسیر 24/3/ 1402 صوت.
25. من طلب غرا بظلم و باطل اورثه الله ذلا بانصاف و حق (اصل طلب العز – طلب العز صحیح و راه های آن در نصوص – طلب العز بظلم و بررسی موارد – طلب العز افراد و حاکمیت ها و ... بررسی کیس های مهم تاریخی و تجربه شده )
بخش دهم : فقه پزشکی
1. برداشت اجزای رئیسه بدن از مبتلایان به مرگ مغزی (مطلقا یا با قطع دستگاه تنفس یا با عدم شارژ آن)
2. زمان شرعی انتظار بهبودی آسیب یا انتقال آن از مرحله شدید به خفیف؟(در ذیل ماده 431 ق. م. اسلامی مصوب 70کار کرده ایم)
3. طبابت باعدم تخصص / با گمان به مداوا و ... با محوریت جواهر الکلام و نصوص مورد اشاره وی در این باره. ج43 ص49 و 50.
4. ضمان در اسباب طولی / فقه پزشکی با محوریت پرونده های قضایی ص 13و 14.
5. ضمان ما لم یجب / برائت پزشک از مریض یا ولی او و ...(در فقه پزشکی جلسه 12تا ...در سال تحصیلی 1400-1401 بحث کرده ایم+ جواهر 43 از ص 44.
بخش یازدهم : نقد قوانین
1. ماده 37 قانون مدنی/ درس خارج فقه القضاء ص418 و اطراف آن /در فقه و اصول مطرح است؛ مثل فوائد الاصول ج4، / القواعد الفقهیه بجنوردی، ج1، نهایة الافکار، قسم 2 از جزء چهارم ص 30 و اطراف و ...
2. اصل 86 قانون اساسی در بوته نقد / همان.