فقه و عرف چاپ ششم
نشر:تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.1397
- پيش گفتار۱
- مقدمه۱
- 1.بيان موضوع۱
- اجتهاد در همه اعصار۱
- رابطه شريعت،فقه و اجتهاد با عرف۱
- 2.انگيزه۱
- 3.عرف در مذاهب فقهي۱
- 3_1.فقه شيعه و عرف۱
- 3_2.مالکيت و عرف۱
- 3_3.حنفيه و عرف۱
- 3_4.شافعيه و عرف۱
- 3_5.حنابله و عرف۱
- 4.ساختار کتاب۱
- بخش يکم، کليات۱
- فصل يکم، مفاهيم تحقيق(فقه و عرف)۱
- مبحث اول، فقه۱
- 1.«فقه» در لغت و عرف۱
- 2.واژه «فقه» در بستر تاريخ ديني خويش۱
- 3.«فقه» در اصطلاح۱
- مبحث دوم:عرف۱
- گفتار اول : واژه شناسي عرف۱
- 1.«عرف» در لغت۱
- 2.«عرف» و «معروف» درنصوص و متون ديني (قرآن ،حديث و کتب تفسير)۱
- 3.«عرف» در اصطلاح فقه، حقوق و اصول۱
- گفتار دوم، تفسير«عرف» از طريق تحليل کاربرد ها و مولفه ها۱
- 1.کاربرد ها۱
- تسامح در استعمال «عرف» به معناي مردم۱
- 2.مولفه هاي عرف مصطلح۱
- نمود هاي عرف۱
- تفسير نهايي عرف مصطلح۱
- گفتار سوم :مبادي عرف۱
- گفتار چهارم، اقسام عرف۱
- 1.عرف تسامحي و دقيق۱
- 2.عرف کارشناس و غير کارشناس۱
- 3.عرف مفهومي و تطبيقي۱
- فصل دوم، واژه هاي کليدي همسو و مرتبط با مفاهيم تحقيق۱
- مبحث اول،واژه هاي کليدي همسو و مرتبط با «فقه»۱
- 1.«شريعت»۱
- شريعت بالمعني الاعم۱
- شريعت بالمعني الاخص۱
- رابطه شريعت و فقه۱
- 2.«اجتهاد»۱
- 3، 4 و 5. «مبنا»، «منبع» و «سند»۱
- گونه هاي اجتهاد۱
- مبحث دوم، واژه هاي همسو و مرتبط با عرف۱
- 1.«عادت»۱
- رابطه عرف و عادت۱
- بررسي نهايي۱
- 2.«مبناي عقلا»(=سيره،سيره عقلا)۱
- گفتار اول، چيستي بناي عقلا۱
- گفتار دوم، مبادي بناي عقلا۱
- بررسي ماهيت مدرکات عقلي عملي۱
- نقد نظر نخست۱
- نقد نظر دوم و بررسي نهايي۱
- مشهورات بالمعني الاخص و بالمعني الاعم۱
- گفتار سوم، رابطه بناي عقلا و ديگر مفاهيم همسو۱
- رابطه عرف و بناي عقلا۱
- رابطه مدرکات عقل و بناي عقلا۱
- سيره،سيره متشرعه و بناي عقلا۱
- 3.«اجماع»۱
- رابطه اجماع، عرف و بناي عقلا۱
- 4.«قانون»۱
- رابطه قانون و عرف۱
- 5.«سنّت، هنجار و نُرم»۱
- رابطه سنّت و عرف۱
- رابطه هنجار، نرم و عرف۱
- يادآوري۱
- چکيده بخش يکم۱
- بخش دوم، کاربرد عرف در فقه و استنباط احکام شرع۱
- فصل يکم، کاربرد استقلالي۱
- مبحث اول، منبع انگاشتن عرف۱
- منبع انگاشتن عرف و اقتضاي عقل۱
- منبع انگاشتن عرف و نصوص متون ديني۱
- مبحث دوم، سند انگاشتن عرف در اجتهاد۱
- گفتار اول، مفهوم سند انگاشتن عرف۱
- گفتار دوم، پيش فرض ها در سند انگاشتن عرف۱
- قلمرو شريعت۱
- بررسي و تحقيق۱
- گفتار سوم، تعيين عرف مورد گفتگو۱
- گفتار چهارم، موقعيت سندي عرف و بناي عقلا در انديشه ها۱
- عدم حضور سندي عرف در فقه شيعه۱
- بررسي وظيفه شارع و امام(ع) در بيان شريعت۱
- تحليل روايات: «ان شئنا اجبنا و ان شئنا امسکنا»۱
- گفتار پنجم، موقعيت سندي عرف و بناي عقلا در ادله و اسناد معتبر۱
- 1.ادله اثبات۱
- يکم.و علي المولود له رزقهنّ و کسوتهنّ بالمعروف۱
- نقد۱
- دوم. خذ العفو و أمر بالعرف۱
- نقد۱
- سوم. ما رآه المسلمون حسناً فهو عند الله حسن۱
- نقد۱
- چهارم. انتم اعلم بُامور دنياکم۱
- نقد۱
- پنجم.روايات دالّ بر سکوت خداوند در مواردي چند۱
- نقد۱
- ششم. روايات دالّ بر لزوم همراهي با اکثريت۱
- نقد۱
- هفتم.اقتضاي عقل۱
- نقد۱
- 2.ادلّه نفي۱
- الف) اصل عدم سنديت عرف۱
- ب)ادله مذمت از اکثريت۱
- انديش? نخبه گرا۱
- نقد۱
- بررسي نقد۱
- گزيد? گفتار۱
- کالبد شکافي، مبدأشناسي و پسينه کاوي عرف ها۱
- لزوم توجه به کارکرد هاي عقل به جاي سندانگاري عرف۱
- يافتن منشأ معتبر براي عرف به جاي کاوش از اتصال به عصر معصوم(ع)۱
- مشکل کالبدشکافي بناي عقل و عرف۱
- پاسخ۱
- گفتار ششم، بررسي راه هاي احراز اتّصال سيره ها به عصر معصوم(ع)۱
- فصل دوم، کاربرد غير استقلالي (آلي) عرف۱
- موقعيت اين کارايي در انديشه ها۱
- 1.مراجعه به عرف در مفاهيم مفردات و هيأت هاي به کار رفته در دليل۱
- پاي بندي شرع به قواعد حاکم بر محاورات مردم۱
- بيان انديشه مخالف اين کارايي و نقد آن۱
- بررسي۱
- بيان رقيب براي عرف در اين کارايي و نقد آن۱
- بررسي۱
- شمارش عناصر، رقيب ايکال به عرف و نقد آن۱
- نقد۱
- محدوده کاربرد مصطلح شرع۱
- برخورد تعبدي يا عرف مدار با مصطلحات و تطبيقات زمان شارع۱
- نظريه تحقيق۱
- 2.مراجعه به عرف در برداشت از مجموعه دليل يا ادلّه و امور پيرامون۱
- تفاوت اين کارايي با کارايي اول۱
- موقعيت اين کاربرد۱
- بيان انديشه مخالف و نقد آن۱
- گونه هاي اين کاربرد۱
- 1.تنقيح مناط، الغاي خصوصيت و اولويت عرفي(توسيع مدلول دليل)۱
- 2.تخصيص، تقييد و عدم انعقاد اطلاق در دليل به عرف و عادت(تضييق مدلول دليل)۱
- 3.تغيير و عمل نکردن به نص شرعي به دليل تغيير عادت و عرف!۱
- توضيح اجمالي عناويني چون مذاق فقه، شمّ الفقاهه دوق حقوقي و۱
- لزوم توجّه بيشتر به عقل و اَسناد کلان در اجتهاد۱
- اولويت حذف عناويني چون مذاق فقه و۱
- کارايي دوم عرف و کار تحقيقي فقيهان۱
- 3.مراجعه به عرف در تطبيق مفاهيم عرفي بر مصاديق۱
- موقعيت اين کاربرد در انديشه ها۱
- موارد ناهمگن با کاربرد عرف در تطبيق، از فقه۱
- عدم اعتبار عرف غافل و متأثّر از مقارنات۱
- انديشه اول(موافق)۱
- انديشه دوم (مخالف)۱
- نقد و بررسي۱
- نقد انديشه اول۱
- نقد انديشه دوم۱
- نقد نظريه توسعه در مفهوم۱
- نهاد هاي تطبيقي مذکور در متون فقهي۱
- 1.فقيه و متصدّي اسنتباط۱
- 2.شخص مکلّف۱
- 3.عرف خاص و مقيد۱
- 4.عرف خبره و کارشناس۱
- 5.عقل و دقّت کامل۱
- بررسي پاياني۱
- اصل اول۱
- اصل دوم۱
- اصل سوم۱
- بررسي اعتبار يا عدم اعتبار داوري کارشناس در تطبيق۱
- نقد انديشه عدم اعتبار نظر کارشناس در تطبيق۱
- نقد سخن نخست۱
- نقد سخن دوم۱
- نقد سخن سوم۱
- اصل چهارم۱
- توضيح۱
- 4.کارايي عرف در امور تقنين۱
- نمود اول، استهجان عرفي تخصيص و تقييد اکثر از عام و مطلق۱
- نمود دوم، نحوه حدّ و کفايت بيانِ قانون۱
- أ.نحوه بيان قانون۱
- ب.حدّ بيان قانون۱
- ج.کفايت بيانِ قانون با داوري مردم(عرف)۱
- شواهد اصولي فقهي مرجعيت عرف در کفايت بيان۱
- 5.حضور عرف در عرصه ادلّه و اَسناد۱
- نمونه اول، عرف و فهم تعارض ادلّه۱
- نمونه دوم، عرف و جمع ميان ادلّه و تنسيق آن ها۱
- أ.جمع ميان ادلّه۱
- بررسي۱
- ب.تنظيم و تنسيق ادلّه۱
- نمونه سوم، عرف و توسيع مفهوم واژه هاي ذکر شده در دليل۱
- نمونه هاي متفرق ديگر۱
- 6.حضور عرف در قرارداد ها و معاملات۱
- 7.موضوع سازي و موضوع زدايي عرف براي جريان اسناد و احکام و عدم جريان آن ها۱
- لزوم اعلان عدم رضايت از سوي مالک در برخي موارد۱
- حضور عرف موضوع ساز در تثبيت حقوق معنوي مولفان و۱
- نمودار۱
- چکيده بخش دوم۱
- بخش سوم، شبهه ها، پرسش ها و آسيب ها۱
- فصل يکم، شبهه ها و پرسش ها۱
- 1.حوزه شريعت و عرف۱
- تاريخچه بحث۱
- انديشه شمول۱
- ادله اين نظريه۱
- انديشه انعزال۱
- انديشه ابهام۱
- ادله اين انديشه۱
- انديشه اعتدال۱
- مرحله نخست، توضيح انديشه اعتدال۱
- مرحله دوم، تثبيت انديشه اعتدال و نقد ساير انديشه ها۱
- نقد ادلّه دالّ بر انديشه ي شمول۱
- نقد انديشه انعزال و ابهام۱
- 2.بيان موضوع، فقه يا عرف؟۱
- گفتار اول، مراد از موضوع، مصداق موضوع، حکم و متعلق حکم۱
- خاصيت موضوع، متعلق و مصداق۱
- آميخت ناصحيح موضوع و مصداق۱
- گفتار دوم، اقسام موضوع۱
- موضوعات مستنبطه در مقابل مخترعات۱
- گفتار سوم، مروري بر انديشه ها۱
- گفتار چهارم، نظريه تحقيق۱
- مرجعيت قاضي و حاکم در اصدار حکم و تعيين مصداق۱
- مراجعه به فقيه در مفاهيم مخترع شرعي۱
- مراجعه به فقيه در حدود موضوعات مستنبط۱
- مراجعه به فقيه در برخي مصاديق داراي پايه اجتهادي۱
- مراجعه به فقيه در مفهوم و مصداق مورد تعبد۱
- ضرورت تمييز موارد کارشناسي حجت از غير حجت۱
- يادآوري۱
- 3.ابزار کشف مفاهيم عرفي و مصاديق آن۱
- راه هاي کشف۱
- اعمال تعبد ضمن پذيرش رويه عقلا در تطبيق مفاهيم بر مصاديق۱
- 4.عرف معيار۱
- گفتار اول، مروري ببر برخي گفته ها و انديشه ها در عرف معيار۱
- نقد و بررسي سخن اخير۱
- گفتار دوم، نقد گفته ها و تحقيق مطلب۱
- 5.نهاد حاکم به بقا يا عدم بقاي موضوع استصحاب۱
- فصل دوم، آسيب ها۱
- 1.عرفي انگاري شريعت و فقه۱
- نقد و بررسي۱
- 2.برداشت ناصحيح از تأثير زمان و مکان بر احکام۱
- موارد توهّم تغيير حکم۱
- ثبات شريعت و تحول فقه۱
- نقد و بررسي۱
- 3.واگذاري تشخيص موضوعات پيچيده به عرف مردم۱
- نقد و بررسي۱
- تحقيق۱
- 4.توهّم عرف عام و بناي عقلا۱
- نمونه اول۱
- نقد۱
- نمونه دوم۱
- نقد۱
- 5.جابجايي غير عملي عرف با غير عرف در کاربرد۱
- چکيده بخش سوم۱
- کتابنامه۱
- فهرست اعلام۱