فقه و حقوق قراردادها ادله عام روایی
ناشر:سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.1398
فقیهان اسلام گفت و گو از معاملات را عموماً در دو قالب به سامان رسانده اند: اول. در قالب بیان مسائل خرد فقهی معاملات؛ دوم. در قالب ارائه قواعد و ضوابط عام فقهی. تحقیق پیش رو گونه ای دیگر از مباحث لازم در اطراف معاملات را به منصه ظهور رسانده است. و آن گفت و گو از ادله عام قراردادها است. کتاب حاضر ادله عام روایی قراردادها را با نگاه فقهی و حقوقی در مورد گفت و گو قرارداده است و بحث از ادله عام قرآنی قراردادها در کتابی دیگر با همین سبک و سیاق صورت گرفته است.
- پيشگفتار۱
- مقدمه۱
- فصل اول: حديث تسلط۱
- مبحث اول: سند حديث سلطنت۱
- گفتار يکم: جست و جو۱
- گفتار دوم: نقد و تحقيق۱
- 1.جبر ضعف روايت با عمل مشهور۱
- 2.رابطه جبر و عدم جبرِ ضعف روايت با روش اجتهاد۱
- 3.حديث سلطنت و عدم احتياج به جبر ضعف سند۱
- مبحث دوم: مفاد حديث۱
- گفتار اول: انديشه ها و نقد آن ها۱
- 1.بيان انديشه ها۱
- أ)تشريع انگاري مطلق مفاد۱
- ب)تشريع انگاري مفاد در حوزه انواع سلطنت ها۱
- ج)تشريع انگاري مفاد در حوزه حفظ سلطه ها۱
- د)خبري انگاشتن مفاد۱
- 2.نقد انديشه ها۱
- أ)نقد انديشه اول۱
- ب)نقد انديشه دوم۱
- ج)نقد انديشه سوم۱
- د)نقد انديشه چهارم۱
- گفتار دوم: انديشه مختار در تفسير حديث۱
- محبث سوم: توسعه تسلط به غير اموال۱
- 1.راه هاي توسعه مفاد حديث۱
- 2.جست و جو۱
- 3.تحقيق۱
- مبحث چهارم: حديث سلطنت، ظرفيت ها و محدوديت ها۱
- گفتار اول: حديث سلطنت و ظرفيت سلطه۱
- 1.جستار در متون فقهي۱
- أ)انديشه اطلاق۱
- ب)انديشه تحديد۱
- 2.نقد و تحقيق۱
- گفتار دوم: حديث سلطنت و محدوديت سلطه در تزاحم۱
- 1.جستاري در اسناد شرعي و متون فقهي۱
- 2.تحقيق۱
- مبحث پنجم: نسبت حديث با ديگر ادلّه و تطبيقات۱
- گفتار اول: رابطه حديث و قاعده با ساير اسناد۱
- 1.جست و جو در متون و رصد آرا۱
- 2.نقد و تحقيق۱
- گفتار دوم: تطبيقات۱
- 1.سلطنت بر اراضي، فضا و معادن۱
- أ)جست و جو۱
- ب)نقد و تحقيق۱
- 2.مالکيت فکري۱
- أ)جست و جو۱
- ب)نقد و تحقيق۱
- 3.سلطه بر اسقاط حق و ازاله مالکيت۱
- أ)جست و جو۱
- ب)نقد و تحقيق۱
- فصل دوم: حديث نهي از بيع الغرر۱
- مبحث اول: سند حديثي نهي از بيع غرر و غرر۱
- گفتار اول: سند حديث نهي از بيع غرر۱
- 1.جست و جو از آرا۱
- 2.نقد و تحقيق۱
- گفتار دوم: سند «عن النبي(ص) أنه نهي عن الغرر»۱
- 1.جست و جو در متون۱
- 2.نقد، بررسي و تحقيق۱
- مبحث دوم: مقاد تصويري و تصديقي حديث و جمله هي از غرر۱
- گفتار اول: مفردات۱
- 1.«نَهي»۱
- أ)آرا و احتمالات۱
- ب)بررسي، نقد و تحقيق۱
- 2.«بيع»۱
- 3.اضافه «بيع» و «الغرر»۱
- أ)رصد انديشه ها۱
- ب)نقد، بررسي و تحقيق۱
- 4.«الغرر»۱
- گفتار دوم: مفاد تصديقي حديث و جمله نهي از غرر۱
- 1.طرح چند پرسش۱
- 2.پاسخ به پرسش ها با بيان چند امر۱
- أ)پذيرش سهمي از خطر از طرف شارع و عقلا۱
- ب)گستره غررِ موردِ نهيِ شارع۱
- ج)ترادف نهي از بيع الغرر با نهي از بيع جزاف۱
- د)عدم لزوم علم تفصيلي به مقدار عوضين در وقت عقد۱
- ه)جريان مفاد حديث، در غير بيع۱
- مبحث سوم: رابطه حديث و قاعده با ديگر اسناد۱
- 1.رابطه حديث و قاعده با قاعده تسلط «و أحلّ الله البيع»۱
- 2.رابطه حديث و قاعده با ادلّه وفا به عهد و شرط۱
- 3.رابطه حديث و قاعده با دليل صلح۱
- 4.رابطه حديث و قاعده با آيه تجارت۱
- 5.رابطه حديث و قاعده، با روايت «دَعَوا عبادَ الله»۱
- 6.رابطه حديث و قاعده با ادلّه اضطرار و مانند آن۱
- مبحث چهارم: تطبيقات۱
- 1.اعتبار قدرت بر تسليم يا تسلّم با استناد به حديث۱
- أ)جست و جو۱
- ب)نقد، بررسي و تحقيق۱
- 2.اعتبار علم به عوضين در بيع با استناد به حديث۱
- أ)جست و جو۱
- ب)نقد وبررسي۱
- 3.اعتبار علم به اطراف بيع با استناد به حديث۱
- أ)رصد انديشه ها۱
- يکم: انديشه صحت استناد۱
- دوم: انديشه عدم صحت استناد۱
- ب)نقد و تحقيق۱
- ج)ادله جريان نهي از غرر در غير عوضين در بيع۱
- د)پاسخ نقض هاي وارد بر جريان نهي از غرر۱
- 4.استناد به حديث در غير بيع۱
- 5.نقي غرر و ابزار هاي مشتقه مالي۱
- أ)ابزار هاي مشتقه مالي، مفهوم شناسي و اقسام۱
- ب)تحقيق و بررسي۱
- فصل سوم: احاديث وفا به شرط۱
- مبحث اول: سندشناسي رواياتِ وقا به شرط۱
- مبحث دوم: مفاد تصويري و تصديقي روايات۱
- گفتار اول: مفردات۱
- 1و2.«المومنون» و «المسلمون»۱
- 3.«شَرط»۱
- أ)مفهوم شناسي و تبار شناسي واژه«شرط»۱
- ب)گستره محيط شرط۱
- يکم: شرط، الزام و التزام تابع يا اعم؟۱
- دوم: صدق شرط بر معاطات، عقود ملفوظ و ايقاعات۱
- سوم: اطلاق شرط بر قرارهاي پايه عقد۱
- چهارم: اطاق شرط بر بناهاي عرفي۱
- پنجم: رابطه شرط و انگيزه قرارداد۱
- 4.«کتاب»، «موافقت و مخالفت»، «تحريم حلال و تحليل حرام»۱
- أ)کتاب الله۱
- ب)موافقت، مخالفت، تحريم حلال و تحليل حرام۱
- ج)شرطيت موافقت يا مانعيت مخالفت؟۱
- گفتار دوم: مدلول تصديقي روايات وفا به شرط۱
- 1.اقوال و آرا۱
- 2.نقد و تحقيق۱
- أ)نقد قول اول۱
- ب)نقد قول دوم۱
- ج)نقد نظر سوم و تثبيت اجمالي انديشه چهارم۱
- 3.توسعه مفاد احاديث، در غير شرط۱
- 4.مناسبات«المؤمنون عند شروطهم» با مثل «أوفُوا بالعقود»۱
- مبحث سوم: تطبيقات۱
- 1.شروط (و قرارهاي) ابتدايي و غير تابع۱
- 2.پاي بندي به شرط ترکِ فعلِ حقوقي و تخلف از آن۱
- 3.منع نشر آثار ديگران بر اساس«المؤمنون عند شروطهم»۱
- فصل چهارم: حديث ضمان به يد۱
- مبحث اول: سند حديث۱
- گفتار اول: جست و جو از متون روايي و آراي فقهي۱
- گفتار دوم: نقد و تحقيق۱
- محبث دوم: مفاد تصويري و تصديقي حديث۱
- گفتار اول: مفاد تصويري۱
- 1.بررسي ادبي۱
- 2.مفردات حديث بر اساس ديدگاه مشهور۱
- أ و ب)«علي اليد»۱
- ج)«ما اخذت»۱
- د)«حتي تؤديه»۱
- گفتار دوم: مفاد تصديقي۱
- 1.ديدگاه ها۱
- أ)ابهام انگاري دلالت حديث۱
- ب)دلالت حديث بر وجوب حقظ و ردّ۱
- ج)دلالت حديث بر حکم وضعي ضمان۱
- 2.نقد ديدگاه ها و بيان رأي مختار۱
- أ)نقد ديدگاه ها۱
- ب)بيان رأي مختار۱
- مبحث سوم: تطبيقات۱
- 1.ضمان منافع۱
- أ)رصد آرا در مسئله۱
- يکم: ديدگاه انکار۱
- دوم: ديدگاه اثبات۱
- ب)نقد و تحقيق۱
- 2.تطبيق «علي اليد» بر غير عمد، بر جهل و عدم تقصير۱
- 3.«علي اليد» و ضمان مجنون و غير بالغ۱
- 4.ضمان در مأخوذ به سَوم۱
- 5.«علي اليد» و ضمان ماليّت۱
- أ)جست و جو۱
- ب)نقد و تحقيق۱
- مبحث چهارم: رابطه «علي اليد» با قاعده «احسان» و مقتضاي اصل۱
- گفتار اول: رابطه مفاد حديث با قاعده «احسان»۱
- گفتار دوم: ضمان، مقتضاي اصل و تمريني فقهي_قضايي۱
- 1.مقتضاي اصل در شبهات حکميه(کليه)۱
- 2.مقتضاي اصل در شبهات موضوعيه(جزييه)۱
- فصل پنجم: زوايات تحلي و تحريم به کلام۱
- مبحث اول: اَسناد روايات۱
- مبحث دوم: مدلول تصويري و تصديقي دو جمله مورد بحث۱
- گفتار اول: مدلول تصديقي۱
- گفتار دوم: مدلول تصويري روايات، نقد و تحقيق۱
- 1.«أنما»۱
- 2.«تحللّ و تحرّم»۱
- 3.«الکلام»۱
- مبحث سوم: تطبيقات۱
- فصل ششم: روايات منافع در مقابل ضمان۱
- مبحث اول: موقعيت سندي و فقهي روايات۱
- گفتار اول: سند شناسي روايات۱
- گفتار دوم: موقعيت فقهي متن مورد گفت و گو۱
- 1.جست و جو در متون۱
- 2.تحقيق۱
- مبحث دوم: مفهوم شناسي و موقعيت فقهي« إن الخراج بالضمان»۱
- گفتار اول: مفاهيم۱
- 1و2.«الخراج»۱
- أ)«ال»۱
- ب)«خراج»۱
- 3و4.«بالضمان»۱
- أ)باء۱
- ب)«ضَمان»۱
- گفتار دوم: مفاد تصديقي«الخراج بالضمان»۱
- 1.جست و جو۱
- 2.نقد و تحقيق۱
- 3.نقد برداشت الوحنيفه و هم انديشان وي از اين جمله۱
- گفتار سوم: موقعيت فقهي مفاد تصديقي اين جمله۱
- مبحث سوم: موقعيت فقهي مفاد تصديقي اين جمله۱
- 1.تطبيقات۱
- 2.استثناها۱
- أ)تخصيص به قاعده «اقدام»۱
- ب)تخصيص به قاعده «تلف قبل از قبض»۱
- ج)تخصيص در وقف و مال صغير۱
- 3.قواعد همسو يا همسان با قاعده۱
- فصل هفتم: روايت توقف حليت مال مسلمان بر طيب نفس۱
- مبحث اول: سند شناسي۱
- مبحث دوم: مفاد تصويري و تصديقي۱
- مبحث سوم: روايت و ادله انحصار جواز تصرف به اذن مالک۱
- 1.بيان همسويي۱
- 2.مفهوم شناسي «اذن»، «طيب نفس و رضا»۱
- 3.نقد و نظر۱
- مبحث چهارم: تطبيقات۱
- 1.لزوم معاطات۱
- 2.امساک مال غير۱
- 3.تصرفات اعتباري و شبه تصرف ها۱
- 4.طيب نفس بر اثر باور اشتباه۱
- 5.تسليط بر مال با علم به اشکال در معامله۱
- پيوست ها۱
- پيوست اول: نمود هاي قاعده تسلط در برخي نظام هاي حقوقي۱
- گفتار اول: قاعده تسلط و اصل صحت۱
- 1.اصل صحت در حقوق ايران و دليل آن۱
- 2.اصل صحت در حقوق فرانسه۱
- گفتار دوم: گستره تسلط در حقوق موضوعه و حدود مالکيت۱
- 1.حقوق ايران۱
- 2.حقوق کشور هاي ديگر۱
- گفتار سوم: مالکيت فکري در نظم حقوقي برخي کشور ها۱
- 1.مالکيت فکري و حقوق ايران۱
- 2.مالکيت فکري و برخي نظام هاي حقوقي ديگر۱
- پيوست دوم: بررسي فقهي نهاد صلح۱
- پيوست سوم: نفي غرر در حقوق ايران، نقد و تحقيق۱
- پيوست چهارم:حکم شناسي پيش انگاره هاي عقد نکاح۱
- 1.جست و جو۱
- 2.نقد و تحقيق۱
- پيوست ششم: قاعده وفا به شرط در حقوق ايران و تحليل فقهي آن۱
- پيوست هفتم: قاعده برآمده از حديق«علي اليد» در حقوق ايران۱
- پيوست هشتم: قاعده برآمده از «الخراج بالضمان» در حقوق ايران۱
- منابع۱
- 1.منابع فارسي۱
- أ)کتاب ها۱
- ب)مقالات۱
- 2.منابع عربي۱
- فهرست آيات۱
- فهرست روايات۱
- نمايه اعلام۱
- نمايه موضوعي۱