آیت الله ابوالقاسم علیدوست به مناسبت ماه محرم و عزاداری سیدالشهدا (علیه السلام) ضمن بیان برخی ظرفیت ها، همچنین آسیب هایی که در عزاداری ها وجود دارد، در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: عزاداری ها رمز وحدت و  اتحاد دینی و ملی ماست. از طریق مجالس امام حسین (علیه السلام) است که ملت با سلیقه های مختلف کنار هم می نشینند، به گونه ای که نه فقط شیعه بلکه اهل سنت، مسیحی و یهودی نیز در این مجالس شرکت می کنند.

وی افزود: هر وقت عزاداری های ما با شکوهتر بوده وحدت ملی و دینی ما نیز پررنگ تر و منسجم تر بوده است. در دوران صفویه به موازاتی که عزاداری رواج پیدا کرده، کشور به وحدت رسیده و کمتر دورانی داریم که مانند صفویه وحدت دینی و ملی خودش را نشان داده باشد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اضافه کرد: احیای تشیع و آثار شیعه یکی دیگر از آثار عزاداری است، به گونه ای که نام شیعه روز به روز در جهان بلندتر و بیشتر شنیده می شود و یکی از دلایل آن این است که ذات تشیع یک ذات منطقی و عقلانی است. به طور قطع در ده ها کشور عزاداری انجام می شود.

وی از عزاداری به عنوان تعظیم شعائر یاد کرد و گفت: عزاداری برای سیدالشهدا بزرگداشت یک حادثه بزرگ است که جزو تعظیم شعائر محسوب می شود. تعظیم شعائر یا مستحب است و عبادت محسوب می شود و یا بالاتر از آن واجب است و اگر امروز کسی بگوید اصل عزاداری بر سیدالشهدا و بزرگداشت این حادثه واجب است، فتوای غیرفنی نداده است.

استاد علیدوست زنده کردن اهداف امام حسین (علیه السلام) را یکی از ظرفیت های عزاداری بر شمرد و گفت: اگر عزاداری انجام شود، اهداف امام حسین نیز زنده می شود و هدف آن حضرت احیای دین و ارزش ها است.اهتمام به حفظ حق الله و حق الناس است. مبارزه با ظلم نیز یکی از اهداف امام حسین است و همه اینها با عزاداری احیا می شود. تکریم نماز است. نشان دادن اخلاق است و ...

وی ادامه داد: بیان شریعت و بیان دین خدا نیز یکی دیگر از آثار عزاداری است. اگر مجالس ما و عزاداری های ما به دست مبلغان دین و عالمان باشد، از این طریق بسیاری از احکام خدا، اخلاق و مسائل دینی مانند توحید، نبوت و امامت گفته می شود.

رئیس انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم یکی دیگر از آثار عزاداری را کمک به مستمندان دانست و گفت: در ماه محرم و مجالس حسینی بسیاری از عزاداران به فقرا و نیازمندان کمک و به نیاز های آنان رسیدگی می کنند. 

وی افزود: گاهی در همین هیات ها چند جوان دور هم جمع می شوند و پولی روی هم می گذارند تا سفره ای را برای عزاداران برپا کنند. در برخی از همین جلسات صدها میلیون تومان پول جمع می شود و به نیازمندان اختصاص می یابد.

این استاد حوزه اضافه کرد: گاهی برخی افراد می گویند پول روضه خوانی را خرج فلان فقیر و یا جهیز دختران نیازمند کنید در حالی که وقتی همین هیات های عزاداری برگزار می شود، امکانات بسیاری جمع می شود. بنابر این کمک به فقرا از این طریق انجام می شود.

وی ضمن برشمردن آثار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عزاداری به برخی آسیب ها نیز اشاره کرد و گفت: به موازاتی که عزاداری سیدالشهدا علیه السلام کاری پسندیده و مبارک است و آثار فراوانی دارد ولی اگر دچار برخی آسیب ها شود، آن آثار از بین می رود و به ضدش تبدیل می شود.

استاد علیدوست افزود: متاسفانه گاهی در کنار عزاداری های شرع پسند و عقل پسند و مطابق شرع حرکاتی انجام می شود که وهن مذهب و دین و حتی وهن ملت است که یکی از آنها خرافه و دیگری بدعت است. بدعت یعنی چیزی که جزو دین نیست وارد دین شود.

وی با بیان برخی دیگر از مصداق های خرافه و بدعت در عزاداری ها گفت: هیچوقت اهل بیت چنین چیزهایی را به ما یاد نداده اند. آیا در مجالس امام صادق (علیه السلام) هنگام عزاداری چنین کارهایی صورت می گرفت و آیا در حضور عالمان بزرگ در طول تاریخ چنین حرکاتی وجود داشته است؟!

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تاکیدکرد: گاهی بعضی مطالب هرچند فی نفسه صحیح است ولی آیا حق داریم هر چیزی را بگوییم. اگر موجب تمسخر و استهزا می شود، نباید بر زبان آوریم و انجام دهیم. بعضی می گویند ما آنچه را که معتقدیم درست است، بیان می کنیم و هر کسی آزاد است هرگونه که می خواهد برداشت کند و ما مسئول برداشت دیگران نیستیم درحالی که این بیان بر خلاف قرآن است.

وی با استناد به آیه ۱۰۴ سوره بقره گفت: قرآن به مومنان می فرماید : از واژه «راعنا» استفاده نکنید و به جای آن بگویید «انظرنا». گفتن کلمه راعنا باعث ملعبه و مضحکه مسلمانان می شد. من به عنوان سخنران یا مبلغ یا مداح مسئول برداشت طبیعی دیگران هستم. یعنی اگر مطلبی را بگویم که موجب تمسخر می شود، نباید بگویم.

استاد علیدوست افزود: در آموزه های دینی به قدری کرامات معقول و مستند از زندگی ائمه علیهم السلام داریم که می توان در جلسات عزاداری بیان کرد ولی مطرح کردن برخی مسائل گاهی به دست بیگانگان می افتد و عده ای را از دین خدا خارج می کند! نمی توان گفت : من حقیقت را گفتم و اگر او خارج شد مهم نیست. اینگونه نیست. 

وی اضافه کرد: برخی می گویند هدف وسیله را توجیه می کند و با همین استدلال سخنانی را بیان می کنند. صدا و سیما بیشتر مواظبت کند. آیا نباید شیوه نامه ای داشته باشند تا گویندگان از نقل غیر واقعی، موهن و بدون منبع مطالب منع شوند و اگر یک بار این کار را کردند، حداقل دیگر آنان را دعوت نکنند.

این استاد حوزه از اذیت دیگران به عنوان آسیبی دیگر یاد کرد و گفت: گاهی مجالس عزاداری تا پاسی از شب با پخش صدا از بلندگو به طول می انجامد. امام صادق (علیه السلام) به یکی از شیعیان فرمودند : «بد از همه بد است ولی از تو بدتر است و کار خوب از هر کسی صادر شود، خوب است و از تو بهتر است.» در عزاداری اگر مزاحمت وجود داشته باشد، مصداق این سخن امام صادق خواهد بود.

وی ادامه داد: حرکت امام حسین (علیه السلام) یک حرکت مذهبی سیاسی است. یعنی حرکت امام صرفا مذهبی به معنای مقابل سیاسی نبود؛ چنانکه صرفا سیاسی هم نبود. عزاداری هم اگر در راستای هدف سیدالشهدا باشد، هم سیاسی و هم مذهبی است. یعنی جنس عزاداری از  جنس سیاسی جدا نیست اما چند سالی است عزاداری ها به باشگاه سیاسی برخی افراد و جناح های خاص تبدیل شده است.

استاد علیدوست افزود: گاهی مردم را به نام عزاداری جمع می کنند ولی در حین عزاداری مجلس را به سمت یک جناح خاص سیاسی می برند و وقتی اعتراض می شود، می گویند سیاست ما عین دیانت ماست ولی نمی گویند که هیچ کسی نگفته است عاشورا عین سیاست جناح خاص ماست و ما نباید از این ظرفیت برای این یا آن جناح استفاده کنیم. البته ممکن است آثار آن در کوتاه مدت به نفع یک جناح باشد ولی در درازمدت هیچکس سود نمی برد.

وی  اضافه کرد: البته من اراده ای از صاحبان اراده و نفوذ در اینباره نمی بینم که این مساله را مهار کنند و از آن جلوگیری به عمل آید. وقتی از اهداف امام حسین (علیه السلام) می گوییم یعنی از مبارزه با ظلم و امر به معروف و نهی از منکر سخن می گوییم و این مسائل بحث های سیاسی است ولی وقتی به یک گروه کشیده می شود، خیانتی است که اهل بیت نخواهند بخشید.