بسم الله الرحمن الرحیم

تبریک عرض می‌کنم مناسبت ایام را و مناسبت امروز میلاد امام همام سید‌الشهدا امام حسین علیه الصلاة و السلام به امام زمان علیه الصلاة و السلام، مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی و رهبری معظم انقلاب و همه شیعیان، مسلمانان و صالحان.

 جلسه هم به همین مناسبت در این مکان شریف و در محضر شما و خدمت مرجع عالیقدر و مورد توجه تشکیل شده است. طبیعی است که موضوع صحبت کوتاه ما باید در اطراف شخصیت امام حسین درسی که ما می‌توانیم بگیریم و وظیفه ای که ما در مقابل این پدیده بزرگ الهی داریم.

مقدمتا مطلبی را عرض می‌کنم روایتی را مفسران و محدثان بزرگ شیعه از امام صادق علیه السلام ذیل آیه و الشمس و ضحیها و القمر اذا تلیها دارند. امام صادق می فرمایند که الشمس: رسول الله. راوی می‌گوید و قلت: و القمر؟ امام می‌فرمایند: ذاک امیر المؤمنین. مطابق منابعی که از تراث اسلامی و شیعی داریم این رفتار امام، معنایش این است که این آیه، ظاهری دارد و ظاهر آیه این که مراد از «شمس»، دلالت دارد بر خورشید و مراد از «قمر»، ماه و چون ماه بعد از خورشید دیده می‌شود گفته می‌شود و القمر اذا تلیها...اما از باب این که این قرآن بطنی دارد و بطونی و اشاراتی و لطائفی. این ها هم حقایقی دارد و...این ها را که عرض کردم همه الفاظی است که در روایات ما به کار رفته است.

در واقع امام می‌خواهند بفرمایند که این آیه اشاره به یک پدیده دیگری هم دارد حالا آن را جزء بطن آیه حساب کنیم، جز اللطائف...اللطائف للاولیاء...جزء اشارات؛ الاشارة للخواص...حالا هر چه حساب کنید.

می‌فرمایند: مراد از خورشید، رسول خداست. و مراد از ماه، امیرالمؤمنین و اذا تلیها هم اشاره به ولایت بلافصل مولا دارد؛ این جاست که انسان باید به فکر برود که دریابد که چه ارتباط و چه مشابهتی است بین شمس و رسول خدا بین قمر و امیرالمومنین این امکان هست که انسان بنشیند و فکر کند و یک مشابهت‌هایی را بدست آورد. اما چیزی که شاید از همه گویاتر باشد این است که ببینید خورشید جهانی است؛ خورشید مال ایران و عربستان و آفریقا نیست خورشید یک پدیده‌ای است که رحمة للعالمین است و جهانی است. خورشید جاودان است. درست است که خورشید هم یک روز عمرش تمام می‌شود مثل تمام چیزها، ولی آنقدر تا کنون عمر آن طولانی است که اگر بگوییم جاودانه است با قدری مسامحه اشکالی ندارد. خورشید پدیده‌ای است که مشمول مرور زمان نمی‌شود. متاثر از زمان نیست؛ متاثر از مکان نیست؛ فرا زمان و فرا مکان است و هیچ وقت انسان از خورشید خسته نمی‌شود ولو هر روز او را ببیند و هر روز او را مشاهده کند. همین وضعیت بر ماه هم حاکم است؛ ماه، جهانی است. ماه، جاودان است. ماه، خالد است. ماه، برای انسان خسته‌کننده نیست. و رسول خدا با پیام و بعثتی که دارند و امیرالمؤمنین با فرهنگی که از پیامبر اسلام گرفتند به همین شکل هست. لذا می‌توانیم بگوییم پیامبر، جهانی است. مخصوص یک مکان نیست و جاودان؛ خاتِم و خاتَم.مخصوص یک مکان نیست، امیرالمؤمنین به همین ترتیب خودش و آثاری که دارد این طور است. و لذا آثاری مثل نهج البلاغه ولو من الاسلام است، «ولید الاسلام» است اما «للاسلام» فقط نیست.در  واقع للانسان است  یعنی من الاسلام، للانسان است. امیرالمؤمنین  برای همه شئون انسان‌ها پیام دارد. برای همه مکان‌ها و همه زمان‌ها  و البته می‌دانید که این جریان اختصاصی به پیامبر و امام علی ندارد. جزء اعتقادات ماست که ائمه ما هم این گونه هستند؛ یعنی شخصیت‎هایی جهانی، جاودان و جامع. چون محضر، محضر علم است؛ نکته‌ای که می‌خواهم عرض کنم این که در قرآن، این طوری که به دست می‌آید، معمولا وقتی که یک معنایی از بطن اراده می‌شود در خود ظاهر آیه، یک قرینه‌ای را اشراق می‌کند که وقتی انسان به آن معنای بطنی یا آن اشاره پی می‌برد به آن معنا می‌رسد. در قرآن می‌گوید: ان عدة الشهور...اثنی عشر شهرا؛ ماه‌ها دوازده تاست؛ محرم  وصفر و ....اما در روایات، امام می‌فرمایند: این دوازده ماه ما هستیم بعد دوازده امام را می‌شمارند. بعد می‌گویند: الاقرار بهؤلاء هو دین القیم چون بعد می‌فرماید: ذلک الدین القیم. آیات را باید ظاهرش را درست کرد ان عدة الشهور عندالله اثنا عشر شهرا.....ذلک الدین القیم  به هر حال باید ظاهر حفظ شود و مفسران هم توجیه کردند که چگونه دوازده ماه این گونه باشد می شود الدین القیم است.

اما این ذلک الدین القیم وقتی جا باز می‌کند، وقتی به دل انسان می‌نشیند، وقتی انسان با تمام وجود آن را حس می‌کند که گفته شود منظور دوازده امام هست آن وقت گفته می‌شود ذلک الدین القیم. یا در آیه الیوم اکملت لکم دینکم تا می‌رسد به فمن اضطر فی مخمصة ...بسیاری از مفسران گفته‌اند که آیه، اجزایش ارتباطی با هم ندارد ولی با برخی قرائن که از برخی روایات استفاده می‌شود. وقتی ارتباط برقرار می‌شود بعد فان الله غفور رحیم معنا پیدا می‌کند. و الا اگر کسی در مخمصه و اضطرار باشد گناهی نکرده که بگویند فان الله غفور رحیم. اضطرار که اضطرار هست، تازه اگر  نخورد، گناه کرده است.و واجب است که به اضطرار عمل کند اما وقتی مطابق برخی از قرائن معنا شود و ارتباط برقرار شود بین کل اجزای آیه، آن موقع فان الله غفور...معنا پیدا می کند و جالب این است که در آیه‌ای هم که الان در خدمتش هستیم و الشمس و ضحیها ما فکر می‌کنیم همین گونه است.  والشمس وضحیها...قسم به خورشید قسم به ماه وقتی ماه پشت سر خورشید در می آید. به هر حال بسیاری از مفسران به این شکل نوشتند اما آیا ضرورت داشت اذا تلیها گفته شود؟ جز برای حفظ زیبایی آیات و نظم و نسق آیات اما اگر گفتیم قمر اشاره به امیرالمؤمنین دارد.اذا تلیها جای عجیبی باز می‌کند یعنی در این آیه می‌خواهد اشاره‌ای داشته باشد به ولایت بلافصل امیرالمؤمنین و من همین جا عرض کنم محضر حضرت آیت  الله العظمی مکارم شیرازی عذرخواهی می‌کنم من این جور فکر می کردم که اگر کسی یک بزرگواری زیر نظر یک انسان بسیار بزرگی این مطلب را دنبال کند آیاتی که تاویل شده البته تاویل را با مسامحه باید گفت آیاتی که اشاراتش، لطائفش به چیزهایی غیر ظاهر تفسیر شده و بعد یک قرائنی در خود آیه اشراب شده اگر کسی این  را جمع‌آوری کند و یک مجموعه به دست بیاید به نظرم مجموعه مشکور و محمودی خواهد بود. البته راه، خطرناک است؛ باید کسی که وارد می‌شود بسیار مهارت داشته باشد؛ چنانچه حتما یک انسان بسیار بزرگی او را کنترل کند. و الا در دنیای امروز ممکن است برخی مسائل را با خودش داشته باشد. به هر حال درقرآن ما فکر می کنیم اشاره شده به شخصیت‌های خالد، جامع، جهانی و جاودان و امام حسین بدون تردید چنین شخصیتی است. بزرگواران ملاحظه فرمایید در آثاری که ما از امام حسین داریم ما یک برنامه جامع و همه شئون را می‌بینیم چنانچه آن چه امام بیان می‌کند مخصوص عرب و  عجم نیست و آن چه بیان می‌کند مخصوص یک زمان نیست؛ روز عاشوراست ـ اینها برای ما باید یک درس باشد و ما این را منتقل کنیم به امروز ـ موسی بن عمیر انصاری می‌گوید پدرم برای من نقل می‌کرد که یک نفر هم برای امام حسین یک نفر است مخصوصا با این نگاه که اگر به شهادت برسد در راه خدا، سعادتمند می‌شود. امام، عمیر انصاری را فرا می‌خواند می فرماید که: عمیر! نادِ فی الناس، ان لا یقاتلنی معی رجلٌ علیه دین با صدای بلند به عاشورائیان بگو و پیام را برسان که کسی با من  نجنگد و کسی با من به شهادت نرسد در حالی که علیه او دینی باشد. یکی بلند شد گفت: من، دینی دارم. یکی قول داده که ادا کند. امام به او گفت: آیا مطمئنی که او، دین تو  را ادا می کند؟اگر ادا نمی کند نایست. ببینید رعایت حق الناس، رعایت اخلاق اجتماعی رعایت حقوق مردم ودیگران در هر زمان ومکان یک شخصی خدمت امام رسید حالا به چه مناسبت غیبت کرد.فرمود: یا هذا کف عن الغیبة فانها ادام کلاب النار مستحضرید در مورد غیبت هم آیاتی داریم هم روایات زیادی اما بعد از آیه مبارکه حجرات من فکر نمی کنم بیانی  به این زیبایی در باره غیبت داشته باشیم یا هذا کف عن الغیبة دست از غیبت بردار توجیهش هم مکن که دارم جلو طرف می‌گویم، افشاگری می‌کنم که همانا غیبت خورش (خورشت )سگان اهل جهنم است. خورش (خورشت) وقتی به غذا اضافه می‌شود انسان بیشتر غذا می‌خورد. زمان غذا خوردنش هم اضافه‌تر می‌شود. انسان لذت می‌برد، غیبت هم وقتی به جلسه اضافه می‌شود همین خصوصیت را دارد و چون این حیوان، گوشتخوار است، انسانی هم  که غیبت می‌کند گوشتخوار است در واقع دارد گوشت برادر دینی خودش را طبق آیه می‌خورد.

قهرا خود امام این کار را مرتکب نمی‌شود. در مورد حقیقت عبادت فرمود عبادت سه قسم است: قسمی قوم عبد الله رغبة و تلک عبادة التجار و ان قوم عبدالله رهبة فتلک عبادة العبید و ان قوم عبد الله شکرا فتلک عبادة الاحرار وهی افضل العبادة . مخاطب کدامیک از این احادیث فقط مسلمانان هستند؟ مخاطب کدامیک از این احادیث فقط شیعیان هستند. غیر از این که بشریت به این پیام‌‌ها احتیاج دارد. شیخ انصاری همین حدیث را از امیرا المؤمنین علی علیه السلام در کتاب الصلاة نقل می‌کند بعد می‌گوید به خود گوینده‌اش قسم که شخصی مثل خودش باید باشد تا به این عمل کند.

راجع به برآوردن حاجات مردم فرمود: حوائج الناس الیکم من نعم الله علیکم فلا تملوا عن نعم...اگرکسی آمد در خانه شما را زد، فکر نکنید که شما دارید منتی بر او می‌گذارید در واقع او دارد بر شما منت می‌گذارد. فکر نکنید شما نعمتی هستید برای او، او نعمتی است برای شما. حوائج الناس نعمتی است از خدا برشما؛ این نعمت شما را خسته نکند. نعمت را تکراری و موجب انزجار نگیرید که بعد از نعمت به نقمت تبدیل خواهد شد.

ظهر عاشوراست. عمرو بن عبدالله صیداوی می‌گوید: آقا! ظهر شده. وقت نماز است. دوست داریم یک نماز دیگر با شما بخوانیم. حضرت سر به آسمان بلند کرد و گفت: یاد کردی نماز را، خدا تو را از ذاکران و نماز‌گزاران قرار دهد. و بعد هم آن نماز عاشورایی خالد خوانده شد. این بخشی از کلماتی هست که ما از  امام داریم یعنی از یک شخصیت جامع جهانی و جاودان بگوییم. و اما آخرین بخش عرایضم را بیان کنم.

دو تا پیشنهاد: یک پیشنهاد این است: بزرگواران! روحانیون! سروران! ماه رمضان، نزدیک است محرم و صفر بعد می‌آید. حتی برخی رسانه‌ها هم شاید صدا را بشنوند. ما امام حسین را جامع معرفی کنیم. شاید نسل امروز ما از شجاعت امام حسین چیزهایی را می‌داند تازه کاملش را هم نمی‌داند.از قیام امام از غیرت امام، از دغدغه امام نسبت به حفظ اسلام و اینها را همه را از عاشورا گرفته. اما امام حتی اینها هم نیست و جامع تر است. گویندگان، واعظان و نویسندگان رسانه‌ها بخشی از کار خودشان را ضمن حفظ این جهاتی که بیان شد، باید شخصیت جامع امام علیه السلام را بیان کنند؛ یعنی باید اخلاق و عبادت امام هم گفته شود به عنوان درسهایی از عاشورا اهتمام امام به نماز و به عنوان درسهایی قبل از عاشورا به عنوان اهتمام امام به حق الناس به عنوان اهتمام امام به اخلاق اجتماعی به کارگزاران به مسئولان گفته شود که خدمت به مردم از جمله نعمت های الهی است از جانب خدا به مردم باید این ها هم بیان شود این ها هم بیان شود یعنی به گونه ای نباشد که برخی از ساحتها در وجود امام بر دیگر ساحتها سایه افکند .یک تعبیری را رهبر سیکهای پاکستان دارد یک همایشی بود در 5/7/95 در لاهور پاکستان عنوان همایش بود صلح بین ادیان یکی از گروه هایی که دعوت شده بودند سیکها بودند آقای گوپال سیک چاپلا رهبر سیک‌های پاکستان یک جمله دارد؛ او می‌گوید: امام حسین رهبر تمام بشریت است نه شیعه هست نه مسلمان است نه جز پیروان ادیان توحیدی اما گفت:« امام حسین امام تمام بشریت است و  تمام ادیان او  را جاودان می دانند».یعنی این مطلبی که ما عرض می کنیم به عنوان یک معتقَد شیعی نیست.  به عنوان یک باور اسلامی نیست. یعنی وقتی این انسان ها را، انسان زندگیشان را مطالعه می‌کند به این نقطه می‌رسد شاید رسالت ما باشد من «شاید» را با احتیاط عرض می‌کنم. نمی‌خواهم در محضر مرجعیت، اظهار نظر فتوایی داشته باشم اما به نظر می‌رسد، رسالت روحانیت این است و نه فقط راجع به امام حسین که همه ائمه. ما گاهی اوقات بخشی از زندگی ائمه را بیان می‌کنیم و بخشی دیگر را رها می کنیم این به عنوان اولین پیشنهاد که امام حسین را در ماه رمضان در ماه محرم و صفر، جامع معرفی کنیم . تلویزیون باید این کار را بکند؛ و  به گونه ای مواظبت شود که هیچ جهت بر جهت دیگر غلبه نکند. البته گاهی ممکن است در یک شرایط خاصی در یک جهات خاصی ...اما این استثناست نه اصل و ما باید شخصیت ائمه را به عنوان انسان‌های جامع که برای همه شئون ائمه حرف دارند، جهانی و جاودان باید معرفی کنیم. 

ائمه به عنوان «صلح خانه بشریت» «خانه صلاح» «خانه اخلاق بشریت» معرفی شوند.شما وقتی به بیرون از کشور می‌روید، می‌فهمید چقدر این پیام‌ها گوش شنوا دارد. و اگر خواسته باشیم، خانه مشترک بشریت را با فرهنگ خودمان تاسیس کنیم، از همین طریق امکان دارد. البته ما فقط باید بیان کنیم تا بشریت به این نقطه برسد.امیدواریم خدای متعال، 1. توفیق مطالعه و  آشناشدن به معارف دین را عنایت کند و 2. در وجود خودمان پیاده کنیم؛ وقتی انسان معرفت پیدا می‌کند اتحاد عالم و معلوم ایجاد می شود واین که آنچه می‌داند جزء شخصیت او می‌شود و در مرحله سوم بر اساس رسالتی که بر دوش او گذاشته‌اند و خودمان به آن عمل کردیم به عنوان روحانیت به دیگران منتقل کنیم.انشاالله .