درس اخلاق: ان الله یامرکم ان تؤدوا الامانات الی اهلها - من استعمل رجلا من عصابة و فیهم من هم ارضی لله منه فقد خان الله و رسوله و المومنین.
تصرف اسلام از دو جهت در حفظ امانت: 1. بالا بردن ارزش امانت داری و پلشت انگاری شدید خیانت به امانت.
2. توسعه در مصادیق امانت هر چیز از هر کس در هر حال.
روحانیت امانت داری پر مسئولیت! دین مردم امانت در دست او است.
ادامه درس: عقد ذمه برای کفار متوطن در بلاد اسلام است تحت شرایطی در ذمه قرار می‌گیرند ولی در عقد امان: 1. اهل کتاب بودن شرط نیست 2. خارج از بلاد اسلام هستند 3. احکام و شرایط دیگری دارند.
اشتراکات و افتراقات - مصونیت دیپلماتیک - عقد امان و ذمه - پایگاه شرعی مصونیت قضایی دیپلماتیک.

پی گیری تعلیقه‌های مساله 11 در بخش استثنای آن - لزوم ملاحظه مطابقت نظر معدول عنه غیر اعلم با نظر اعلم از گذشتگان. نقد این تعلیقه ها ابتنای برخی تعالیق بر عدم جواز عدول از حی به حی؛ لزوم ملاحظه فتوای اعلم از گذشتگان و لو این شخص تقلید نکرده از طرائف برخی تعلیقه ها است.این ملاحظه خلاف فرض کار نداشتن به گذشته ها و محور قرار دادن دو طرفی است که هر دو حی هستند.
علی ای حال گذشتگان نباید در دایره محاسبه قرار گیرند چه اعلم از حی و چه غیر آن.
زمان فرض اعلمیت زمان استنباط حکم است به شرطی که با توجه بر آن باقی بماند هر چند برخی شکوک با استصحاب بر طرف می‌شود.
اقتراح نسبت به مساله 11 (مستثنی منه و مستثنی)

شرح مساله 43 - افتای غیر اهل و قضای غیر اهل
ابهامات مساله
صورت تقاص و صورت امکان اذن از فقیه را مرحوم سید بیان نکرده است.
یادکرد از تعلیقه ها بر متن:
1. مراد از غیر اهل: غیر مجتهد است ولی غیر جامع سایر شرائط تصدی منصب حرام است نه افتاء
تأمل در حرمت افتاء مطلقا بلکه بقصد عمل غیر

بیان کلام صاحب جواهر در قضاوت شورایی