در ادامه تفسیر به رای: غالیان در تفسیر امثال ابوالخطاب،ابو منصور عجلی،قاسم بن یقطین و... تفسیر واجبات و محرمات به رجال یا ولایت آن ها از مصادیق غلو است. این رفتار در برخی از متون تفسیری روایی ما راه پیدا کرده است!
البته تفسیر موردی با کمک قرینه و با حفظ ظاهر آیه از این موارد نیست.
مصداق شناسی تفسیر به رای - رفتار معقول در ارتباط تفسیر قرآن و داده های علمی بشر و رفتارهای نامعقول.
مواردی از رفتارهای نامعقول استقبال از آیاتی که در قرآن معجزه و کرامت به حساب می‌آید.
انگیزه شناسی تفسیر به رای - انگیزه های اقتصادی - تعصب و سیاسی و...

فلسفه تفسیر
4. القرآن لیس شیئا واحدا بل اشیاء
مفهوم شناسی ظهر
بطن
تاویل
توضیح حدیث
ان کتاب الله علی اربعة اشیاء
العبارة و الاشارة و اللطائف و الحقائق ...
روایت : ظهره تنزیله و بطنه تاویله
سه نظر در تفسیر تاویل

ادامه کلام محقق استرابادی و صاحب حدائق