ادامه گفتگو از مساله مطابق قانون - ماده 161-171-187 از قانون مجازات اسلامی و ماده 255-265 از آیین دادرسی مدنی
تتبع در آرای فقیهان نسبت به مانعیت علم یا اطمینان به خلاف - می‌توان گفت: همگان علم به خلاف را مانع می دانند و برخی اطمینان را نیز اضافه کرده‌اند.
برخی علم مانع را مقید به علم حاصل از حسّ یا قریب به حس کرده‌اند.
فرقی هم بین امور کیفری و مدنی نگذاشته‌اند چنان که فرقی بین بیّنه و غیر آن نیست.
نسبت به حدود برخی حتی احتمال موجّه بر خلاف را نیز مانع دانسته‌اند.

نظام قضایی اسلام و سیستم حاکمیت امارات قانونی
روایات دال بر حاکمیت امارات قانونی یا دلائل معنوی
تفسیر روایت:احکام المسلمین ثلاثة: من ائمة الهدی
تفسیر روایت: انما أقضی بینکم بالبینات و الایمان
تفسیر روایات: البینة علی من ادّعی و الیمین علی من ادعی علیه
عدم شرطیت علم یا اطمینان قاضی

اخلاق
و قفوهم انهم مسئولون
تفاوت دو سیستم و عبوری بر قوانین مقرر در جمهوری اسلامی ایران در اینباره
1. ارزش گزاری بر ادله به وسیله قانون در سیستم حاکمیت امارات قانونی و به وسیله قاضی در سیستم ادله معنوی
...
یادکرد از ماده 241 از قانون آیین دادرسی مدنی و ماده 424 از همان قانون
ماده 171 از قانون آیین دادرسی کیفری
ماده 161 از قانون مجازات اسلامی