تعارض مثل شهادت با سند رسمی و نظر کارشناس
بیان دو رفتار: 1. شهادتت اماره قانونی است و مقدم بر سند رسمی است حتی اگر سند رسمی نیز اماره قانونی باشد و...
2. نباید با مساله، برخورد واحد و مدرسه‌ای داشت. البته با فرض تمام شدن اعتبار آن با بنای عقلا و احراز رضایت شارع.
وجود برخی اعتبارات برای اثبات اهتبار سند رسمی و حتی تقدم آن بر شهادت - اگر صاحب سند ذوالید طولانی است و صاحب شهادت در مدت طولانی ساکت بوده است.
وجود قرائنی که قاضی را به علم می‌رساند.
تمسک به اطلاق دلیل اعتبار شهادت نا موجّه است(توضیح)

اشکالاتی بر کلام فقها و حقوق دانان عامه مبنی بر عدم اعتبار علم قاضی
حق خصم در مناقشه ادله منافات با اعتبار علم قاضی ندارد
قاضی می تواند هم حَکَم باشد و هم خصم یعنی به علمش عمل کند یا در ادله طرفین مناقشه کند.
عدالت قاضی مانع حکم جائرانه است.
جواب مدرسه ای مرحوم شاهرودی به سنهوری
معنای صحیح استحسان و استصلاح
طرق 6 گانه اثبات نزد عامه

نظر کارشناس
اعتبار یا عدم اعتبار آزمایشات تجربی و غیره
لزوم مصداق شناسی امارات قانونی
در امارات قانونی افاده اطمینان شرط نیست.
اختلاف نظر فقهای معاصر در قانونی بودن نظر کارشناس به طور مستقل (هر چند مفید اطمینان یا علم نباشد)
تحقیق در مساله با امتداد گفتگو از اعتبار نظر کارشناس و حاصل آزمایشات
دلیل اعتبار
کارشناسی کارشناس گاه به شهادت از امر واقع در خارج است و گاه در آن اعمال حدس و گمان می شود
حکم هر دو قسم