تفسیر قرآن کریم (1402-1403) - جلسه
در بیان الم آرا در مساله
1. انها من المتشابهات فلا تفسیر لها و هو المروی عن الائمة الاطهار علیهم السلام
2. انها دالة علی اسماء الله... به تفاسیر مراجعه شود و هو المروی عن الائمة الاطهار علیهم السلام
*در بیان اعراب و موقعیت نحوی آن اختلافاتی هست. بحث از آن اختلافات مورد نظر ما نیست.
* ذلک الکتاب. بحثی در مورد کاف و ال و کتاب استفادهای که از واژه کتاب شده است. وجه استعمال کاف که برای بُعد است.
تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه
خلاصهای از آن چه در بسمله در غیر حمد گذشت به عنوان بودن بخشی از قرآن - بخشی از سوره - واجبی در نماز - لزوم تعیین آن قبل از شروع سوره - امکان تعویض آن
آراء در مساله متفاوت است لکن تأمل در بودن بسمله در غیر حمد به عنوان بخشی از قرآن خلاف ارتکاز و نامطبوع است و نباید بر آن تأکید داشت.
چنان که حساب مثل اجاره و نذر جداست.
نسبت به مثل استحباب جهر و اخفات بسمله در نماز بحث هایی صورت گرفته که خارج از صدد ما است.
عبارت فخر رازی در ج1 ص205 خوانده شود.(تفسیر کبیر)
نسبت به لزوم تعیین بسمله، عدول و عدم بحث هایی را شیخ انصاری صورت داده است.کتاب الصلاة صص 146-151.
به نظر میرسد بیان شیخ انصاری فنیّاً قابل دفاع مینماید لکن عرفا و ارتکازا عقلائیا قابل نقد است بدین قرار... . روایات عدول هم جالب است دیده شود. به ویژه مثل فانما هی اربع مکان اربع...(وسائل 4/291 و اطراف)
تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه
پرسش پنجم: آیا تعیین بسمله-بنا بر عدم وجوب تعیین سوره- مانع تعویض سوره میشود؟
صاحب عروه مانع میبیند، مساله مخالفین دارد که به نظر میرسد مخالفت ان ها موجّه است.
بر این پایه برخی فروع متفرع بر نظر صاحب عروه نیز فرو میریزد.
پرسش ششم: آیا قرائت بسمله از سور عزایم و به نیت سوره بر جنب و حائض و نفساء حرام است؟
صاحب عروه احتیاط واجب میکند البته بنابراین که تلاوت کل سوره حرام باشد نه خصوص آیه سجده دار، لکن وجهی برای این احتیاط (الّا در حدّ احتیاط مطلوب) وجود ندارد.البته مساله اختلافی است.
تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه
پاسخ به پرسش ها:
پاسخ به پرسش سوم(آیا قرائت بسمله در نماز لازم است؟)
برای سوره حمد لازم است. برای سوره برائت بقصد سوره مشروع نیست. برای سایر سوره ها - بنابر وجوب سوره دوم در نماز- اگر بسمله را جزو سایر سوره ها بدانیم باید گفته شود؛ زیرا واجب سوره کامله است و سوره بدون بسمله ناقص است.
اما اگر در جزئیت تامل داشته باشیم، برخی-مثل مرحوم میلانی- با وجود تامل مزبور آن را واجب میدانند. وجه نظر ایشان شاید به مثل روایت یحیی بن عمران همدانی باشد(وسائل الشیعه ج6/ 186 ح6)لکن این روایت معارض دارد و حل معارض بر تقیه دلیل ندارد.
(ر.ک: مستمسک40/10) از این رو به نظر ما بسمله برای هر سوره موافق احتیاط است اما وجوب آن ثابت نیست.
پاسخ پرسش چهارم( آیا تعیین بسمله قبل از شروع در غیر حمد و برائت لازم است؟) در مساله اختلاف است و نظر تحقیق عدم وجوب آن است. بیان صاحب جواهر در این باره قابل دفاع است و ردّ آن قابل دفاع نیست.