انحاء تغییرات 1. تغییر حکم( با مسامحه) به دلیل عروض تغییر در مصداق موضوع یا مصداق متعلقات. مثل تغییر در
(ما لا نفع معتدبه فیه) 2. تغییر حکم به دلیل انتفای ملاک آن (نسخ حکم) مثل جریان (غیّروا الشیب و لاتشبّهوا بالیهود) فرمایش امیرالمؤمنین علیه السلام.

انقسام حکم به متغیر و ثابت - این انقسام غیر از انقسام به اولی و ثانوی است یا یکی از مصادیق آن می‌تواند انقسام به اولی و ثانوی باشد. چنان که می‌تواند یکی از اقسام آن نسخ باشد.
حکم شرعی دارای متعلق، موضوع، مناط و مصداق متعلق و مصداق موضوع است.
الیته در قضایای ثنایی موضوع و متعلق یکی است. تغییر حکم بدون تغییر امور اطراف در حق شارع متصور نیست.
تغییر موضوع و متعلق با عدم تغییر حکم نیز بدون معنا است؛ زیرا رابطه موضوع (و متعلق) با حکم نظیر رابطه علت و معلول است. پس باید دید تغییر از کجاست؟ و چه چیزی تغییر می‌کند؟