محقق خویی: لولا الاجماع ما اطلاق اجتهاد را شرط نمی‌دانیم. ملاحظات مورد نظر محقق خویی در گفتن لولا الاجماع - تحقیق در مساله:
1. مساله تعبدی نیست تا بررسی حرفی درست باشد
2. مراد از تجزی و متجزی - مطلق و اطلاق چیست؟
تجزی بحسب قدرت یا به حسب کارکرد و تمرکز؟
در صورت دوم راه تقلید از متجزی باز می‌شود.
3. متمرکز در همه ابواب فقه یا نداریم یا کم است و منظور روایات هم چنین فردی نیست. برخی افراد گفتمان ورود به برخی ساحات را ندارد.
تقسیم ثنایی تغییر کند از آن چه هست به...
4. اعتبار رأی‌ی به دلیل افاده علم یا اطمینان یا ظن قوی تر از رأی دیگران تقلید نیست.

نقد و تحقیق
1. رأی و نگاه فقیه به تقلید در تعیین شرائط آن مؤثر است.اگر محض رجوع جاهل به عالم نباشد، شرط ایمان راحت تر اعتبار پیدا می‌کند.(نقد کلام محقق حکیم)
2. اجماع در مورد، اتفاق ضروری است که نمی‌توان از آن راحت گذشت و آن را مدرکی دانست.
تقلید نیز امر مستحدثی نیست در ارتکاز بوده است.
(تایید کلام محقق حکیم)
3. رفتار محقق حکیم و خویی نسبت به دو روایت وجیه نیست. دلالت این دو مکاتبه بر عدم اعتماد به مخالف (هر که باشد) در اخذ معالم دین قابل انکار نیست.
و نباید به نقل راوی ثقه مقایسه شود. یا با ضعف سند کنار گذاشته شود.
انصراف به قضات هم ندارد.

مقارنه‌ای شد بین دو نظر از محقق خویی و سید حکیم راجع به ماهیت تقلید. محقق خویی مرجعیت را زعامت عظمی می‌داند و بر اساس این نگاه تقلید را مراجعه به زعیم می‌بیند. در مرجع ایمان،عدالت،ذکوریت را شرط می‌داند و محقق حکیم مرجعیت را مرجعیت علمی می‌داند(رجوع جاهل به عالم) مساله را عقلایی بررسی می‌کند و در اعتبار این شروط خدشه می‌کند، هر چند به واسطه‌ اجماع گاه کوتاه می‌آید. مقارنه التنقیح با مستمسک العروة الوثقی جالب است.

شرحی بر تنبیه دوم در فقه - اقتراح نهایی
مساله 8 تعریف تقلید به: الالتزام بالعمل بقول مجتهد معین(و ان لم یعمل و لم یعلم و لم یأخذ رسالته)
تقسیمات این مساله در 13،35 و 62
آراء و تعلیقات در تحقق تقلید: 1. صرف التزام کافی نیست برای ترتیب برخی آثار 2. التزام لازم نیست بلکه معیار عمل است 3. تعلیم مسائل رساله لازم است 4. برای صحت عمل کافی است نسبت به سایر آثار نه. 5. ...