جریان یا عدم جریان قاعده درأ در حق جاهل مقصر ملتفت به سوال
جاهل مقصر معاقَب به انجام حرام یا ترک واجب نیست بلکه معاقَب به ترک تعلم است. الامتناع بالاختیار لاینافی الاختیار یا الامتناع بالامتناع لاینافی الاختیار عقاباً لا خطاباً صحیح نیست بلکه الامتناع بالاختیار ینافی الاختیار مطلقا هرچند بر ترک تعلم عقاب هست.
شبهه در قانون ج.م.ا. ایران - تفاوت قانون مجازات 1370 با 1392
تحقیق در مساله:حکم جهل به مصداق - حکم جهل به حکم عن قصور - حکم به حکم عن تقصیر یا عدم التفات و با التفات در جاهل مقصر ملتفت به سوال گفته شده که حدّ دفع نمی‌شود.

یا هذا کف عن الغیبة فانها ادام کلاب النار
غیبت: از گناهان کبیره است - بدون خرج، بدون ترس، پر توجیه و زشتی خود را از دست داده است. بیانات زیادی در قرآن و روایات راجع به این گناه داریم. حدیث فوق از زیباترین بیان ها است که ظاهراً ماهم از قرآن است.
آن چه امام حسین علیه السلام فرموده اند یک واقعیت است نه تشبیه. بیان واقع غیبت است که در همین دنیا هم وجود دارد. گلایه از برخی رفتارها از طلاب و غیر ایشان
مستند حکم قاضی اگر زیر سوال رود حکم باقی نمی‌ماند.
گفتگو از قاعده درأ - بیان برخی گفتار ها در ضابطه شبهه مثل ما اوجب ظن الاباحه یا مثل مجرد الاحتمال شبهه است. هرجا علم،اطمینان و علمی نباشد شبهه است.
با نبود حجت معتبر حدّ جاری نیست چه قاعده را بپذیریم و چه نپذیریم. جاهل قاصر و یا مقصر غیر ملتفت هم مشمول قاعده است.
الامتناع بالاختیار لا ینافی الاختیار خطاباً یا ملاکاً بنیان ندارد.