فقه جزا - فارابی [دو واحد - مقطع ارشد] (1402-1403) - جلسه
بررسی پرونده دوم راجع به ضمان جانی نسبت به هزینه درمان مطلقا یا به شرط اضافه بر دیه و هزینه از کار افتادگی
ادله عدم ضمان
اطلاق مقامی ادله مبین دیات که نسبت به غیر دیه ساکت هستند
ضمنا اصل بر عدم ضمان است با وجود شک
نقد اطلاق مقامی
ادله ضمان : بنای عقلا، قاعده تسبیب، قاعده لاضرر، قاعده نفی حرج، معتبره ابومریم
فقه جزا - فارابی [دو واحد - مقطع ارشد] (1402-1403) - جلسه
کاربست دوم : ضمان یا عدم ضمان جانی نسبت به هزینه های درمان و از کار افتادگی
در این کاربست از چند قاعده اصولی و فقهی یاد میشود
قاعده لاضرر
قاعده تسبیب
قاعده اطلاق مقامی
قاعده لاحرج
و ...
آرای فقیهان در مساله مختلف است
از رای به عدم ضمان مطلق تا ضمان مطلق جدا از دیه و ارش در مساله داریم
قانون گذار در مساله ساکت است
طبیعتا اطلاق مقامی اقتضای عدم ضمان دارد
اما ادله و اسناد ...
فقه جزا - فارابی [دو واحد - مقطع ارشد] (1402-1403) - جلسه
ادامه گفتگو از پرونده علم اجمالی به قاتل
اشکال مرحوم سید یزدی بر اجرای اصل برائت مبنی بر اینکه باعث ضرر اولیای مقتول میشود
چنانکه در مسئولیت مالی با تردید در طلبکار یا بدهکار نمیتوان اصل برائت جاری کرد
زیرا موجب ضرر میشود
پاسخ
در دیه، دیه از بیت المال پرداخت میشود
بنابر این ضرری متوجه اولیای مقتول نیست
آری در غیر دیه ممکن است اجرای برائت را نپذیریم
به علاوه عدم پرداخت دیه به اولیای مقتول عدم النفع است نه ضرر
تفاوت لاضرر با قاعده حرمت اضرار
فقه جزا - فارابی [دو واحد - مقطع ارشد] (1402-1403) - جلسه
کاربست قاعده قرعه، عدل و انصاف، علم اجمالی، اصل برائت در مساله مورد گفتگو
قاعده عدل و انصاف محل اختلاف است
به نظر تحقیق، قرعه شکلی از اجرای قاعده عدل و انصاف است؛ نه قسیم آن.
علم اجمالی در صورتی که یک طرف آن شخص دیگری باشد و خارج از ابتلا باشد، جای خود را به اصل برائت میدهد.
و لذا با علم اجمالی به قاتل بودن یکی از دو نفر بازهم نسبت به هردو نفر برائت جاری میشود
اشاره به ماده 477 از قانون مجازات اسلامی مصوب 92 و ماده 315 از قانون 1370.