تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه
در پاسخ به خلود و عذاب های تشریعی و تکوینی - دنیوی و اخروی الاهی چند اصل را باید مسلّم گرفت و بقیه حتی اگر فهم نشود ضرر نمیزند.
1. ان الله لایظلم مثقال ذزة فی السموات و الارض.
2. ان الله لا یضیع اجر المحسنین - هیچ اجری را فرو نمیگذارد با این که همه اجرها تفضل است.
3. حکمت الاهی اقتضای برخی عقوبت ها را دارد.
4. نظام عالم نظام علّی و معلولی است. ان الله لایجری الامور الّا باسبابها. به اصل اول بیشتر توجه شود.
5. جهان بینی و انگاره مثبت نسبت به آخرت داشتن مؤثر است.
بیان سه نظریه در مساله عذاب های اخروی الاهی:
1. بیرونی و قراردادی.
2. درونی محض است.
3. هر دو . آیات دلالت کننده بر هر دو. حلّ اشکال با توجه به نظریه سوم.
تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه
تفسیر ارحمن الرحیم - رابطه رحیمیت خداوند متعال با عدل و حکمت و مساله خلود.
پاسخ ها به مساله خلود شروع از مقدمات واضح تا مورد اختلاف ها.
نظریات در مورد خلود:
1. چون نیت ادامه کفر داشته اند پس در عذاب مخلّد هستند. دلالت برخی روایات بر این بیان.
2. تناسب کمی بین زمان جرم و زمان جریمه لازم نیست.
3. عذاب پس از چندی عذب میشود و سنخیت بین عذاب و معذّب برقرار میشود.
4. خلود به معنای زمان طولانی است.
5. این ها نیست بلکه باید عذاب را لازم طبیعی و نه قراردادی اعمالِ افراد دانست.
تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه
در مورد رحمان اختلاف است برخی آن را عَلَم میدانند و قاعدتا «ال» داخل بر آن را زاید فرض میکنند. و برخی وصف مشتق از صیغه مبالغه یا اسم فاعل البته با حفظ مبالغه در ساختار آن.
الف و لام هم موصوله است، چنان که روایتی در این زمینه دلالت دارد: فقولوا عند افتتاح کل امر صغیر او عظیم بسم الله الرحمن الرحیم ای استعین علی هذا الامر بالله الذی لاتستحق العبادة لغیره المغیث اذا استغیث المجیب اذا دعی الرحمن الذی یرحم یبسط الرزق علینا الرحیم بنا فی ادیاننا و دنیانا و آخرتنا.
تفاوت رحیم و رحمان - امام صادق علیه السلام: الرحمان اسم خاص بصفة عامة و الرحیم اسم عام بصفة خاصة.
تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه
برخی روایات در مورد لفظ«الله»
1. «استولی علی ما دقّ و جل» از امام کاظم علیه السلام
2. حدیث امام صادق علیه السلام هو شیء خالق الاشیاء و صانعها....
3. بالله الذی لا تحقّ العبادة الّا له.
4. امام عسکری علیه السلام: هو الذی یتالّه الیه عندالحوائج.....
5. امام صادق علیه السلام: الالف الاء الله و اللام الزام الله قلت فالهاء قال: هو ان لمن خالف محمداً.
نعمت حکایت از صنع است - خالق مستحق بندگی است - شریعت دارد الزام مینماید و خوار میکند. پس این حدیث تطبیق بر نعمت دارد.
لایهای از معنای الله حمل کرد - این که لفظ الله علم است پایه ندارد - این واژه به ذات متجلی اشاره دارد.