خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه
کلام المیزان در تفسیر آیه استجئار و امان - قوله تعالی: حتی یسمع کلام الله غایة استجئار و اجاره است و حکم به آن مغیّی میشود.
نقد کلام المیزان - بررسی مساله فارغ از دلالت آیه و با توجه به آیه - در فرض اول معیار وجود مصلحت شرعی در امان است برای مستأمِن یا کشور یا مسلمانان و نوع انگیزه مهم نیست.
برخی مفسده را کافی میدانند. متن لمعه و شرح آن از برخی کفایت عدم مفسده را نقل میکنند.
البته داشتن داوری در مرز وجود مصلحت یا صرف نبود مفسده حتی از کارشناس مصداق مشکل است و اقتضای قاعده اعتبار مصلحت است.
نسبت به اعتبار امان از آحاد برای آحاد میتوان بحث هایی داشت اما نباید مساله را سطحی انگاشت.
خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه
بر اساس «عقد امان» شخص مصون است هر چند مسئولیتی نداشته باشد. مستأمِن اگر قوانین کشور پذیرنده را نقض کند، در نصوص و متون - در حد تتبع ما- ذکری به میان نیامده است مگر ادعای اطلاق از قرآن شود.
آیه 6 از سوره مبارک توبه( و ان احد من المشرکین استجارک فاجره حتی یسمع کلام الله ثم ابلغه مأمنه) اطلاق آیه یا اولویت آیه دلالت بر مصونیت دیپلماتیک دارد.
فرد خواسته یا نهاد. گستره شناسی دلالت آیه. شخص امان دهنده - مدت امان - انگیزه امان گیرنده.اندیشه تعمیم انگیزه در کلام ابن کثیر دمشقی. تحدید انگیزه در کلام مرحوم طباطبایی.
خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه
2. مصونیت از اجرای حکم قضایی در زمان مسئولیت که نوعی از «مصونیت موقت» است. با تعیین مجازات در زمان مسئولیت یا بعد از آن که «تعویق تعیین مجازات» ش گویند.
تاخیر اجرای مجازات خلاف اصل است مگر مصلحتی مفید بودن مجازات و موقعیت داشتن اجرا را در زمانی دیگر توجیه کند. یا به تعبیری: اجرای مجازات در زمان حال مضرّ باشد.
3. مصونیت جانی و مالی سفرا، ماموران و اماکن دیپلماتیک در کشور پذیرنده.
مواد کنوانسیون وین مصوب 1961 ماده 29 اصل مصونیت و ماده 38 قید در حیطه ماموریت دارد و ماده 22 اماکن را اضافه میکند و ماده 30 اقامت گاه ماموران را در حکم اماکن دیپلماتیک میشمارد.
بررسی تاریخی فقهی و شرعی مصونیت دیپلماتیک - به شکل امروزی سابقه ندارد. شکل ساده که ذکری نسبت به مصونیت قضایی در آن نیست.
خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه
تحلیل رابطه اصل 86 قانون اساسی با اصل 19 و 20 این اصول به نظر قانون گذار تضادی ندارد و اصل 86 به دلیل خاص بودن مقدم میشود (بر فرض تنافی).
ضرورت انگاره اصل 86: چون از وظیفه های نمایندگی تحقیق و تفحص است (حق تحقیق و تفحص در اصل 76) و اعمال این حق ( و تکلیف) ورود به برخی ساحت ها را میطلبد و ... این اصل به تصویب مجلس خبرگان قانون اساسی رسیده است.
لکن نماینده حق تعرض ناموجه به حریم دیگران را ندارد لزوم سازکار و اجرای این سازکار از سختی های کار است.
اصل بر عدم حق ورود است. دلیل آن.