مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه
3. ذات مسقلا لحاظ نشده لکن به عنایت و ابهام در معنای مشتق ملحوظ است. مراد گذشتگان نیز همین بوده است.
4. تعبیر دقیقتر از نزاع دخول یا خروج لحاظ منسوب الیه (ذات) در معنای مشتق است.
5. اشکال در البیاض ابیض و مثل ان زلزلة الساعة شیء عظیم و زید عالم(تکرار)
جواب: الف: در البیاض ابیض یا الوجود موجود مجاز در وضع و لغت باشد یا توسعه بدهیم و الا ابیض و موجود نیامده تا با آن ها این دو جمله گفته شود.
ب. در آیه کلمه شیء تکرار نشده لکن چون حکم شیء به استقلال در عظیم نیست احساس تکرار نمیشود و لذا حذف آن هم -لولا جهت ثانوی- ضرر نمیزند.
ج. در زید عالم نیز چنین است.
مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه
میرسید شریف: مفهوم شیء در مشتق داخل نیست و الّا عرض عام داخل در فصل میشود. و اگر مراد از شیء مصداق آن باشد قضایای ممکنه ضروری میشود و ثبوت شیء لشیء میشود. پس ذی شیء در تفسیر مشتقات نه از باب اخذ آن در مفهوم مشتق است بلکه بیان مرجع ضمیر است.
ان قلت: در مفهوم مشتق، مشتق منه و ثبوته للموضوع مأخوذ است پس مرکب است.
قلت: این ها محمول نیست در تعریف مشتق و هر محمول علیهی اخذ شود این مشکل خواهد بود.
تحقیق در مساله:
1. واضع احتیاج به سه وضع دارد در مشتق؛وضع ذات و وضع مبدأ و وضع برای تلبس
2. در مشتق مبدأ و نسبت ملحوظ است و در نسبت منسوب(مبدأ) و منسوب الیه(ذات) هست.
مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه
1. فی بساطة مفهوم المشتق او ترکبّه
محقق خراسانی: مفهوم مشتق مطابق تحقیق میرسید شریف بسیط منتزع از ذات به اعتبار تلبس و اتصاف آن به مبدأ مشتق است و مرکب نیست.
اصل در مساله از منطق شروع میشود آن جا که قطب الدین رازی -صاحب شرح المطالع- نظر را به«ترتیب امور حاصلة یتوصل بها الی تحصیل غیر الاصل» تعریف به فصل تنها یا عرض خاصهی تنها را نمیگیرد.
رازی جواب داده است که در این موارد نیز تعریف امور است نه امر واحد. و میرسید شریف گفته: فصل و مشتق مرکب نیست و الا عرض عام(شیء) داخل در فصل خواهد بود و اگر مراد از شیء مصداق شیء باشد ماده امکان به ضروری تبدیل میشود و ثبوت الشیء لشیء میشود....