درس اخلاق: ممنوعیت لعب پنداری عالم هستی
و ما خلقنا السماء و الارض و ما بینهما لاعبین (سوره انبیاء:16)
و ما خلقنا السماوات و الارض و ما بینهما لاعبین (سوره دخان:38)
طهارات ثلاث صحیح است هر چند به قصد غایات انجام نشوند اگر مصحح عبادیت، امر غیری آن باشد باید امتثال امر غیری و برای غیر بودن قصد شود.
چون بنابراین فرض همین جهت این ها را عبادی می‌کند.
شیخ فرموده: قصد عنوان مقدمیة لازم است تا توصل درست شود.
جواب: عنوان مقدمیة که مقدمه نیست! حتی مقدمیة به حمل شایع مانند: عنوان طهارت مقدمه نیست بلکه نفس معنونات بعناوین اولیه مقدمه است و مقدمیة علت وجوب است حیث تعلیلی است نه تقییدی.

امتثال الواجب الغیری و عصیانه از حیث استحقاق ثواب و عقاب - اشاره به دو تذنیب از کفایه در این باره.
1. استحقاق ثواب بر امتثال نفسی و استحقاق عقاب بر مخالفت مسلم عقلی است.
(سوال: امتثال هر چند بدون انتساب به شارع؟)
2. این دو استحقاق در غیری محل شبهه است و مقتضای تحقیق عدم استحقاق است البته بما هو موافقة یا مخالفت للامر الغیری ...
3. زمان استحقاق عقوبت می تواند جلوتر باشد و ثواب با زیادتر شدن مقدمات می تواند زیاد تر شود.
4. توجیه روایات دال بر ثواب بر مقدمات: الف. از باب افضل الاعمال اهمزها ب. تفضل
5. موافقت امر غیری بما هو موجب قرب نیست تا ثواب بیاورد و مخالفت موجب بعد نیست تا استحقاق عقوبت بیاورد.
6. ...

ادامه تتبع در مساله شک در نفسی و یا غیری واجب
کلام منتقی الاصول: تمسک به اطلاق هیأت ناصحیح و تمسک به اطلاق ماده صحیح است.
تمسک به غیر اطلاق لفظی: کلام محقق خراسانی: اگر آن چه مشروط احتمالی است وجوب فعلی دارد باید مورد مشکوک اتیان شود و لو جهت مشکوک معلوم نباشد و الّا شک بدوی می شود. ماهیت کلام خراسانی صرف اصل عملی نیست.
برخی اقتضای اصل عملی را غیر این دانسته اند.
محقق نایینی: شقوقی را مطرح نمودند که مراجعه شود.
اقتضای تحقیق در مساله با بیان چند امر.

حکم الشک فی کون واجب نفسیاً او غیریا؟
کم فایده بودن اصل بحث به دلیل قلت مورد یا عدم لکن در جوانب آن بحث های مفیدی صورت می‌گیرد.
بررسی از جهت اصل لفظی - اصل عملی و غیر این دو
تتبع؛
1. محقق خراسانی: اطلاق هیأت مقتضی نفسی بودن واجب است
2. شیخ انصاری مدلول هیأت را معنای حرفی می داند . آن را غیر قابل برای اطلاق و تقیید می بیند.
اطلاق به معنای شمول نیست بلکه تعیّن فردی خاص از دو فرد یا چند فرد است.
3. محقق اصفهانی: تعیّن واجب نفسی را قبول دارد لکن نه از باب بیان آخوند.