بررسی ادله قائلان به استحقاق و عدم در واجب غیری
1. برخی از ادله صرف ذوق و استحسان است مانند بیان محقق خراسانی.
کلام محقق اصفهانی در برهانی کردن دلیل مرحوم آخوند.
وجوب غیری معلولی است - هرچه دارد تبعی است و قهری و این که مورد توجه نیست و در مقربیت استقلال ندارد.
آثار عقلی آن نیز همین طور است بنابراین استقلال در استحقاق محال است و الّا خلف پیش می‌آید.
اقول: شبه برهان است نه برهان ولی برای ردّ کلمات محقق ایروانی و امثال ایشان مناسب است.
2. برخی ادعای های اتفاق وجود دارد که ممنوع صغرویا یا کبرویا
راه حل مشکل:
1. تعبدی در کار نیست حتی اگر به نقل رجوع کنیم وجه آن معلوم است.
2. محیط عقل و عقلا
در محیط عقل چه می‌گذرد؟

ادامه گفتگو از استحقاق و تفضل
ان قلت: که در قرآن و نصوص تعبیر به اجر و حق شده است.
قلت: این تعابیر نیز از الطاف الاهی است.
بیان مسلک ثالث: استحقاق نیست لکن عدم الاعطاء دور از شأن الاهی است.
و ما کان الله لیضیع ایمانکم یعنی عدم صلاحیت و دعاها منبع غنی برای معارف اهل بیت علیهم السلام است.
خلاصه مسلک استحقاق باطل و مسلک تفضل صحیح است.
استحقاق عقاب:
1. بحکم عقل یا عقلا
2. به ملاک ظلم یا ملاک دیگر

مثوبات و عقوبات به تفضل است یا استحقاق؟
شرح مساله و بیان تفاوت این مساله با مساله قبل و اشتباه برخی در این باره
جمعی مثل معتزله به استحقاق و جمعی دیگر به تفضل
کلام محقق خویی: نزاع لفظی است و الّا استحقاق به مثل استحقاق اجیر را کسی نمی‌گوید!
نقد کلام ایشان و محقق اصفهانی.
مسلک استحقاق خلاف عقل و نقل - بیان عقل و نقل - حدیث نبی مکرم صلی الله علیه و آله و امام سجاد علیه السلام - کلام محقق بروجردی
وجه تعبیر به اجر در آیات و روایات از کمال لطف الاهی است.
مسلک سوم که عدم اعطای رحمت و مزد و جنت لایق خداوند نیست.