بیان 4 اشکال بر تمسک به اجماع از سوی محقق حکیم
اشکال صغروی، کبروی از دو جهت و منهجی بر آن
محور دوم بحث:
احوال و اقتضائات کثیری از مسلمانان تازه بالغ یا قبل بلوغ
لایقال: که عارض غیر غالب است چون چنین نیست
کلام محقق خراسانی در مساله: معرفت لازم است - ظن معرفت نیست و با عجز معذور است لکن تقلید از سلف تقصیر است نه قصور.
نقد کلام محقق خراسانی ... قطع عذر است.
کلام شیخ عبدالنبی عراقی(اراکی):
پیامبر از علم نمی پرسیدند... و اگر اقامه برهان لازم باشد اسلام و ایمان جمع کثیری زیر سوال می رود.
اقول: ایشان استدلال را به فراخور حال نگرفته است مه این گونه صحبت می کنند.

نقل کلام محقق حکیم در مساله 67:
1. اجماع مسلمین بر اعتبار علم نسبت به اصل توحید و نبوت باید گفت: وجوب عقلی معرفت به ملاک وجوب شکر منعم و وجوب فطری معرفت به ملاک دفع ضرر محتمل لایحصل بالتقلید چون احتمال خطا وجود دارد پس نه امن می آورد نه شکر حاصل می شود.
حجیت رای تعبدا وقتی امنیت می آورد که معرفت بیاورد و در تعبد معرفت نیست.
نسبت به سایر اصول دین به دلیل اجماع مورد اشاره تقلید راه ندارد. والّا ادله دیگر چنین اقتضایی ندارد زیرا معرفت با تعبد تنزیل وجود دارد. در سایر اصول معرفت خاص شرط حجیت نیست پس عمده دلیل اجماع است.
ان قلت: اصل عدم حجیت نیز هست.
قلت: لا مجال للاصل المذکور با وجود دلیل بر اعتبار مثل بنای عقلا و برخی آیات اعتبار در تقلید در فروع چون به درد کاربرد در اصول دین نیز می خورد به همان ملاک اعتبار در فروع. پس فقط اجماع.
اشاره به سایر اقوال:
مثل: 1. اعتبار علم نظری 2. عدم اعتبار علم 3. حرمت آن!