پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «ثلاث تخرق الحجب، و تنتهى الى ما بين يدى اللّه: صرير اقلام العلماء، و وطى اقدام المجاهدين ،و صوت مغازل المحصنات؛ سه صدا است كه حجاب‌ها را پاره مى‌كند و به پيشگاه با عظمت خدا مى‌رسد: صداى گردش قلم‌هاى دانشمندان به هنگام نوشتن، و صداى قدم‌هاى مجاهدان در ميدان جهاد، و صداى چرخ نخ‌ريسى زنان پاکدامن». در اسلام جهاد در راه خدا و مبارزه و ایستادگی در مقابل مستکبرین و کفار و مشرکین نه تنها یک فریضه و ضرورت بلکه یک امر مقدس انگاشته شده است.

یکی از آیات و روایاتی که درباره جهاد داریم، همین روایتی است که خواندم. رسول خدا(ص) فرمودند : سه چیز است که حجاب‌ها را پاره می‌کند و به خدا می‌رسد. این کنایه از عظمت کار است. یکی از این امور «وطى اقدام المجاهدين» یعنی همین که مجاهدین راه می‌روند، صدای پایشان بالا می‌رود. نکته‌ای که وجود دارد این است که اسلام به همین میزان و حتی بالاتر از اهمیتی که به جهاد داده است، به علم و عالم و تعلیم و تعلم اهمیت داده است.

قرآن کریم به قلم قسم خورده است. کدام دین و حتی دین‌واره این مقدار بر عظمت دانش و تعلیم و تعلم تأکید کرده است. در این روایت هم حضرت فرمودند که صدای قلم علما تا نزد خدا می‌رود. اینکه وقتی این صدا بالا می‌رود چه نورانیتی پیدا می‌‌کند و تبدیل به چه می‌شود بماند. ببینید، دو چیز به موازات هم بیان شده است: قلم و جهاد. در روایت دیگری آمده است: «مداد العلما افضل من دماء الشهدا». به هر صورت باید جهاد فرهنگ و علمی و جهاد جسمی در کنار هم و با هم باشند. رمز این توجهی که در روایت به جهاد فرهنگی شده است با توجه به حوادث صدر اسلام به خوبی معلوم می‌شود.

هفته گذشته ایام فاطمیه بود. انسان واقعاً با یک سؤال مواجه می‌شود و آن اینکه اصلاً چطور شد بعد از پیامبر(ص) این گونه شد و همه چیز عوض شد؟ آخر یک وقت پنجاه سال می‌گذرد، صد سال می‌گذرد؛ ولی ماجرای سقیفه و شهادت حضرت زهرا(س) در عرض سه، چهار روز بعد از رحلت پیامبر(ص) اتفاقات افتاد. پیامبر اسلام(ص) هم به مسئله ولایت و مودت اهل بیت(ع) توصیه کرده بودند و هم در بین اصحاب نفوذ داشتند و هم اصحاب ایشان در جنگ‌های مختلف همراه پیامبر(ص) حضور داشتند و انسان‌های لاابلی نبودند. به همین خاطر چند دهه برای من سؤال بود که چرا این اتفاقات افتاد؟

به نظر من دو، سه نکته در این زمینه وجود دارد. پیامبر(ص) در این زمینه کوتاهی نکرده بودند و به شفاف‌ترین بیان هم مسئله ولایت امیرالمؤمنین(ع) را مطرح کرده بودند و هم مسئله مودت اهل بیت(ع) را بیان کرده بودند. نفوذ پیامبر(ص) را هم نمی‌توانیم انکار کنیم. مسئله‌ای که می‌خواهم عرض کنم و مسئله روز ماست این است که واقعاً مسلمانان صدر اسلام، یعنی کسانی که در سقیفه جمع شدند و اهل بیت(ع) را تنها گذاشتند نمی‌دانستند دارند چه کار می‌کنند. الآن می‌فهمیم که چه اتفاقی افتاده است. ما می‌فهمیم که اگر امامت مسیر خودش را طی کرده بود سرنوشت دنیا تغییر می‌کرد. پس نکته اول این است که نمی‌دانستند چه کار می‌کنند. پیش خودشان می‌گفتند حالا اگر ابوبکر خلیفه باشد هم سن و سالش بیشتر است و هم خون قریش را نریخته است؛ لذا بهتر است.

نکته دوم که آن هم مهم است و شواهد زیادی دارند این است که اصحاب پیامبر(ص) ولو در سایه نفس پیامبر(ص) و قرآن خیلی عوض شده بودند، ولی وسط راه بودند؛ یعنی اگر آهن زنگ‌زده بودند به مس تبدیل شده بودند و هنوز طلا نشده بودند. به میزانی که در جهت مبارزه و جهاد پیش رفته بودند از جهت اخلاقی و فرهنگی پیش نرفته بودند.