header

خارج فقه القضاء (1400-1401) - خارج فقه القضاء (1400-1401)

 جلسه 85
  • در تاریخ ۰۱ خرداد ۱۴۰۱
چکیده نکات

1. دلیل انگاری قسامه در قانون ماده 312
2. تعریف قسامه و تأخر آن از سایر ادله به جز سوگند منکر 313
3. به شرط وجود لوث 313
4. تعریف لوث و صرف حضور لوث نیست 314 و 315
5. مکلف بودن قاضی به بیان وجود قرائن و امارات موجب لوث در حکم خود 316
6. تقدم مطالبه دلیل از متهم بر قسامه شاکی 317
7. نصاب قسامه 336 8. با تکرار سوگند قتل ثابت نمی شود 336
9. مشاهده لازم نیست - علم لازم است - علم قاضی به منشأ لازم نیست - ولی تحقیق مجاز است 340
10. با احتمال تبانی، قاضی موظف به بررسی است و اگر احراز نشد قاضی حکم می کند 341
11. لزوم موجّه بودن ادعای ادا کنندگان سوگند 342
12. تجدید دعوا علیه متهم پس از قسامه متهم صحیح نیست 345


صفحات 449 و 450 : کلیک کنید

متن پیاده سازی شده جلسه هشتاد و پنجم سال چهارم درس خارج فقه القضا 1 خرداد ماه 1401

بسم الله الرحمن الرحیم
سوال: قسامه برای نظام قبیله‌ای بوده است نه مردم کنونی؟
جواب: در آینده به این بحث می‌پردازیم ولی اگر این حرف درست باشد الان به طریق اولی باید از قسامه در دادرسی استفاده نمود زیرا شیخ قبیله اگر اشاره‌ای کند همه بدنبال او می‌روند ولی الان این‌گونه نیست پس قسامه دقیق تر است تا گذشته.
نکته قانونی: اکنون در قانون جمهوری اسلامی ایران قسامه وجود دارد و قضات از آن استفاده می‌کنند ولی در قصاص کمتر زیرا قانون هم آنقدر همراهی نمی‌کند به علاوه قضات قسامه را بیشتر اماره قضایی می‌پندارند تا دلیل قضایی. 
بررسی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392:
ماده 312: دلیل انگاری قسامه در کنار اقرار و بیّنه و علم قاضی.
ماده 313: قسامه را معنا می‌کند؛ و اعتبار قسامه را متاخر از باقی ادله می‌داند مگر سوگندِ منکر(متّهم) البته به شرط وجود لوث.
ماده 14314: لوث یعنی وجود قرائن و اماراتی که موجب ظن قاضی به ارتکاب جنایت یا نحوه ارتکاب از جانب متّهم می‌شود. بنابراین قسامه و لوث با هم موجب ظن قاضی است.
نکته مهم جانبی: علماء قاضی را مجتهد بر ادله فقهی می‌پندارند ولی رای مختار در نظام اسلامی کنونی مجتهد بر فهم قانون است. مانند: تشخیص لوث زیرکی و هوشیاری قاضی را می‌طلبد که این عمل با نیم ساعت و یک ساعت داوری امکان پذیر نیست رویه‌ای که متاسفانه در کشور جاری و ساری است.
توضیح ماده اخیر: ارتکاب جرم یا نحوه ارتکاب آن، گاه متهم قائل به عدم قتل از ناحیه خود است ولی گاه قتل را قبول دارد ولی مدّعی غیر عمد و خطایی آن است.
ماده315: صرف وقوع فرد در محل وقوع جنایت لوث نیست.
ماده316: قانون گذار قاضی را موظف به بیان وجود قرائن و امارات موجب لوث در حکم خود می‌کند. این به خاطر نظارت بر حکم قاضی توسط قاضی تجدیدنظر است.
ماده317: در صورت حصول لوث نخست از متّهم مطالبه دلیل بر نفی اتهام می‌شود اگر دلیلی(شهادت شهود و انگشت نگاری و معاینات دیگر) ارائه شود نوبت به قسامه شاکی نمی‌رسد متّهم تبرئه می‌گردد.
ماده336: نصاب قسامه برای قتل عمد 50 مرد از خویشان و بستگان مدعی است(سه شرط: مرد و بالغ و عدد) با تکرار سوگند قتل اثبات نمی‌شود(یعنی کمتر از50 نفر مثمر ثمر نیست). استاد محترم قطع به عنوان خویشان و بستگان نداشتند و برای ایشان وجه تمسک قانون مشخص نبود.
ماده340: اعتبار مشاهده جنایت در قسامه را رد می‌کند و صرف علم را کافی می‌داند و لازم نیست قاضی منشأ علم در قسامه را بداند و ادعای علم تا مادامی که دلیل بر خلاف نباشد معتبر است در هر صورت تحقیق و بررسی مقام قضایی از اداکننده سوگند بلا مانع است.
ماده341: اگر احتمال آن باشد که اداکننده سوگند بدون علم و بر اساس ظن و گمان یا تبانی (تعصب قبیله‌ای)  سوگند بخورد مقام قضایی موظف به بررسی موضوع است اگر پس از بررسی خلافی ثابت نشود سوگند وی معتبر است.
ماده342: لازم است اداکنندگان سوگند از کسانی باشند که احتمال اطلاع آنان بر وقوع جنایت موجه باشد.
ماده343: پس از اقامه‌ی قسامه توسط متّهم شاکی نمی‌تواند با بینه یا قسامه دعوی را علیه متّهم تجدید کند، باید دعوی مجدداً رسیدگی بشود. جلسه فردا بر نقل روایات قسامه و مدیریت آن تعلق می‌گیرد.

۴۰۳ بازدید
جلسه قبل جلسه بعد

نظر شما

کد امنیتی
مطالب بیشتر...
دانلود صوت جلسه
دانلود PDF چاپ درس
چکیده نکات

1. دلیل انگاری قسامه در قانون ماده 312
2. تعریف قسامه و تأخر آن از سایر ادله به جز سوگند منکر 313
3. به شرط وجود لوث 313
4. تعریف لوث و صرف حضور لوث نیست 314 و 315
5. مکلف بودن قاضی به بیان وجود قرائن و امارات موجب لوث در حکم خود 316
6. تقدم مطالبه دلیل از متهم بر قسامه شاکی 317
7. نصاب قسامه 336 8. با تکرار سوگند قتل ثابت نمی شود 336
9. مشاهده لازم نیست - علم لازم است - علم قاضی به منشأ لازم نیست - ولی تحقیق مجاز است 340
10. با احتمال تبانی، قاضی موظف به بررسی است و اگر احراز نشد قاضی حکم می کند 341
11. لزوم موجّه بودن ادعای ادا کنندگان سوگند 342
12. تجدید دعوا علیه متهم پس از قسامه متهم صحیح نیست 345

آخرین دروس