مستحضر باشید گفتگوی ما راجع به آیات 87 تا 103 سوره بقره یعنی 17 آیه است. وجه انتخاب این آیات هم طبق روشی است که ما داریم؛  یعنی این آیات را به خاطر اینکه راجع به بنی اسرائیل است انتخاب نمودیم. روش ما نه تفسیر ترتیبی است و نه موضوعی، بلکه یک فقره را که آیاتش به هم مربوط است انتخاب می کنیم و بحث می نماییم. 

از محورهای که من انتخاب کرده ام آیه 93 است. وَ إِذْ أَخَذْنا ميثاقَكُمْ وَ رَفَعْنا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا ما آتَيْناكُمْ بِقُوَّةٍ وَ اسْمَعُوا قالُوا سَمِعْنا وَ عَصَيْنا وَ أُشْرِبُوا في‏ قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَما يَأْمُرُكُمْ بِهِ إيمانُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ. من فرصت نکردم دقیق نگاه کنم ببینم آیا نکته ای که ما عرض می کنیم را مفسرین مطمح نظر قرار داده اند یا نه؟ قاعده این بود که قرآن بفرماید: و اشربوا محبت گوساله را یعنی پر شدند در روح و روان؛ اما قرآن نه محبت عجل را بیان کرده و نه عبادت عجل را؛ این آیه به داستان گوساله پرستی سامری اشاره دارد. البته وقتی با گوساله پرست ها صحبت کنید متوجه می شوید که آنها می گویند ما گوساله را نمی پرستیم بلکه گوساله را مظهر یک خدا می دانیم. 

به نظر ما نباید به آیه سوبسید دارد و لطافت آیه را از بین برد آیه می خواهد بفرماید: این ها اتحاد وجودی با گوساله پیدا کردند. یعنی اگر سوال می شد آن ها چه هستند پاسخ این بود گوساله هستند. بعید نیست قوم گوساله پرست بنی اسرائیل در قیامت به شکل گوساله محشور شوند. یا حتی اگر کسی در دنیا چشم برزخی پیدا کرد این ها را در قامت گوساله ببیند. می شود این را اتحاد محب و محبوب نامید همانطور که اتحاد عالم و معلوم  گفته شده است. اگر این طور معنا کنیم دیگر لازم نیست مثل برخی از مترجمین سوبسید بدهیم و  بگوییم محبت به عجل و... اگر کسی بتواند این را پایان نامه بکند و روایت «المراء مع من احب» را ضمیمه کند کار خوبی از آب در می آید. اگر فلسفی نگاه کنیم امام علیه السلام می فرمایند: محبت معیت می آورد و شما را از آن چیز جدا نمی کند و اتحاد وجودی ایجاد می کند. 

آیه 96: وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلى‏ حَياةٍ وَ مِنَ الَّذينَ أَشْرَكُوا يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَ ما هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذابِ أَنْ يُعَمَّرَ وَ اللَّهُ بَصيرٌ بِما يَعْمَلُون. 

مستحضرید یکی از صفات مذمومی که قرآن برای یهود و بنی اسرائیل بیان می کند حریص بودن این ها بر زندگی دنیا است. اگر می خواهید بیشتر مطالعه کنید سوره مائده را ببینید چون این سوره بیشترین ملامت را بر قوم یهود دارد و... من این آیه را بهانه قرار می دهم و نکته ای را عرض می کنم. قرآن یهود را به دو قسم تقسیم می کند و یک قسم هم بعداً اضافه شده است شده 3 قسم؛ من یک وقتی تبلیغ می رفتم و به مناسبت روز قدس 39 سال پیش یک تحقیقی در مورد یهود کردم. قرآن یهود را به دو قسم تقسیم می کند. 1. یهودیت موسویه 2. یهود منحرف و لجوج؛ منظور من از یهود موسوی آن دسته افراد قلیلی بودند که با آمدن پیامبر اسلام آوردند مثلاً آیه 10 سوره احقاف اشاره دارد به مثل  عبد الله بن سلام که با آمدن پیامبر ایمان آوردند. 2. یهود لجوج و قسی القلب و حریص و... از این افراد امروزه هم هستند ممکن است آزاری به کسی هم نداشته باشند. 3. یهودیت سیاسی؛ همین که ما امروزه به نام صهیونیزم می شناسیم کسانی که خودشان را به یهود منتسب می کنند و...

یهودیت موسوی که الان نیست چون مسلمان شدند اما دو قسم دیگر همچنان هستند. 

ادامه آیات اشاره به دشمنی این ها با جبرئیل دارد این ها به رسول خدا می فرمودند ما دشمن جبرئیل هستیم چون با پیامبر مخالف بودند با کسی که به پیامبر هم وحی می آورد مخالف بودند. 

آیه 102: وَ اتَّبَعُوا ما تَتْلُوا الشَّياطينُ عَلى‏ مُلْكِ سُلَيْمانَ وَ ما كَفَرَ سُلَيْمانُ وَ لكِنَّ الشَّياطينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَ ما أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبابِلَ هارُوتَ وَ مارُوتَ وَ ما يُعَلِّمانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى يَقُولا إِنَّما نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلا تَكْفُرْ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ وَ ما هُمْ بِضارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ يَتَعَلَّمُونَ ما يَضُرُّهُمْ وَ لا يَنْفَعُهُمْ وَ لَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَراهُ ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ وَ لَبِئْسَ ما شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ. 

آیه مضمون پیچیده ای ندارد اشاره به شیاطینی در زمان حضرت سلیمان می کند. قرآن گاهی تعبیر به ابلیس می کند وقتی که منظورش موجود خاص است اما وقتی اشاره به شیاطین می کند یعنی کل موجودات پلشت را ذکر می کند حتی انسان هم شیطان سرخود دارد هوای نفس، شهوت، حب دنیا و... شیطان هستند. چنانکه ملک هم دو جور است. 1. فرشتگان: بیرون از انسان 2. درون انسان مثل عقل، احساسات مثبت و...

قرآن می فرماید: شیاطین به مردم سحر یاد می دادند بعد داستان دو ملک را مطرح می کند و...

به بهانه این آیه من دو نکته را اشاره می کنم. 1. سحر؛ یکی از سوالاتی که من به مردم زیاد جواب داده ام همین سحر است مردم سوال می پرسند آیا سحر درست است یا خرافه است؟ پاسخ: ما در اصل سحر شکی نداریم. اما اینقدر که ادعا می شود و تطبیق داده می شود درست نیست تا یک زن و مردی جوان عصبانی می شوند و اختلاف پیدا می کنند فوری مادر خانم پیش ملای محل یا دعانویس محل می رود و آنها هم می گویند بخت این ها را بستند باید اینقدر پول بیاوری شاخ بز، تخم مرغ زیر پای یک جوان می اندازی و... این ها خرافاتی است که برخی ها پدید آورده اند. دختر مسن شده و خواستگار نمی آید بعد دعا نویس می گوید بخت را بسته اند و... بله مدیران نالایق مشکلات و... بخت را بسته اند و... نه جن و شیطان و...

آیه 102 را من یک زمانی تفسیر می کردم دیدم آقای طباطبایی در مورد این آیه می فرماید: این آیه از عجایب قرآن است. 

عبارت آقای طباطبائی: قد اختلف المفسرون في تفسير الآية اختلافا عجيبا لا يكاد يوجد نظيره في آية من آيات القرآن المجيد، فاختلفوا في مرجع ضمير قوله: اتَّبَعُوا، أ هم اليهود الذين كانوا في عهد سليمان، أو الذين في عهد رسول الله ص أو الجميع؟ و اختلفوا في قوله: تَتْلُوا، هل هو بمعنى تتبع الشياطين و تعمل به أو بمعنى تقرأ، أو بمعنى تكذب؟ و اختلفوا في قوله: الشَّياطِينُ، فقيل هم شياطين الجن و قيل شياطين الإنس و قيل هما معا، و اختلفوا في قوله: عَلى‏ مُلْكِ سُلَيْمانَ، فقيل معناه في ملك سليمان، و قيل معناه في عهد ملك سليمان و قيل معناه على ملك سليمان بحفظ ظاهر الاستعلاء في معنى على، و قيل معناه على عهد ملك سليمان، و اختلفوا في قوله: وَ لكِنَّ الشَّياطِينَ كَفَرُوا، فقيل إنهم كفروا بما استخرجوه من السحر إلى الناس و قيل إنهم كفروا بما نسبوه إلى سليمان من السحر، و قيل إنهم سحروا فعبر عن السحر بالكفر، و اختلفوا في قوله: يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ ... 

ایشان می فرماید: احتمالات در آیه به 1260000 می رسد. اگر اهل ریاضی باشید 2 به توان 4  ضربدر 3 به توان 9 ضربدر 4. به نظر شما این هنر نیست؟ وقتی می گویی زید آمد. این سوال پیش می آید که زید آمد یا نماینده آن آمد. این می شود 2 احتمال؛ حال اگر انسان جوری صحبت که به 4 احتمال برسد و... هنر نیست. در اینجا 1260000 احتمال که قائل دارد مطرح شده است. 

در مناظره امام جواد با یحیی بن اکثم، یحیی یک سوالی از امام علیه السلام کرد و گفت: اگر محرمی در احرام شکار بکند حکمش چیست؟ امام علیه السلام شروع کردند به تشقیق سوال که منظور تو از احرام، احرام حج است یا عمره؟ آیا شکار دریای مراد است یا خشکی ؟ آیا دفعه اولش بوده یا دفعه دوم و سوم؟ آیا جهلاً بوده یا عمداً بعد فرمودند تو مشخص کن تا من جواب بدهم. من یک موقعی حساب کردم فکر کنم دو هزار هشتصد یا دو هزار و هشتاد و خورده ای امام علیه السلام مساله درست کردند. یحیی که قاضی القضات بود در مقابل امام علیه السلام که 7 یا 9 سال داشت مغلوب شد. 

اما من از وقتی که این مطلب آقای طباطبایی را دیده ام در حساب آقای طباطبائی تردید دارم چون طبق گفته ایشان 7558272 می شود حالا یا من ریاضی بلد نیستم و یا ایشان اشتباه کرده است. المیزان جلد اول ص 233 و 234 را ببینید و شما حساب کنید. تازه آقای طباطبایی بعضی از احتمالات را نگفته اند مثل اینکه حتی انتها غایت است یا استثناء؟ می دانید که اگر یک احتمال زیاد شود عدد دو برابر می شود. لذا احتمالات به 15 میلیون 116 هزار 144 می رسد. می شود 3 به توان 10 ضربدر 4 به توان 2 ضربدر 2 به توان 3

آقای طباطبایی یک آیه هم مثل این می آورد که من وارد نمی شوم آیه 17 سوره هود؛ در آنجا نیز می فرماید: این آیه احتمالاتش بیش از 13 هزار است. جناب آقای جوادی در تفسیر تسنیم از سلطان محمد جنابزی نقل می کند که ایشان کتابی دارد به نام بیان السعادة فی مقامات العبادة؛ در این کتاب جلد 1 ص 43 تا 45، سلطان علی شاه در آیه اول سوره بقره فرموده احتمالاتی وجود دارد و شروع به بیان احتمالات کرده است ایشان 11 بیلیون 484 میلیارد 205 میلیون 770 هزار و 240.  عدد   11484205770240

باید واقعا گفت انه لقرآن کریم فی کتاب مکنون لا یمسه الا المطهرون. تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی گوش نامحرم نیباشد جام پیغام سروش؛ انسان باید اول مُحرم شود بعد مَحرم می شود. 

الحمد لله رب العالمین