شرح کریمه 65 «و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فی السبت» وضعیت حیل و تدابیر در شریعت مطهر - ابتلای یهود به حیل و کلاه شرعی - بخش سوم، فصل اول؛
مبحث اول از فقه و مصلحت با عنوان « کشاکش مصلحت با شریعت و قانون»
مصلحت و حیل (تدابیر) شرعی - مصلحت و احکام شکلی منسوب به شریعت موجود در فقه
وجود بخشی از تدابیر در نصوص دینی و فقه - جهانی بودن بحث - اعضال و مشکل بحث و اشکال به صدر اسلام برمی گردد.
اهمیت و تاثیر حل شبهه در استنباط - موضع اسناد شرعی در این ارتباط

سوال در ارتباط با آیه 62 سوره بقره: 28 مرتبه در قرآن صراط مستقیم به صورت نکره آمده است آیا دلالت بر تعدد صراط های مستقیم نمی‌کند؟
صراط سوی نیز یک بار در قرآن آمده است (آیه 43 سوره مریم)
جواب:
1. پذیرش تعدد نوعی تکثر در صراط ها در هنجارهای اجتماعی و عرفی
2. نکره دال بر تعدد نیست در قرآن نکره به منظور افاده جنس زیاد آمده است مانند کافورا و حسنة و...
3. باید متشابه را در کنار محکم معنا نمود
نکات تفسیری آیات 63 الی 74
1. مراد از رفعنا فوقکم الطور؛ تفسیر اعجازی آن و تفسیر مادی آن (مانند مراد از ردالشمس در داستان حضرت امیر علیه السلام)
2. جریان مورد اشاره در آیه 65 و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فی السبت با مقارنه با آیه 163 اعراف و سئلهم عن القریة (بحث حیل و تدابیر و لزوم اتخاذ راهی واسط در این باره)

ادامه گفتگو از آیه 62 سوره بقره وضعیت پای بندان به ادیان الاهی قبل از اسلام با آمدن اسلام.
ان الله لایضیع اجر المحسنین
نکته در آیه فلهم اجرهم هست نه وعده بهشت
کلامی از مرحوم محمدتقی جعفری در رسائل فقهیه ص 33 الی 35
متشابهات را باید با محکمات روشن کرد قهراً خداوند قاصر و معذور را عذاب نمی‌کند و پاداش کسی را ضایع نمی‌سازد، هر چند پاداش دادن لطف الاهی است نه تکلیف بر او
رجوع دوباره به بنی اسرائیل از 63 تا 74 (12 آیه)
نکات متعدد و پر گفتگوی این بخش:
1. اذ اخذنا میثاقکم
2. رفعنا فوقکم الطور
3. مسخ به صورت حیوانی
4. قومی که اسباب سختی را خود سبب شدند
5. آیه آخر از این بخش هبوط من خشیة الله - تفسیر جوامع الجامع

نکاتی از آیه 62 سوره بقره (ان الذین آمنوا و الذین هادوا... )
از آیات پر بحث قرآن است.
1. در آیه 17 از سوره حج مجوس نیز آمده اما مفاد آیه غیر از مفاد آیه مورد بحث است.
2. در آیات از بودیزم صحبت نیست. در این زمینه تحقیق شود.
از مرحوم محمد تقی جعفری احتمال بودن از اهل کتاب را دیده‌ام به هر حال جای تحقیق دارد.
3. برخی مفسّران چون طبری در تفسیر جامع الجوامع برخی سوبسیدها را به آیه داده‌اند که جای نقد و ایراد دارد.
4. مفاد آیه آن گونه که برخی استفاده کرده پلورالیزم و تکثرگرایی و صراط های مستقیم در نمی‌آید. قرآن بر صراط مستقیم دلالت دارد نه صراط ها چنان که آیات دیگر قرآن بر عدم پذیرش غیر از دین اسلام بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله دلالت دارد.
آزادی در تکوین است (کهف 29 و انسان 3) نه در دین.
دیده شود آیات 29 از سوره توبه و 85 از آل عمران و 6 از بیّنه.