رایحه(ویژه نامه فقه حکومتی و مطالبات مقام معظم رهبری از حوزه های علمیه):

حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در مورد بیانات اخیر مقام معظم رهبری در جمع خبرگان گفت: کرسی‌های نوآوری و نظریه‌پردازی در حوزه‌های علمیه بیش از دو سال است که فعال است و خود بنده هم مسئول این کرسی‌ها هستم.

وی ادامه داد: اصل کرسی‌ها فعال است منتهی آنچه که مد نظر رهبر معظم انقلاب است اینکه حوزه‌های علمیه بخشی از فعالیت فقهی خودشان را به بحث‌های فقه حکومتی اختصاص دهند.

علیدوست تصریح کرد: باید در این زمینه کلاس‌هایی با این عنوان یا عنوان مشابه تشکیل شود، بخشی از پایان‌نامه‌های حوزه‌های علمیه به این سو راهنمایی و بعضی از مجلات وزین علمی در همین راستا فعالیت کنند؛ بنابراین در چندین ساحت متفاوت باید فعالیت‌هایی صورت گیرد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: برای اجرایی شدن و محقق شدن کرسی‌های آزاداندیشی فقه باید مباحثی در شورای عالی حوزه‌های علمیه مطرح شود و قوه قضائیه، قوه مقننه و قوه مجریه نیازهای خود را منعکس، و مسائل خود را برای حوزه‌های علمیه مطرح کنند.

علیدوست ادامه داد: طبعاً برای طرح چنین مباحثی و برای اینکه این کرسی‌ها سازوکار اجرایی بهتری داشته باشد باید از مراجع و مقام معظم رهبری و سایر اساتید و صاحب‌نظران نظرخواهی شود و در همان قالب‌هایی که این بزرگواران مطرح می‌کنند تصمیماتی اتخاذ شود.

وی اظهار کرد: البته این تصمیمات باید در تمامی سطوح فعالیت حوزه‌ها تسری پیدا کند؛ یعنی هم در سطح تدریس، هم تحقیق و هم پایان‌نامه‌ها.

علیدوست اضافه کرد: بخشی از نشریات تخصصی و صدا و سیمای جمهوری اسلامی هم باید به این مهم بپردازند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: البته این تحولات یک شبه محقق نمی‌شود و برای اینکه در ساحت فقه تغییری جدی حاصل شود باید دیدگاه و رویکرد خاصی در این ساحت ایجاد شود و این امر هم زمان‌بر خواهد بود.

وی گفت: برای تغییر رویکرد هم باید نیازهای جامعه به درستی به حوزه‌های علمیه منتقل شود، نسل جدیدی در این زمینه تربیت شود، اساتید این مطالب را در مواد درسی خود قرار دهند و… که این مباحث هم در مدت کوتاه محقق نمی‌شود و باید زمان بگذرد تا این بحث‌ها نهادینه شود.

علیدوست ابراز کرد: رسانه‌ها از جمله صدا و سیما و خبرگزاری‌ها ‌و مراکز تبلیغی حوزه‌های علمیه به عنوان پل‌های ارتباطی حوزه و مردم می‌توانند نیازهای سطح جامعه را به حوزه منتقل کنند تا نسلی که می‌خواهند تحصیل کنند تربیت شوند، در حال حاضر ما در حوزه‌های علمیه نسلی را داریم که می‌توانند به تدریس موارد فقهی بپردازند اما نسلی را که در این زمینه تحصیل کنند نداریم.

علیدوست در پاسخ به این سؤال که راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی فقه در کدام یک از سطوح حوزه‌های علمیه می‌تواند اتفاق بیافتد بیان کرد: در این زمینه باید بسیج همگانی صورت بگیرد؛ یعنی فضلا، مراجع و طلاب باید همه توان خود را بسیج کنند که در این زمینه صدا و سیما هم می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.

وی با اشاره به لزوم تعامل بین متخصصان و اهل فن و حوزه‌های علمیه در زمینه تبیین مسائل مبتلابه جامعه اظهار کرد: همان طور که حوزه‌های علمیه در مباحث مصداق‌شناسی از متخصصان کمک می‌گیرند باید در عرصه قانون‌گذاری هم از آنها کمک بگیرند، همان طوری که صاحب‌نظران هم اگر بخواهند حکمی صادر کنند باید نظر فقها را بپرسند و این یک تعامل دو سویه است که در گذشته بوده و الآن هم هست.

علیدوست تصریح کرد: بحث‌های علمی فقهی عمیق قالب خاصی ندارند و خطا از همین جا صورت می‌گیرد که تلاش می‌کنند قالب‌های خاصی برای این بحث‌ها تعریف کنند ما باید بگذاریم بحث‌های فقهی با ارائه سلایق مختلف، حالتی مردمی پیدا کند؛ منظورم از حالتی مردمی، «مردمی حوزوی» است؛ یعنی طلبه‌های همه سطوح بتوانند نظرات خود را بیان کنند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تبیین کرد: برای راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی فقه کمیته‌ای از صاحبان اندیشه که خوش‌فکر هستند تشکیل شود که کار این کمیته می‌تواند اولین قدم برای آغاز به کار این کرسی‌ها باشد.

وی گفت: گاهی وقت‌ها کارهای زیادی در حوزه انجام می‌شود، اما اطلاع‌رسانی مناسب صورت نمی‌گیرد و این امر منجر به ایجاد شبهه در جامعه می‌شود.

علیدوست یادآور شد: حوزه‌های علمیه برای پاسخگویی به نیازهای جامعه در دو سطح فعالیت می‌کنند، در سطح اول سؤالات و شبهات مطرح شده در جامعه و اذهان عموم مردم را پاسخ می‌دهند که در این سطح حوزه‌های علمیه نیروها و مبلغان زیادی دارند و در سطح دیگر بحث پاسخگویی به مباحث عمیق فقهی است که نظر مقام معظم رهبری هم بیشتر ناظر به این سطح بوده و برای شروع به پرداختن به این سطح به نظر من اولین گام می‌تواند تشکیل کمیته‌ای خاص برای پیگیری راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی فقه و چگونگی سازوکار اجرایی آن باشد.