خارج فقه القضا (1400-1401)
جلسه 35- در تاریخ ۱۵ آذر ۱۴۰۰
چکیده نکات
نقد ادله اعتبار مطلق علم
ادله اعتبار اثبات اقتضاء می کند اما علت تام برای اثبات مدعی نیست
جواب به سید مرتضی در ردّ بر ابن جنید در قضیه فدک
مناقشه صاحب جواهر بر ادله دال بر اعتبار قضاوت مستند به علم
نهایت دلالت این ادله این است که علم به خلاف مانع است فقط
توجیه همه ادله اعتبار
رجوع صاحب جواهر از تحقیق فوق به دلیل اجماع
صفحات 393 و 394 : کلیک کنید
متن پیاده سازی شده جلسه سی و پنجم سال چهارم درس خارج فقه القضا 15 آذر ماه 1400
بسم الله الرحمن الرحیم
بررسی و نقد ادله اعتبار مطلق علم قاضی؛
نقد کلی: بر ادله‌ی اعتبار مطلق علم قاضی، تمام موارد مذکور در حد اقتضا می‌باشد بنابراین اگر مانعی مشخص شود دیگر این ادله از کارایی می‌افتد. باید در پژوهش ملاحضه شود اگر دلیل به عنوان مقتضی کامل شد، ادله‌ی مخالفین هم جواب داده شود تا بحث کامل شود وگرنه قابلیت اتکا به عنوان دلیل را ندارد.
مانند این که اگر عدم قضاوت قاضی به علم خود موجب فسق، عدم انکار منکر و عدم اظهار حق شود؛ خوب برخی مثل ابن جنید می‌گوید: خود شارع مقدس این اجازه را به قاضی نداده است، دیگر مثبتین علم قاضی نمی‌توانند حجتی بیاورند یا آیات منقول در مبانی تکملة المنهاج آقای خویی که به عدل و قسط و ما انزل الله حکم کنید؛ در جواب می‌گویند: قضاوت قاضی به علم خود عادلانه نیست و بما انزل الله در وجه الهی قاضی حکم کند نه به هر طریقی مثل علم خودش.
نقدهای موردی: سید مرتضی در نقد ابن جنید می‌گوید: علما شیعه در طول تاریخ ابوبکر را مواخذه می‌کردند؛ مگر نمی‌دانست صدیقه طاهره سلام الله علیها صادق هستند؟ پس چرا به علم خود عمل نکرد؟! و طلب شاهد کردی از ایشان، بنابراین علم قاضی نزد شیعه ضروری است.
جواب استاد محترم به سید و امثال ایشان: این محاجه و دلیل خواهی شیعه برای علم قاضی بوده است یا قاعده ید و مامورین حضرت زهرا سلام الله علیها که بر فدک کار می‌کردند؟ به علاوه مقام عصمت با غیر آن نباید آمیخت گردد.
صاحب جواهر بعد از نقل ادله‌ی جائزین می‌گوید: لکن انصاف این است که کلام ابن جنبد مبنی بر عدم لزوم یا جواز قاضی به علم خودش مطلقا، چنان که می‌پنداردند ضعیف نیست.
صاحب جواهر قائل به بحث و گفتگو پیرامون این بحث هستند و از ضروریات امامیه پنداشتن مساله مذکور، درست نیست به علاوه اگر شک در حجیت علم قاضی بکنیم،باید اصل عدم جاری کرد.
نکته ادبی: اگر ماده‌ی بحث به همراه متعلق آن بیاید بعدش عن می‌آید وگرنه با فی می‌آید و خبر است.
صاحب جواهر می‌فرماید: البینة للمدعی و الیمین علی من انکر؛ صحبت از علم قاضی نیست، یا روایت هشام: انما اقضی بینکم بالبینات و الایمان، من پیغمبر فقط با بینه و قسم حکم می‌کنم و ربطی به علم قاضی ندارد.
نکته رجالی در حدیث ابراهیم ابی اویس درست نیست بلکه ابی ادریس درست است و این روایت از ابراهیم ابی ادریس نیست بلکه ابراهیم از جد ضمرة بن ابی ضمرة نقل کرده است.
خلاصه کلام صاحب جواهر؛ یکم: ادله اعتبار علم قاضی کافی نیست چون بررسی مانع نکردند، دوم: ادله‌ی عدم اعتبار علم قاضی، سوم: اجماع بر عدم اعتبار علم قاضی است.
- صاحب جواهر
- سید مرتضی
- ابن جنید
- علم قاضی
- سیستم قضایی اسلام
- نقد ادله اعتبار مطلق علم
- قضیه فدک
- نقد ابن جنید
- مناقشه صاحب جواهر بر ادله کفایت علم قاضی
- ادله کفایت علم قاضی
- مانعیت علم به خلاف نه کفایت علم به وفاق
- مانعیت علم به وفاق
- نقد ادله اعتبار علم قاضی
- صاحب جواهر و علم قاضی
- اقتضا و مانع
- علم قاضی و اقتضا
- علم قاضی و مانع
- موافقین و مخالفین علم قاضی
- فسق قاضی و علم
- علم قاضی و امربه معروف و نهی از منکر
- بما انزل الله
- علم و قاضی و فدک
- ضروریات دین
- قاعده ید و فدک
- بینه و قسم و علم قاضی
- اقتضاء و مانع
برچسب ها:
چکیده نکات
نقد ادله اعتبار مطلق علم
ادله اعتبار اثبات اقتضاء می کند اما علت تام برای اثبات مدعی نیست
جواب به سید مرتضی در ردّ بر ابن جنید در قضیه فدک
مناقشه صاحب جواهر بر ادله دال بر اعتبار قضاوت مستند به علم
نهایت دلالت این ادله این است که علم به خلاف مانع است فقط
توجیه همه ادله اعتبار
رجوع صاحب جواهر از تحقیق فوق به دلیل اجماع
نظر شما