header

خارج فقه القضا (1400-1401) - خارج فقه القضا (1400-1401)

 جلسه 61
  • در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۴۰۰
چکیده نکات

سوال: آیا درست است قانون گذار در امارات دخالت مصداقی کند؟ مثلا ید طولانی مدت با کوتاه مدت را جداگانه یا سکوت طولانی مدعی آگاه را اماره به نفع طرف مقابل قرار دهد؟
یا این امور را باید واگذار کند؟
جواب: موارد متفاوت است - توضیح در درس داده شده است.
ارائه نمونه‌هایی از فراست قضات
جواب محقق نایینی از شبهه مطرح در اطراف فدک
ابهام در جواب محقق نایینی و ناتوانی آن از حل اشکال متوهم.
جواب دوم: مدعی باید در ادعای خود قاطع باشد و ابوبکر در ادعای خود قاطع نبود.
نقد جواب دوم: عدم کلیت وجود قطع برای مدعی


صفحات 419 و 420 : کلیک کنید

متن پیاده سازی شده جلسه شصت و یکم سال چهارم درس خارج فقه القضا 17 بهمن ماه 1400

بسم الله الرحمن الرحیم
پاسخ به سوال مطرح شده از سوی فضلای درس
سوال: طول مدت ید و سکوت طولانی مدت مدعی آگاه را قرینه و اماره در کنار ید دانستید و اطلاق گیری انقلابیون را نپذیرفتید در صورتی که موارد یاد شده از امور موضوعی(مصداقی) می‌باشد نه حکمی بدین توضیح که تشخیص این امور بر اماریت و قرینه بودن بستگی به قاضی پرونده دارد و موردی می‌باشد به طوری که امتداد طولانی برای قاضی صادق است و بر قاضی دیگر نه و همچنین امور دیگر؛ بنابراین در ماده 37 درست کلی گویی شده است و در مواد قانونی دیگر تخصیص زده شده است.
جواب: اگر هر یدی نتواند اماره باشد می‌شود ماده 37 مطلق بیاید؟ و آیا در ماده 1324 گفته شود که قاضی به هر چیز علم آور می‌تواند کذا و کذا بکند در حالی که در ماده 37 تصریح نموده و تفصیل نداده است؛ آیا قاضی سردرگم نمی‌شود؟!
 ثانیا می‌دانید چقدر قانون در مصادیق ورود نموده مانند سبب و مباشر؟ که به نظر استاد محترم قانون گذار خوب عمل نموده است.
در مواردی که اطلاق نداریم و متعدد هست و نقض بسیار دارد قانون گذار باید تذکر بدهد و نباید به مقام قضایی واگذار کند. اتفاقا در چنین حالتی تشتت بوجود می‌آید و سردرگم می‌شود و وخیم تر از آن زمانی است که قاضی یقین به خلاف دارد ولی اطلاق اماره چیز دیگر می‌گوید!
مثال: دو برادر بر سر ملک موروثی از پدرشان؛ ذوالیدی که دیروز آمده در خانه و ادعا می‌کند که نصف خانه برای تو بوده ولی من از تو خریدم؛ در چنین ید و تصرفی باید طبق قاعده عمل نماییم – البته علی نهج مشهور- و خانه را برای ذوالید بدانیم و بگوییم که اماره مقدم بر اصل عدم انتقال(استصحاب) است و از طرفی هم قاعده ید را عقلایی بدانیم! و از سویی نیز می‌دانیم که عقلا در این موارد این گونه عمل نمی‌کنند چونکه ید کوتاه مدت است، نه بلند مدت که مورد ادعای تحقیق کلاس است. 
نکته: در ید طولانی مدت زمان چقدر باید باشد؟ چون شک می‌کنیم قدر متیقن می‌گیریم.
سفارش استاد محترم: مطالعه کتاب (محاکم شرع الگویی کارآمد برای عدالت قضایی) مرحوم ابوالحسنی منذر که راه گشا و حاوی نکاتی است که استاد محترم سوگمندانه فرمودند: چرا در فقه این مباحث مطرح نشده است؟
استاد در شرائط قاضی گلایه‌ای از فقها نمودند که برخی شرائط لازم تر را نادیده گرفتند یا حداقل بیان ننمودند و به شرائط شکلی پرداختند مانند: حلال زاده و مومن و عادل به معنای امام جماعت وفقهی آن.
ولی فراست و کم حوصله نبودن و زود خسته نشدن را کمتر مورد بحث قرار داده‌اند و یا اصلا مطرح ننمودند جالب این است که در روایتی از حضرت امیر علیه‌السلام این امور موجود است.(رجوع شود به درس‌های سال مذکور).
ادامه درس: در بحث غم بار فدک صحبت می‌کردیم
سقیفه غاصبه طلب شاهد و دلیل می‌کنند از کسانی که به اقرار آن روز و الان خودشان این دو بزرگوار از مصادیق آیه‌ی شریفه تطهیر هستند!
محقق نایینی در جواب واقعه فدک این‌گونه جواب می‌دهند: انقلاب را قبول می‌کنیم صدیقه طاهره مدعی می‌شوند و طرف مقابل منکر، اما در قضیه فدک قائل به فرق می‌شوند؛ انتقال از رسول گرامی به حضرت زهرا مانند مالک به مالک دیگر نیست بلکه حیثیت فرق می‌کند که از نبوت به بیت المال مسلمین منتقل شده است یعنی در واقع طرف اضافه عوض می‌شود(در هبه). بنابراین نباید مورد غصب فدک را با موارد دیگر مخلوط نمود. (صفحه 419 برگه درس ملاحظه شود)
اما مطلب و کلمات ایشان را متوجه نشدیم و نیز برخی از شاگردان ایشان مانند آقای بجنوردی متوجه بیان ایشان نمی‌شوند.
جواب دیگر از محقق خویی: مدعی باید قاطع در دعوا باشد؛ که مال جازماً نه ظاهراً برای اوست و غاصبین فدک قاطع و جازم نبودند گرچه که در ظاهر شاید این گونه بودند. پس مخاصمه باید به نفع مدّعی علیه یعنی حضرت زهرا سلام الله علیها تمام می‌شد.(یعتبر فی سماع الدعوی ان یکون علی نحو الجزم و لاتسمع اذا کانت علی نحو الظن او الاحتمال)
نقد جواب اخیر: اگر کسی بر اساس استصحاب ادعا بکند باید از دادگاه بیرونش بکنند؟! یعنی بگوید: آقای قاضی این خانه که این آقا تصرف نموده است سابقا برای من بوده است و یاد ندارم که به ایشان فروخته باشم و این آقا هم مدرک ندارد برای ادعای خریداری خودش؛ در این مورد چه اشکالی هست که با استصحاب حکم نماییم؟!

۴۴۵ بازدید
جلسه قبل جلسه بعد

نظر شما

کد امنیتی
مطالب بیشتر...
دانلود صوت جلسه
دانلود PDF چاپ درس
چکیده نکات

سوال: آیا درست است قانون گذار در امارات دخالت مصداقی کند؟ مثلا ید طولانی مدت با کوتاه مدت را جداگانه یا سکوت طولانی مدعی آگاه را اماره به نفع طرف مقابل قرار دهد؟
یا این امور را باید واگذار کند؟
جواب: موارد متفاوت است - توضیح در درس داده شده است.
ارائه نمونه‌هایی از فراست قضات
جواب محقق نایینی از شبهه مطرح در اطراف فدک
ابهام در جواب محقق نایینی و ناتوانی آن از حل اشکال متوهم.
جواب دوم: مدعی باید در ادعای خود قاطع باشد و ابوبکر در ادعای خود قاطع نبود.
نقد جواب دوم: عدم کلیت وجود قطع برای مدعی

آخرین دروس