استدلال مخالفان برای ردّ اعتبار علم قاضی
حق خصم در مناقشه دلیل طرف مقابل و مناقشه نسبت به علم قاضی امکان ندارد
اشاره نبوی مشهور (انما اقضی...) به این حقیقت.
حق اقناع خصم حتی برای ابلیس و برای مجرمان در قیامت
تشکیل دادگاه و پرسش و پاسخ در قیامت
اشاره به آیات سوره مبارکه ص آیات 75 تا 81 و آیه 18 از سوره مبارکه مجادله
حدیثی دال بر رحمت واسعه خداوند متعال در قیامت.

جلسه سی‌ و یکم 1400-1402
جلسه هشتم 1401-1402
بررسی وضعیت شبهه حکمیه و موضوعیه (مصداقیه) در مورد غنا همان وضعیت شبهه است در سایر جاها؛
چه قائل به احتیاط باشیم چه برائت
فقه موسیقی :
کلمه موسیقی در نصوص دینی نیامده است و موضوع حکم شرعی واقع نشده است.
آنچه داریم استعمال آلات مربوط به موسیقی است.
آلاتی که با تولید صدای موزون و منطبق با تعریف موسیقی، از آلات موسیقی به شمار میروند.
استعمال آلات بدون اختلاف بین فقها حرام است؛
لکن بحثی که وجود دارد این است که آیا صرف استعمال این آلات حرام است یا وقتی که برای تولید موسیقی باشد یا وقتی مصداق لغو باشد؟

مشروعیت قضای قاضی به اعطای اختیار از سوی والی صالح است. برای یک عمل نمی‌توان دو اجرت گرفت.
پیشنهاد مادخ قانونی: جواز ارتزاق از بیت المال تا حد مصلحت،اخذ اجرت از بیت المال و اصحاب پرونده بر قضات و دیگران جایز است.
تبصره1: در صورت منع والی یا نهادی که حق منع دارد مطابق منع او عمل شود.
تبصره2: آن چه در مورد قضات گفته شد در مورد حاضران در صحن قضا و مقدمات آن نیز جاری است.
اخذ اجرت بر تبلیغ دین،اذان،تعلیم قرآن و امثال آن؛ از ادله عام نمی‌توان به منع رسید.
تتبع: محقق خویی: اخذ اجرت و رشوه بر تبلیغ احکام و تعلیم آن حرام است این کارها اقتضای مجانیت دارد.
به علاوه اطلاق ناهیه از اخذ رشوه شامل آن می‌شود.
روایت یوسف بن جابر قابل تمسک نیست. کلام محقق نایینی در رتبه قضا با ولایت.

اشکالات تقلید از لجنه و شورای تقلید:
1. اشکال اول: الف: اگر رأی صادر مطابق رأی همگان باشد، متابعت صحیح است لکن به اعتبار وجود رأی اعلم در بین آرا است. بنابراین شورا موضوعیت ندارد البته در این صورت شناخت اعلم و شورا نیست و وصف به حال متعلق است.
البته اگر اعلمیت را شرط ندانیم یا همگان در حدّ مساوی باشند تقلید از شورا معنا پیدا می‌کند حقیقتاً.
ب. اگر معیار اکثریت باشد و اعلم داخل در اکثریت باشد تقلید از شورا هست لکن اشکال قبل در این جا نیز وارد است.
نقد بر اطلاق کلام محقق حکیم.