حاصل تحقیق گذشته: 1. اخذ اجرت منافی واجب-حتی عبادی آن و متعلق حق دیگران- نیست.
2. در این موارد اطلاقات و عمومات جاری است.
3. باید سایر شرائط صحت اجاره مفروض انگاشته شود.
4. اگر دلیل نقلی یا غیر نقلی خاصی بود باید به اقتضای آن عمل کرد.
5. در غیر واجب- هرچند عبادی- منعی برای اخذ اجرت نیست.
اخذ اجرت در قضاء اقتضای ادله خاص.
روایات خاصه: روایت عماربن مروان-عبدالله بن سنان- خبر جعفریات-روایت یوسف بن جابر.
اطلاق رشوه بر اجرت- که مورد ادعای برخی است- ثابت نیست بلکه بعید است. و استعمال موردی-اگر باشد- سند نیست.
نقد سخن محقق آشتیانی- ضعف سند روایت ابن جابر و جعفریات - وجوه اضافه دال بر منع اخذ اجرت از متخاصمین.

حدیث:ما عبدالله - تعالی - بشیء افضل من الفقه فی الدین
مانعیت اطمینان بر خلاف امارات قانونی از اقتضای اماره و عدم آن
بیان مانعیت و بیان عدم مانعیت
اصل عدم مانعیت
قاعده درأ و تاثیر آن در مانعیت اطمینان

توضیح ماده 299
یادآوری
اجازه انجام مقدمات قضاوت از سوی غیر مجتهد
اعوان قاضی
خلیفه قاضی
قاضی اصل
بازپرس
دادستان
دادرس
دادیار
قسمتی از نامه امام به مالک اشتر

بیان رأی مختار در پیوند با شرط اول
نقد و بررسی سایر ادله اعتبار بلوغ در قاضی
شرط دوم عقل
اعتبار بلوغ در قاضی با کمک اصل عدم ولایت