پیش فرض های موثر در بیان مشارکت غیر سیاسی مردم:
1. حدود شریعت 2. حدود سلطه مردم بر خویش 3. قبول یا رد خرده نظام ها 4. تفسیر ولایت والی بر مردم 5. حدود و اختیارات والی در مال مردم و بیت المال 6. انفال و مرزهای ملی 7. نحوه نگاه مردم به حاکمیت و بالعکس 8. جایگاه مشورت دادن و گرفتن
خلاصه پیش فرض ها: 1. شرعت جامع است البته شیوه های اجرایی خارج از حوزه شریعت است.
2. مردم بر مال و شئون خویش مسلط هستند مگر منع شرعی ثابت شود. 3. اسلام دارای نظام از جمله نظام اقتصادی است.
4. ولایت محدّد به مصلحت است.
5. در اسلام مال شخص، بیت المال، انفال، فحا و مشترکات وجود دارد. حدود و اختیارات حاکم محدود است و مثل اموال شخصی نیست.
6. مرزهای بین المللی به ضرورت پذیرفته شده و تحدیدی برای انفال به حساب نمی آید.
7. مردم صاحبان حق هستند نه ابزار... 8. مشورت حق و تکلیف است.

پاسخ به چند سوال
اطلاق قاعده تسلط
پذیرش تزاحم موجِّه حکومت اکثریت بر اقلیت
مقارنات غیر لازمِ دموکراسی را نمی توان رد بر دمکراسی تلقی کرد.
از آیه «لقد ارسلنا رسلنا ... لیقوم الناس بالقسط» نمیتوان عدم لزوم قیام به تشکیل حکومت را استخراج کرد.
تعیین نهاد ناظر بر کارگزاران نظام و رهبری غیر از نهاد هایی چون امر به معروف و نهی از منکر و النصیحة لائمة المسلمین است.
تعیین مدت برای تصدی و رهبری تابع اقتضائات است و مدت خاص مورد نظر شارع نبوده است
تکرار انتخاب (و ادامه انتخاب اول بدون انتخاب رسمی دوباره) تابع اقتضائات است. استناد به کلام امام علی علیه السلام در راستای اثبات همه یا آن چه گذشت.

جلسه نوزدهم (43)
نقد و تحلیل دلیل دهم
نهاد بیعت و دلالتش بر مدعا
بیان دلالت
بیعت در زمان پیامبر، ائمه و امام مهدی علیهم السلام
دو دیدگاه درمورد بیعت :
بیعت تنها راه مشروعیت
بیعت یکی از دو راه مشروعیت

فقه سیاسی - 8 اسفندماه 97