مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه 94
درس اخلاق: حدیث اخلاص
ادامه بحث از ما به تحصل القربة و ما یحصّل العبادیة و حل معضل برخی از قصد قربت انگاشته شده ها
1. به هر حال باید نسبتی با خداوند در مرحلهای داشته باشد که در آن مرحله غیر خداوند حضور ندارد و این را با وجدان میتوان یافت.
در مرحلهای خداوند را پرستش میکند و... حتی در عبادات استیجاری و لذا حرف ما در جلسه گذشته با روایاتی مثل «ان خیر شریک» و آیه و ما یؤمن اکثرهم بالله الّا و هم مشرکون منافات ندارد.
اشاره به نزاع مثل محقق اصفهانی و روحانی.
البته نگاه کلامی به مساله نیز گاه در آیات و روایات منعکس شده که از نگاه فقه سخت گیرانه تر است اما همیشه در فقه به جمع ادله میپردازند.
با این حساب وضعیت دو قصد طولی هم تصویر میشود مثلا برای نزول باران دو رکعت نماز برای خداوند میخواند.
البته همه این ها فقه بود و خبر از تفضل خداوند و الّا روایات اخلاص عجیب است عجیب!
مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه 93
بررسی مساله نیت در عبادات بر مستوای عقل و نقل - اقتضای عقل بطلان عباداتی است که بقصد امر انجام نمیشود - با تحکیم عقل حال عبادات اصلاح نمیشود.
روایات مبیّن اقسام عبادات به حسب قصد عبادت کننده.
بررسی روایات در مساله ضرورت فقه بر صحت عبادات که به قصدهای مختلف انجام میشود.
روایت امیرالمؤمنین علیه السلام - امام حسین علیه السلام و امام صادق علیه السلام در این باره - حلّ عویصه با این نگاه اجر خداوند حتی برای عبادت با قصد امر تفضل است.عبادت اجر است و اجر اجر ندارد - تصحیح عبادات استیجاری - باید به خداوند نسبتی داشته باشد همین قدر کافی است - استحقاق ثواب غیر از عبادیت عمل است.
مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه 92
در معنای تقرب و داعی و ما یلزم فی العبادة حصول تقرب به قصد امتثال امر و بحث در دیگر انگیزها مثل انتفاع به ثواب عمل - خلاص از عقاب - شکر نعمت ها - استجلاباً لمزیدها - حیاء از خداوند - حبّ الاهی - تعظیم او - لکونه اهلاً للعبادة - لکون الفعل ذا حسن و ذا مصلحة- جلب منافع دنیوی.
شهید اول: لکونه اهلاً للعبادة به اجماع درست است.
غایت ثواب و عقاب و بقیه به اجماع باطل است ولی من میگویم: صحیح است چون غرض فی الجمله حاصل است به علاوه در نصوص دینی مرغبات و مرهبات آمده است.
کلام محقق خراسانی: تقرب به قصد امتثال به ادراک عقل است بقیه معتبر در عبادت نیست.
نقول: عبادیت عمل از ناحیه قصد فاعل نمیآید
بررسی مساله از منظر عقل و نقل.
مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه 91
مسادلی که باید به جای انحصار بحث به تعبدی و توصلی مطرح شود: 1. اذا شک فی سقوط الواجب بفعل الغیر؟
(و آیا استنابه بردار و اذن بردار هست یا نه؟
2. اذا شک در کفایت امتثال با انجام آن در قالب حصّه غیر اختیاری؟
3. اذا شک در کفایت با حصّه محرم؟
4. اذا شک در اعتبار قصد قربت و عدم؟
5. شک فی ترتب الاثر علی وقوع الفعل مطلقا او علی وجه خاص؟
6. اذا شک فی وقوع الفعل عن عمد او خطأ حکم مساله چیست؟
7. ظهور در قصد فاعل دارد یا نه؟ نظیر اختلاف در اعتبار قصد در صدق شین و هدم مروت یا ظهور در اختیار اخذ و عدم یا در افتراق در خیار مجلس
8. ....