یادآوری نکاتی در تنبیه پنجم
استصحاب زمان و زمانی و مقید به زمان

تتبع در مساله
بیان کلام شیخ انصاری در این تنبیه

رأی سوم: محقق نایینی: در رابطه لفظ و معنا: بین ذاتی و جعل!
توضیح: یقین داریم که واضع یا واضعانی نبوده‌اند که این همه لغات حتی در زبان واحد را وضع کنند - رابطه ذاتی هم نیست پس خداوند واضع است به اعتبار مناسبتی مجهول نزد ما- جعل او واسطه است بین جعل شرعی و جعل تکوینی.
پس تکوینی محض نیست تا لایحتاج الی امر آخر و تشریعی صرف نیست تا تبلیغ نبی بخواهد بلکه الهام خداوند است.
مؤید مطلب عدم قدرت بشر بر جعل لغت است.
نقد این نظر به وجوهی غیروارد و وجوهی وارد:
مثل 1. واسطه یعنی چه؟ ما دو قسم بیش نداریم (وفیه) که محقق نایینی به اعتبار اثر می‌فرماید.
2. خلاف وجدان در مثل اعلام شخصیه
3. در طول زمان

مبعِّدات توجیه روایات مبین ثواب ها و فضیلت ها به قید تفکر و عمل:
1. بسیاری بسیاری از موارد ثواب ها مطلق است و تقیید ان ها در نادری از موارد،شاهد بر تقیید بقیه نیست.
2. آن چه در فضیلت تلاوت سوره عنکبوت و روم آمده است.
اگر مقید به عمل بود که این تعابیر جا نداشت.
3. شارع حکیم می‌خواسته قرآن در هر کوی و برزن تلاوت شود،در دسترس باشد و... لذا برای انس با آن، حفظ آن و تلاوت آن ثواب های عظیم قرار داده است.
4. توجیه فوق صرف استبعاد است با این که باید گفت:
«ان الله جواد ماجد کریم اذا قرأ ما معه اعطاه الله ذلک» امام سجاد علیه السلام/راجع به ثواب قراءت ها /محجة البیضاء:221/2
5. اصولا این که ثواب مترتب بر صرف قرائت نباشد و مقید به عمل و تفکر باشد لکن امر تفسیر این گونه گفته شود،تقصیر در بیان به حساب می‌آید.
مقربات توجیه اصحاب تفسیر نمونه:
1. بالاخره سوره با سوره نباید تفاوت کند.اگر در بعضی تقلید هست،قرینه عرفی بر بقیه می‌شود.
2. وجود برخی ادله مثل:ألا لا خیر فی قرائت لیس فیها تدبر/من قرأ القرآن و لم یعمل به حشره الله عزوجل یوم القیامة اعمی/کذلک اتتک آیاتنا فنسیتها و کذلک الیوم تنسی/اذا لم یفل فی القرآن و لم تستأکل به و لم یراء به
لکن این مقربات قابل توجیه است به نظر می‌رسد باید گفت:
1. حمل بر اقتضاء شود که قابل حذف است.
2. مسلّم روایات ساختگی و جعلی هم وجود دارد که حساب آن ها جدا است(درایه شهید ثانی ص57/لؤلؤ ومرجان ص113 و...)
3. البته قرائت جای کارهای دیگر را نمی‌گیرد.
4. این رفتار نسبت به سایر ثواب ها هم جاری است.