header

فقه العروة- اجتهاد، تقلید، مرجعیت و زعامت (1402-1403) - جلسه

طرح مساله 18: الاحوط عدم تقلید المفضول حتی فی المسالة التی توافق فتواه فتوی الافضل.
توضیحات: 1. مراد از افضل و مفضول: افضل و مفضول علمی است(اعلم و غیر اعلم)
2. این نظر از سید قاعدتاً از نظرش در تقلید اعلم متأثر است که احتیاط واجب کرده است.
ولی این ابتناء کامل نیست.
3. قبلاً اختلافاتی از علماء در فرض عدم اختلاف افضل و مفضول در مساله گذشت برخی لزوم تقلید از افضل را با فرض توافق یا عدم علم به اختلاف قبول نداشتند.
تعلیقه ها:
1. اقوا جواز است. این تعلیقه به ذیل مساله مربوط است نه صدر آن. مگر آن قایل، قایل به لزوم تقلید از اعلم نباشد که چنین نیست.
2. اقوا جواز چون تقلید موضوعیت ندارد.
3. ... .

فقه العروة- اجتهاد، تقلید، مرجعیت و زعامت (1402-1403) - جلسه

توصیه به امر بین الامرین و تحفظ بر انضباط فارغ از مدزدگی، جوزدگی و تعصب کور.
وقوف بر مقاصد شارع و نگاه وی در استنباط برخی احکام - فهم شریعت در نظام حلقوی و هرمی - روش شناسی و داشتن روش صحیح مثل فقه کشف و فقه عذر - گفتمان فقیه که ربطی به اسناد شرعی ندارد نهایت این که به برداشت او برمی‌گردد.
اختلاف در تفسیر تقلید - عناصر اعلمیت در ابواب مختلف، اختلاف دارد - استفاده از تحقیقات نسل بعد - رعایت شرایط ورود به موضوع شناسی
تحقیق در مساله دوم با توجه به فرض عطف مغایر بر مغایر - اقتراح

فقه العروة- اجتهاد، تقلید، مرجعیت و زعامت (1402-1403) - جلسه

1. مساله تعبدی نیست 2. لفظ اعلم اگر در نص هم به مناسبت آمده موضوعیت ندارد گرچه اگر موضوعیت هم داشت، چیزی عوض نمی‌شد.
3. آن چه گذشتگان گفته‌اند در تعلیق بر عروة همه قابل قبول است هر چند برخی از عناصر به دلیل اختلاف روش ها قابل تغییر (چاق شدن یا لاغر شدن) است مثل آشنایی با رجال و اقوال فقهای عامه امّا:
مقدمات اجتهاد هر چه هست باید در تحقق اعلم دیده شود مثل اطلاع بر تاریخ - شأن نزول ها و صدورها - فلسفه های مضاف مثل فلسفه فقه و لغت - انس با محاورات ائمه علیهم السلام نظیر حدیث داود بن فرقد - تصویری روشن از کلیت دین داشتن - آگاهی به روش های اجتهاد و انتخاب آگاهانه

فقه العروة- اجتهاد، تقلید، مرجعیت و زعامت (1402-1403) - جلسه

نسبت به فقره دوم چند تعلیقه هست(ضمن این که اکثر قریب به اتفاق مثل سیدین علمین مطلب سید را تماما پذیرفته‌اند!)
1. و لایجوز الرجوع فی تعیین الاعلم الی من لا خبرة له بذلک
این تعلیقه، در واقع تعلیقه نیست توضیح واضح است!
2. یمکن ان یکون المرجع: العارف بالقواعد قریباً من الاجتهاد و ان لم تکن له ملکة الاستنباط - این تعلیقه وقتی تعلیقه است که «والاستنباط» عطف تفسیری «اهل الخبرة» باشد و الّا اگر عطف تفسیری نباشد.
توضیح است نه اشکال بر متن سید!
3. برخی گفته‌اند «لاینحصر فی ذلک» لکن نهاد دیگری هم معرفی نکرده‌اند!
تحقیق نسبت به فقره اول:
1. مساله تعبدی نیست! نه در تعریف نه در تعیین نهاد در ابزار نهاد و نه در...
البته نمی‌گوییم: مفهوم الاعلم من الواضحات التی لا تحتاج الی تفسیر(آقا تقی قمی)
چون منظور تعریف لغوی اعلم نیست مسلّم چیزی فراتر از این، در این جا مطمح نظر است
2. تصویر اعلم را می‌توان به تصویر اعلم در سایر صناعات تشبیه کرد پس این که گفته شده: لا یقاس بالصناعات (محمود شاهرودی) علی الاطلاق قابل قبول نیست!
3. واژه اعلم یک واژه تعلیمی است و در هیچ دلیل شرعی نیامده و اگر هم آمده باشد واژه موضوعیت ندارد؛ نتیجه این نگاه این است که بسیاری (اگر همه نباشد) از این تعاریف بازی با الفاظ است. مثلا اگر به جای اعلم اجود استنباطاً بود هیچ تغییری در مساله ایجاد نمی‌شد!