مسائل 40 و 41 و 45
چهار فرع:1. اذا کان فی عمله بلا تقلید مدة مع العلم بالمطابقه للحجة الفعلیة
این مساله مطابق قاعده است چه بدون تقلید و یا با تقلید باطل بوده است.
2. بدون تقلید بوده یا با تقلید باطل با عدم علم به مطابقت در این جا باید قدر متیقن را قضا کند به حکم قاعده علم اجمالی و انحلال آن به اقل متیقن و اکثر مشکوک. پس اصل قضا مسلم و قدر متیقن لازم است.
اختلافات در قضا و موضوع آن نیز این جا اثری ندارد در قضا اختلاف است که:
1. به امر جدید است یا نه
2. موضوع آن فوت است یا عدم اتیان
3. استصحاب عدم اتیان نسبت به احراز فوت مثبت است یا نه

درس اخلاق - روایت امام کاظم علیه السلام: یا هشام! لو کان فی یدک جوزة و قال الناس لؤلؤة ما کان ینفعل و انت تعلم انها جوزة. و لو کان فی یدک لؤلؤة و قال الناس لنها جوزة ماضرک و انت تعلم انها لؤلؤة - تحف العقول 406
عرضه نفس بر کتاب الله
این وضعیت فقط در مورد افراد نیست. جوامع و حکومت ها نیز نباید غرّه کلام دیگران شوند و...
نکته دیگر این که گاه انسان خود به جوزه‌ی در دست خود لؤلؤ می گوید و مصیبت عظمی از این جا شروع می شود.
مساله 40: بلاتقلید مدة من الزمن بدون علم به مقدار
1. مطابق حجت زمان است فهو
2. مطابق حجت زمان نیست به مقدار متیقن قضا کند گرچه احتیاط در قضای حداکثر است.
با مساله 41 و 45 بررسی شود. که مجموعا 4 فرع را مطرح می کند.

شرح مساله 39: شک در مرگ - تبدل رأی و عروض...
ایضاحات بیان سه نکته:
تعلیقات:
تعلیق توضیحی سید صدر الدین صدر و دو تعلیق ناهمخوان از محقق خویی - حساب استصحاب از عدم لزوم فحص در شبهات جدا است. ممکن است کسی فحص را لازم بداند لکن با وجود استصحاب نه.
اختلافی بودن عدم وجوب فحص در شبهات - اصل وجوب فحص در شبهات مصداقیه - اگر زعامت و سیادت باشد عدم وجوب فحص با تکیه بر استصحاب مشکل می شود.
اقتراح نسبت به مساله 39.

تعلیقات ذیل مساله 35:
1. حاشیه کاشف الغطاء: بل و لو کانا مختلفین و کان من قلده هو الافضل(این حاشیه توضیحی و مرحوم سید یزدی نیز با آن مخالف نیست)
2. اشکال که تقیید خصوصیت ایجاد نمی‌کند چون تقلید طریقیت محضه دارد.
3. حاشیه توضیحی مرحوم میلانی: اگر مجتهد مورد نظر افضل بود
4. حاشیه مرحوم بجنوردی: معرفت شخص مجتهد لازم نیست
5. معیار تطابق با من یجوز تقلیده فی الحال است - تطبیق معیار نیست.
6. تفاوت بین صورت اختلاف یا علم به اختلاف با عدم آن نیز لحاظ گردد.
7. فتوای مرحوم مفتی الشیعه: اگر تقلید التزام باشد و طرف مقید به عدم تقلید از عمرو باشد مفاد متن قابل قبول است.
8. حاشیه محقق عراقی: اگر اعلم به قول مطلق باشد
ادامه توضیحات:
1. مراد از صحّ چیست؟ صح تقلیده؟ صحت اعماله؟ تحقق تقلیده؟
(برداشت ها و نتائج آن قدری متفاوت خواهد شد)
2. مراد از علی وجه التقلید چیست؟ بشرط شیء نسبت به کسی و بشرط لا نسبت به دیگری است؟