لزوم پایش و پالایش
لازم است در بیانات فقها آنچه حکم است از فتوای اجتهادی سیاسی جدا شود.
چنانکه همین رفتار باید نسبت به نصوص دینی صورت پذیرد.
ارائه چند تمرین در اینباره از عالمان مشروطه و پس از ایشان

ادامه بررسی روایات دال بر طاغوت بودن صاحب هرپرچمی که قبل از قیام قائم علیه السلام برافراشته شود
روایاتی که مخالفان تشکیل حکومت در عصر غیبت به آنها تمسک کرده و تشکیل حکومت را حرام دانسته‌اند
تامل در این روایات میرساند که این استفاده صحیح نیست.
اموری از این قبیل
1. روایات بنابه قرائنی ناظر به قیام های با ادعای مهدویت یا بابیت است
2. روایات با تعبیر رایت زلال یا یعبد من دون الله آمده
3. روایات را عمدتا واقفیه نقل کرده اند که با هرنوع ادعای قیام و امامت و ظهور مخالف بوده اند
4. روایاتی بر خلاف روایات فوق داریم
5. برخی از قیام ها را ائمه تایید کرده اند
6. ...

مشارکت سیاسی اقلیت های مذهبی در قانون اساسی ج. ا. ایران اصول:19-20-26-13-12-64 بیاناتی دارد.
در اصل 19: برخورداری ملت از حقوق مساوی و عدم تبعیض محلی و زبانی و نژادی تاکید دارد. این اصل مورد موافقت قطعی فقه و شریعت است.
اصل 20: تساوی آحاد ملت از جهت حمایت قانون از ایشان در چارچوب موازین اسلامی، قسمت اول اصل 20 مورد وفاق فقهی است.
اصل 26: اقلیت های دینی شناخته شده را مطرح می‌کند.
اصل 13: ارتباط مستقیم ندارد لکن اقلیت ها را تعریف و معین می‌کند و از احوال شخصیه آن ها می‌گوید.
(اصل 13 مفسر اصل 26 است)
اصل 12: دین و مذهب رسمی و از احوال شخصیه سنیان و زیدیه صحبت می‌کند. متعرض احوال شخصیه مذاهب و ادیان شناخته شده نیست.
اصل 64: از تعداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی صحبت می‌کند.
تحلیل قانون اساسی و بیان دیدگاه فقه و شریعت. متشابهات قانون را باید با محکمات آن تفسیر کرد.

پاسخ به چند سوال
تشخیص مصلحت در وقت اختلاف به عهده ولی نیست
ماده 1043 قانون مدنی
تاثیر دو نگاه ذکر شده در ولایت غیر خداوند نسبت به تفسیر اصل 110 قانون اساسی
رای مختار در تفسیر ولایت غیر خداوند
هیچ توجیحی برای ولایت به معنای اول نیست.
و با فرض شک باید از ولایت تفسیر مضیق نمود.