خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه 13
شرح حدیث نبوی: من عرف نفسه فقد عرف ربّه
1. برخی (مثل محقق سبزواری در پاورقی اسفار) معتقدند: در این حدیث تعلیق به محال صورت گرفته است. یعنی معرفت نفس محال است پس معرفت ربّ محال است. جسم انسان هم ناشناخته است؛ 30 هزار میلیارد گلبول قرمز - 50 میلیارد گلبول سفید - 10 میلیون میلیارد سلول و...
2. برخی (ملا علی زنوزی) نفس را دانیة فی علوها و عالیة فی دنوها و ... دانسته و لله المثل الاعلی ...
3. ملاصدرا: صدور فعل از نفس و از اعضا وجه تمثیل دانسته است.و...
و فی الارض آیات للموقنین و فی انفسکم افلا تبصرون.
ادامه ادله منع - مناقشات دلیل مشهور گذشت
برخی دلیل ها یا تقریر های دیگر از نظریه منع مثل عدم امکان جمع عرفی بین واجب بودن و اخذ اجرت (مفت خواری - اکل مال به باطل) تنافی اخذ اجرت با قصد قربت از ادله خاصه - تنافی اخذ اجرت با واجباتی که حق دیگران است.
خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه 12
امکان و عدم امکان دو طلب یا دو ملکیت بر شی واحد
1. ان الفعل قد یکون متعلقا للطلب علی وجه یکون مقصود الطالب ایجاد الفعل له و نفعه عائدا الیه - یا ملکیت قد یکون بمعنی کون الفعل مملوکا له. در این صورت اگر در عرض واحد باشد فلایجوز یا لایمکن ایجاد فعل برای دو نفر و اگر در طول هم باشد( صمّ عنی یوم کذا و قال الاخر صم عنه یوم کذا) فلا مانع من اجتماعهما
2. قد یکون متعلقا للطلب که مطلوب صرف تحقق طلب در خارج است: در این صورت چه در طول و چه در عرض واحد واحد اجتماع دو طلب روا است. مثل امر پدر و مادر
اجتماع مثلین هم مشکل نیست و این موارد شاهد جواز اجتماع دو وجوب یا دو استحباب یا ... است.
لازم نیست قائل به طلب واحد و تاکید شویم. در مالکیت همین گونه هست.
اگر غرض عقلایی باشد اجتماع روا است مگر در فرض اول که اشاره شد.
خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه 11
نقد ملاحضات وارد بر دلیل منع مطلق، به مثل: ملکیت اعتباری خداوند قابل تردید نیست! و اگر در تصور این ملکیت به مشکلی برخورد شد، باید آن مشکل را حل کرد نه ملکیت خداوند را انکار کرد! مثلا در هبه خداوند به غیر اگر از خداوند نفی ملکیت نمیشود، چون در هبه خداوند خلق اعتبار و ملکیت برای موهوب له است نه انتقال.
ماهیت شناسی مالکیت - حق، اولویت، ملک عین و ملک منفعت و ملک انتفاع: ماهیاتی متفاوت ندارند، همه برخورداری است با آثار متفاوت - نکته کانونی ملک همان واجدیت است که در همه نهادهای مذکور هست.
خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه 10
3. امکان تصویر دو مالک در عرض هم به نحو استقلال، نظیر اجتماع دو ولایت بر مورد واحد.
4. صعوبت در تصور طولی بودن مالکیت اعتباری خداوند نسبت به مالکیت اعتباری دیگران.
5. لایعتبر فی متعلّق الاجارة کونه مملوکا للموجر یا برای کسی که موجر بر او ولایت دارد. مثلا عمل حر مملوک حر نیست ولی آن را به ملک دیگران در میآورد. مهم سلطنت بر تملیک است. تفسیر این گروه از لابیع الّا فی ملک و لا عتق الّا فی ملک.
6. مناقشه در اصل تصویر ملکیت اعتباری خداوند بسان ملکیت دیگران. استدلال برخی برای این ادعا.