تنبیه دوم
جریان استصحاب نسبت به حکم شرعی یا موضوع یا اثر مستفاد از طرق و امارات

پیام اصلی سوره مبارکه حمد
اشاره به روش تربیتی صحیح (روش چهارم)
تربیت براساس حکمت و مصلحت
از این رو ترحم و گذشت در کنار قاطعیت و حتی مجازات قرار میگیرد.
از تعبیر رب العالمین باید متوجه اشاره این سوره به تربیت شد.
رب به مولا و سیدی میگویند که عهده دار تربیت است.
الرحمن الرحیم اشاره به یک بخش از تربیت و مالک یوم الدین اشاره به بخش دوم دارد.
وصف قیامت به یوم الدین که به معنای یوم مجازات است جنبه دوم تربیت را تداعی میکند.
یوم الدین روز مجازات است.
روش تربیتی قرآن نه تنها در تربیت فردی بلکه در تربیت جمعی و حکومت نیز هست.
از این روش تربیت میتوان توجیه عقاب خداوند را در آخرت فهمید.
البته در برخی از ادعیه عقوبت مومنان از خداوند متعال غیر منتظره معرفی شده است که باید پاسخ داده شود.

وجه ذکر الرحمن الرحیم و تکرار آن بعد از بسم الله و در سوره حمد. نقد کلام تفسیر نمونه در توجیه ذکر الرحمن الرحیم - توجیه صحیح آن - شبهه تنافی قاعده «العالی لا یفعل لاجل السافل شیئا» با هدف مند بودن کار خداوند برای خلق.
توضیح قاعده: عالی یا با انجام کار برای دیگری تکمیل جسته است، این خلاف اعتقاد ما است یا فعل و ترک آن برای خداوند علی السویه بوده است پس خلاف حکمت الاهی است!
اختلاف در حدود و گستره قاعده که در مطلق عالی جاری است(خواجه نصیر) یا در عالی من کل وجه(ملاصدرا)
حل ناهمسویی قاعده با هدف مند بودن کارهای خداوند برای خلق. آن چه نفی شده وجود انگیزه خارج از ذات برای فاعلیت او است.
و آن چه اثبات شده است وجود انگیزه خارج از ذات برای فعل او است.
توضیح در قالب یک مثال. بعلاوه پدیده های خارج از ذات گاه به عنوان فایده است نه غرض. به هر روی این دو قاعده با هم ناهمسویی ندارند و لذا فلاسفه هم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد را پذیرفته‌اند.

اقرب الناس الی رسول لله در موقف قیامت
روحانیت امانت دار و اوفا بالعهد