لابدّ علی کلا القولین من قدر جامع فی البین که مسمّی باشد. تصویر جامع بین افراد صحیح وجود دارد و امکان اشاره به آن با بکار بردن خواص و آثارش وجود دارد. اشتراک در اثر اشتراک حکایت از اشتراک در مؤثر(جامع) دارد(الواحد لایصدر الّا من الواحد)
مثلا در نماز«الناهیة عن الفحشاء» ، «ما هو معراج المومن»
ان قلت: 1. جامع نمی‌تواند مرکب باشد، زیرا هر چه فرض شود بر فرض صحیح است و بر فرض فاسد 2. جامع نمی‌تواند عنوان «المطلوب» باشد؛ چون اولا این عنوان بعد از تعلق امر می‌آید. ثانیا لازم می‌آید عنوان صلاة (مثلا) با عنوان المطلوب یکی شود که نا صحیح است.
ثالثا در وقت شک نیاید برائت جاری شود با این که برائت جاری است.
3. به همین دلیل جامع نمی‌تواند بسیط و ملازم مطلوب باشد.
جواب مرحوم آخوند: شق سوم را انتخاب می‌کنیم، برائت هم جاری است در شک در محصل برائت جاری نیست.

گسترش مصونیت متناسب با مصونیت چهارم
1. عدم مسئولیت حاکم شرع غیر مقصّر در فرآیند و برآیند حکم 2. عدم ضمان مربی طفل 3. مصونیت ضمان غریق و ...
سوال: آیا قاعده احسان و عدم ضمان نسبت به عملی که ذاتا احسان است ولی حالتی عارض شده که آن را از احسان خارج کرده، جاری است؟
مثلا در ضرب مربی و معلم به قصد تعلیم و تربیت سه نظریه است:
1. عدم ضمان با استناد به قاعده احسان
2. تفاوت بین مثل طفل و مورد تربیت و زوجه.( با استناد به قاعده احسان در اول نه دوم)
3. تفاوت بین اقدام متعارف که به طور غیر منتظره ضربه وارد شده است و غیر آن.
تحلیل: ضمان در همه فروض صحیح است و وجهی برای قاعده احسان نیست بله اگر احسان، احسان بود لکن پدیده ای خارجا پیش آمد که ربطی به احسان ندارد و فعل را از احسان خارج نکند قاعده احسان جاری است و این مورد قبول است.
آیا بهره‌مند ضامن خسارت هایی است که عامل احسان به نفع وی مصرف می‌کند؟

پردیس فارابی
ارشد
تحقیق در مساله
نکته روشی :
آنچه از بیان دو طرف گذشت قابل تایید از نظر روش نیست زیرا هر دو طرف به نوعی ادعای خود را تکرار میکند.
باید دید وقتی مساله را با عقل مطرح میکنند چه موضعی میگیرد؟ به اعتقاد ما عقل ابتدا گزارشی از شارع میگیرد و سپس داوری میکند.
وقتی به عقل گفته شود شارع ما کنا معذبین ... دارد؛ رفع ما لایعلمون ... دارد؛ قضاوت به برائت میکند.
این برائت عقلی است نه شرعی که با توجه به شناخت عقل از سلوک شارع فهم میشود.
پس برائت عقلی قابل دفاع است.
قائلان به برائت نقلی به قران و سنت تمسک کرده اند.
از قرآن آیاتی مثل و ما کنا معذبین حتی نبعث رسولا
استدلال به آیه
اشکال بر استدلال به آیه

ادامه تحقیق در مساله حکم وضعی غش