8-9. مکتب فقهی توقف حداکثری بر نصوص و فقه هویت گرا، کارکردگرا و غایت گرا
این دو مکتب در محدوده فقه منضبط است
به عنوان مثال اگر کسی شخصی را دیوانه کند سپس او را بکشد
آیا میتوان گفت چون قاتل شخصی را کشته که دیوانه است قصاص نمیشود؟
یا چون او را دیوانه کرده سپس کشته است این قتل در حکم قتل عاقل است که قصاص میشود؟
در وقتی که شخصی مجروح میشود و ولی شخص ضارب را میکشد سپس مجروح میمیرد
آیا میتوان گفت ولی مقتول چون قبل از قتل مقتول ضارب را کشته است باید قصاص شود یا مجروح مقتول به حساب می اید؟
چند مثال
قانون مجازات اسلامی ماده 349

بررسی تتمه روایات بر اثبات استماع کذب

اشکالات محقق حکیم بر دلالت روایات اذان بر منع
1. روایت سکونی ظاهر در حرمت نیست بلکه اعم است و الّا ارتزاق از بیت المال را هم می‌گیرد که قطعا جایز است!
2. روایت دعائم سند ندارد و مجرد موافقت مشهور-تا استناد مشهور به روایت ثابت نشود- جابر ضعف سند آن نیست.
ضمنا بر فرض قبول روایات: روایات مختص اذان اعلام است نه صلاة محقق حکیم اخذ اجرت را بر اذان حرام نمی‌داند.
صاحب جواهر: اگر اجماع و تعلیل را بپذیریم این دو حجت‌اند و الّا روایت سکونی و مرسله صدوق با چشم پوشی از سندشان دال بر کراهت هستند. البته این دو مؤید حرمت می‌تواند باشد مثل روایت دعائم.
ضمنا محل بحث اذان اعلامی است نه صلاتی که ظاهر ادله دلالت دارد بر این که مثل خود صلاة است.
محقق خویی: روایت سکونی را سنداً و دلالةً تام می‌بیند.

5. روایت حمران در بطون ناظر به فرا زمانی قرآن است. مثل روایت امام صادق علیه السلام.
استنتاج از مباحث گذشته
1. بطن تفسیر واحد ندارد.
2. هیچ اشاره ای در روایات بطن راجع به استعمال در بیش از یک معنا نیست.
3. صحت استناد به بطون با تمامیت دلیل هر چند در مثل مائده و عبس نیاز نیست.
آرای اصولی ها نسبت به روایات بطن:
1. ارادة المعنی فی نفسه لا من اللفظ.
2. لوازم معنای مستعمل فیه و لو فهم ما قاصر باشد.
3. مراد مصادیق خفی معنای کلی است.