نقد دلیل تفصیل دوم (در حق الله قاضی نباید به علم خویش عمل کند)
تفصیل محقق خوانساری سر از تفصیل در تفصیل در می آورد.
بیّنه باید در محضر قاضی شهادت خارج از دادگاه و حضور قاضی با امکان حضور از اقامه دعوا فایده ندارد.
اشاره به مواد 174- 186- 188 از قانون مجازات اسلامی مصوب 92 - مواد 204 - 320 - 321 از قانون ا.د.ک مصوب 92
بررسی سند روایت حسین بن خالد
جواب به محقق خوانساری
تفصیلات دیگر
تفصیل بین علم حاصل از مناشئ قابل انتقال و محکمه پسند و غیر آن.

دلیل منع عمل به علم در حق الله
بیان اشکال از محقق خوانساری : اگر بنا بر جواز عمل به عمل باشد با اقرار کمتر از 4 مرتبه یا شهادت کمتر از 4 عادل نیز علم می آید.
دلالت روایت حسین بن خالد بر جواز یا وجوب اجرای حد به علم امام علیه السلام
روایت فضیل بن یسار
تفسیر روایت حسین بن خالد

پاسخ به دو پرسش
معنای اقتضا و گسست آن از علت تامه
روایت مورد استشهاد قائلان به عدم جواز عمل قاضی به علم خودش، چنین دلالتی ندارد
توضیح عدم دلالت
مقصود پیامبر از روایت إنما اقضی بینکم ...
نتیجه : ادله قائلان به عدم اعتبار علم قاضی چنین دلالتی ندارد مخصوصا اگر علم برخاسته از مستندات بیّن باشد.
دلیل تفصیل به جواز در حق الله و عدم در حق الناس.
دلیل بخش اثبات مدّعا همان ادله جواز عمل به علم است. دلیل بخش نفی مدّعا وجود روایات گذشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مورد استناد قائلان به منع است. نقد دلیل تفصیل.
تفصیل به جواز در حق الناس و عدم جواز در حق الله
دلیل بخش اثبات مدّعا معلوم شد
اما دلیل بخش نفی

ادله قائلان به عدم جواز اعتماد قاضی بر علم خودش در قضاوت
سیره پیامبر صلی الله علیه و آله در دعاوی و غیر دعاوی بر عدم اعتنا به علم خویش بود
روایت جدّ ضمرة بن ابی ضمرة
روایت هشام و حصر با انما
اطلاق مقامی بر نبود سخنی از اعتبار علم قاضی در قضا
بررسی و نقد ادله
ادله قائلان به عدم اعتبار علم قاضی به 2 دسته تقسیم می شود
1. عدم الدلیل و عدم البیان 2. دلیل و بیان بر عدم
گروه اول جوابش این است که دلیل اعتبار علم قاضی دلیل و بیان به حساب می آید.
درباره گروه دوم گفته شده یا می شود
1. انما دال بر حصر نیست 2. حصر اضافی است و لذا اقرار از طرق معتبر است لکن در روایت حصر نیست. 3. بیّنات در روایت شامل علم قاضی نیز می شود.