النقد و التحقیق - سخن مثبتان و مخالفان عموما خالی از دلیل است - سخن مخالفان مطابق اصل است و غیر آن محتاج به دلیل است.
دو دلیل برای اثبات هست: 1. تمسک به سیره معصومین علیهم السلام که ضعیف است.
2. در آیات امضا گفته شده ما عند العقلا امضا شده است و با شک می‌توان به اطلاق آن ها تمسک کرد.
این دلیل، بدون برهان است؛ زیرا می‌توان گفت: خداوند متعال در این آیات در مقام بیان اصل تشریع است.
ان قلت: با شک در مقام بیان بودن، حمل بر در مقام بیان بودن می‌شود.
قلت: اصل در مقام بیان بودن در مقام اصل حمل بر لغو است و الّا اصل حمل بر بیان مطلب بیشتر هیچ دلیلی ندارد و از اصول عقلائیه نیست.

موردی از محقق بروجردی در تمسک به اطلاقات قرآن در جزییات موارد. فتامل.
زوج موجب، مقدم و مفعول و زوجه قابل، متاخر و مفعول دوم باشد. محقق خویی: برخی آیات قرآن مثل آیه صیام و احل الله البیع و تجارة عن تراض اطلاق دارند و اطلاقشان قابل تمسک است. در معاملات و غیر آن.
کلام استاد ما: برخی روایات هادی به تمسک به آیات در جزییات احکام است مثل معتبره عمر بن یزید دال بر صحت بیع مضطر و....

نقد ترتب ثمره دوم:
1. مطلقات کتاب بلکه و سنت(احیانا) در مقام بیان نیست.
2. وقتی مأمور به، عمل صحیح است و عمل مقید شده به کونها صحیح جامعه، قهرا با هر شکی، شک در تحقق عنوان مأمور به داریم فلا مجال للتمسک بالاطلاق.
نقول: نقد دوم ضعیف است و تضعیف شده است.
راجع به نقد اول باید گفت: در مساله مطلقات کتاب و کلیات سنت اختلاف است برخی طرفدار تمسک به اطلاق هستند و برخی مخالف.
1. طرفداران مثل محقق خویی، شیخ استاد، ابن ادریس، محقق بروجردی و...
برخی از این گروه به سیره ائمه علیهم السلام نیز تمسک کرده‌اند.

ثمره دوم: صحت تمسک به اطلاق خطاب بنا بر قول به وضع اسامی للاعم و عدم تمسک به اطلاق بنابر قول صحیحی.
تفاوت این ثمره با ثمره اول: ثمره اول با فرض استقرار شک بود و این ثمره در فرآیند پیشامد ثمره اول است با ترتب این ثمره شکی مستقر نمی‌شود و با عدم ترتب شک مستقر می‌شود و زمینه ثمره اول می‌آید.
محقق خراسانی: ثمره نزاع اجمال خطاب است بنابر صحیحی و عدم جواز رجوع به آن برای رفع شک در جزء،شرط و مانع لاحتمال دخوله فی المسمّی و جواز رجوع بنابر اعمی در غیر آن چه احتمال دخلش در مسما هست. البته ترتب این ثمره بنابر این است که خطاب در مقام بیان باشد مثل سایر موارد و الّا جای برائت است یا اشتغال بنابر اختلافی که وجود دارد.
تضییق بر این ثمره به دو بیان و نقد آن ها
1. مطلقات کتاب - بلکه سنت - در مقام بیان جزییات نیست.
2. اعمی نیز می‌تواند تمسک کند زیرا مأموربه صحیح است و شک به تحقق عنوان مقیّد به مأموربه بر می‌گردد که مورد احتیاط است نه ...