ترکیز بر یک تعریف مشکل دارد لکن نمی توان کلاً نادیده گرفت.
نفسی: 1. ما وجب لنفسه 2. خودش متعلق وجوب است
3. وجوبش از وجوبی نیامده
غیری: این ویژگی ها را ندارد.
اولی چه غایة الغایات باشد چه از مبادی غایات باشد و محصّل غایات باشد.
عویصه واجب تهیئی که دو زیست است.
گویا اصحاب توجه نکرده اند و آن را در مقسم قرار نداده اند و به واقع کار نداشته اند.

درس اخلاق - نهاد اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط در اسلام
و کذلک جعلناکم امة وسطاً - غلو و تقصیر بلیّه زندگی دین و دنیوی همه انسان ها - بلیه ای فراگیر - یک مسلمان چند هزار مرتبه در نماز می‌گوید: اهدنا الصراط المستقیم - ویژگی صراط مستقیم اعتدال است. غلو یا تقصیر گاه با خود حرمت های دیگر می‌آورد.
تقسیم واجب به نفسی و غیری - منشأ این تقسیم تفسیر مشهور از نفسی و غیری - اشکال بر تفسیر مشهور - بیان محقق خراسانی و شیخ انصاری از تفسیر واجب نفسی و غیری

خاتمه کلام مرحوم آخوند خراسانی در واجب معلق و منجز
1. بیان تقسیم، ذکر عویصه و بیان محاولات برای حل عویصه
2. امکان رجوع قید به ماده و هیأت و عدم محذور در هیچکدام و عدم صحت کلام شیخ انصاری در تعیّن رجوع به ماده
3. اگر به ماده راجع باشد تحصیل قید لازم است ولی اگر به هیأت راجع باشد دو صورت دارد.
4. مرجع در وقت شک اصول عملیه است.
سابقا متذکر شدیم که رجوع قید به هر کدام که باشد دو صورت داریم نه فقط در فرض هیأت.
کلام شیخ انصاری با فرض شک: ترجیح در رجوع قید به ماده است نه هیأت به دو دلیل؛
1. اطلاق هیأت شمولی و اطلاق ماده بدلی است و اطلاق بدلی برای تقیید اولویت دارد تا اطلاق شمولی
2. تقیید هیأت محل اطلاق در ماده را از بین می‌برد پس در تقیید هیأت دو تقیید است ولی در تقیید ماده این‌گونه نیست.

تحقیق در مساله واجب معلق:
1. واجب معلق مشکلی ندارد
2. واجب تهیئی للغیر نیز مشکل ندارد. واجب شرعی دارای مصلحت و ترک آن دارای مفسده است ( این راه به راه عقلی بر می‌گردد و جداکردن این دو صحیح نیست)
3. با فرض نادیده گرفتن قاعده ملازمه ادراک عقل کافی است که تامین نمی‌دهد و اشکال برخی وارد نیست.