• در تاریخ ۰۵ مهر ۱۳۹۸
• ساعت ۲۲:۲۶

شریعت اسلام هدفمند است و احکام آن داراى مقاصد و عللى است. نصوص دینى نیز به نصوص بیانگر حکم و بیانگر مقاصد و علل تقسیم مى‏گردد. عقل، بناى عقلا، کیفیت بیان نصوص قرآن و روایات، از راههاى تشخیص مقاصد است. رابطه تنگاتنگ شریعت و مقاصد این پرسش را ایجاد مى‏کند که فقیه در مقام استنباط تا چه حدّ باید به مقاصد توجه کند؟ در بیان و فهم رابطه فقه با مقاصد، پنج دیدگاه وجود دارد که از آن میان نظریه‏اى که تنها نصوص بیانگر حکم را دلیل استنباط قرار مى‏دهد ولى در فهم و تفسیر آن نصوص به مقاصد و اهداف شریعت نیز نظر دارد، قابل دفاع است.

• در تاریخ ۰۵ آبان ۱۳۹۶
• ساعت ۲۳:۱۵

شناخت معنای واژه «لهو» و حکم آن از مسائلی مهم فقهی است و تاکنون پژوهشی دقیق درباره مفهوم این واژه انجام نشده است. باوجود استفاده گسترده زین اصطلاح در نصوص شرعی و متون فقهی، نسبت به این واژه به گونه ای عمل شده که گویی معنای آن کاملاروش است. چنین اهمالی تاقرن نهم ادامه داشته و از این قرن فقهابه تدریج به پژوهش درباره آن پرد اخته‌ اند. در لابه لای مباحت فقهی دو قرن سیزده و چهارده به پژوهش های پراکنده ای در این موضوع دست می یابیم، با این وصف همچنان نیاز به بررسی سیر تطور اندیشه‌های فقها درباره این مفهوم احساس می شّود. پژوهش مفصل در معنای وی این مفهوم و موارد کاربرد آن در نصوص شرع مارابه این نتیجه می رساند که حکم حرمت برای لهو به شکل مطلق وضع نشده است.

• در تاریخ ۰۵ آبان ۱۳۹۶
• ساعت ۲۳:۰۹

پیامبر خدا(ص) و امامان معصوم(ع) گذشته از رسالت، بیان شریعت که از پرتو جعل الهی بر عهده آنان آمده، جهات دیگری نیز دارند. گفتار، کردار و تقریر معصومان(ع) سنّت را به عنوان یکی از منابع استنباط رقم زده است؛ اما مشکلی که در این میان برای مستنبط احکام رخ می دهد آن است که آیا از هر روایتی می توان استنباط فقهی صورت داد یا نه؟ در اینجاست که سخن از شئون و جهات مبیّنان شریعت و کشف دقیق قلمرو سنت برای فقیه، موضوعی مهم شمرده می شود. مسئله ای که پژوهش حاضر بدان پرداخته، عبارت از روش کشف قلمرو سنت است. به منظور حل این مسئله، پنج روش ، بررسی و ارزیابی شده است. این روش ها عبارت اند از: عقلی محض، عقلی نقلی، نقلی فقهی، سیستماتیک و نقلی محض. روش نقلی محض اگر با مصداق شناسی شئون، تکمیل و با بهره ازروش های دیگر پیشرفت داده شود، بی تردید بهترین راه است.

• در تاریخ ۰۷ بهمن ۱۳۹۵
• ساعت ۱۳:۲۸

مکتب فقهی اصفهان که ابتدا توسط عالمان مهاجر جبل عامل تأسیس و سپس با همراهی عالمان ایرانی و مقارن با تأسیس دولت صفوی به کار خود ادامه داد، یکی از موفق ترین و کارآمدترین مکاتب فقهی شیعه بوده است. در این مکتب، دو گرایش کلان اصولی و اخباری وجود دارد که هر کدام، ضمن داشتن برخی اشتراکات، تعامل ویژه ای با حوزه سیاست داشته اند. بی شک، تجربه ورود آشکار و حداکثری فقه در هسته قدرت سیاسی در این دوره، سرمایه ای مهم برای نظام های سیاسی دینی در آینده ایران اسلامی حتی دوره جمهوری اسلامی بوده است و همین مسئله است که بر اهمیت و ضرورت فقه سیاسی در عصر صفوی می افزاید. وضعیت ویژه شیعیان در این دوره (که برای نخستین بار در تاریخ اسلام از حاشیه به هسته قدرت سیاسی دعوت شده بودند)، تقابل ایران با امپراطوری عثمانی و نهایتاً دیپلماسی ویژه ایران با دنیای اروپا، سه موضوع سیاسی اساسی و مورد تأمل مکتب اصفهان بوده است که به ضمیمه تحولات درونی فقه شیعه، موضوع پژوهش حاضر است که در آن تلاش شده تا با رویکرد معرفت شناسی درجه دوم که مقتضی گزارش از بیرون و خارج قضایا می باشد، مناسبات فقه و سیاست (نه ضرورتاً فقه سیاسی) در عصر صفوی مورد بررسی قرار گیرد.