header

تفسیر قرآن کریم (1400-1401) - جلسه 23

تفسیر قرآن کریم (1400-1401)

مهجوریت قرآن کریم
عوامل مهجوریت :
1. اشکال در ظهور اطلاقی قرآن
2. اشکال در ظواهر قرآن به طور مطلق
3. عدم عادت در مراجعه به قرآن
4. غفلت از آیات مبین مقاصد
5. عصری کردن و تاریخی دانستن آیات قرآن
هجر زدایی از قرآن
نقد مبانی هجر
الهام از رفتار ائمه علیهم السلام
سوال : آیا در قرآن همه گزاره ها و علوم بشری وجود دارد؟
اشاره به برخی آیات و روایات در اینباره

تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه 22

تفسیر قرآن کریم(1401-1402)

پاسخ به پرسش ها:
پاسخ به پرسش سوم(آیا قرائت بسمله در نماز لازم است؟)
برای سوره حمد لازم است. برای سوره برائت بقصد سوره مشروع نیست. برای سایر سوره ها - بنابر وجوب سوره دوم در نماز- اگر بسمله را جزو سایر سوره ها بدانیم باید گفته شود؛ زیرا واجب سوره کامله است و سوره بدون بسمله ناقص است.
اما اگر در جزئیت تامل داشته باشیم، برخی-مثل مرحوم میلانی- با وجود تامل مزبور آن را واجب می‌دانند. وجه نظر ایشان شاید به مثل روایت یحیی بن عمران همدانی باشد(وسائل الشیعه ج6/ 186 ح6)لکن این روایت معارض دارد و حل معارض بر تقیه دلیل ندارد.
(ر.ک: مستمسک40/10) از این رو به نظر ما بسمله برای هر سوره موافق احتیاط است اما وجوب آن ثابت نیست.
پاسخ پرسش چهارم( آیا تعیین بسمله قبل از شروع در غیر حمد و برائت لازم است؟) در مساله اختلاف است و نظر تحقیق عدم وجوب آن است. بیان صاحب جواهر در این باره قابل دفاع است و ردّ آن قابل دفاع نیست.

تفسیر قرآن کریم (1400-1401) - جلسه 22

تفسیر قرآن کریم (1400-1401)

رفتار افراد در تعامل معرفتی با قرآن سه قسم است:
1. با تفریط و تقصیر که موجب مهجوریت قرآن می‌شود.
2. با افراط در 2 قالب: اول: فقط به قرآن چون همه چیز - حتی آن چه مربوط به جزییات علوم و تکوین است - در قرآن هست (کلام منسوب به آلوسی)
دوم: هر چند ممکن است همه چیز در قرآن نباشد لکن آن چه به معرفت، هدایت و دین ما انسانها مربوط است در قرآن وجود دارد. شعار نامبارک و شوم (حسبنا کتاب الله) می‌تواند به یکی از این دو وجه حمل شود.
اشاره شد به جریان صدر اسلام و قرآنیون مصر (مربوط به دهه هفتم از قرن بیستم)
این اندیشه باعث انکار بسیاری از ضرورت های اسلامی است چنان که مخالف خود قران است که می‌فرماید: ماآتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا مضافا اینکه مخالف حدیث ثقلین است.
تفسیر القرآن بالقرآن هر چند کلام قابل دفاعی است اما بهتر است به جای آن گفته شود: تفسیر قرآن در یک سیستم و نظام حلقوی و هرمی از ادله چنان که تقسیر القرآن بمحض القرآن غلط است.

تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه 21

تفسیر قرآن کریم(1401-1402)

اقامه دلیل برای بودن بسمله به عنوان جزیی از قرآن و نیز برای جزء هر سوره بودن و عدم تفاوت در آن بین سوره حمد و غیر آن.
روایات از خاصه و عامه که ادعا شده دلالت بر دو مدعای فوق دارد. سه روایت از خاصه و هشت روایت از عامه.
اشاره به دو روایت معارض و نقد دلالی آن ها. حدّ دلالت روایات جزء نیست، بسمله برای سوره حمد است نه بیشتر که نظر مرحوم آقای سید محمد هادی میلانی است. غیر از روایات برای اثبات مدعا به؛
1. سیره مسلمین بر قرائت بسمله در اوائل سور.
2. بودن بسمله در مصاحف تابعین از جمله ادله دیگر است.
ادله نافین جزء بودن بسمله در سایر سوره ها و نقد آن ها.