تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه 23
پرسش پنجم: آیا تعیین بسمله-بنا بر عدم وجوب تعیین سوره- مانع تعویض سوره میشود؟
صاحب عروه مانع میبیند، مساله مخالفین دارد که به نظر میرسد مخالفت ان ها موجّه است.
بر این پایه برخی فروع متفرع بر نظر صاحب عروه نیز فرو میریزد.
پرسش ششم: آیا قرائت بسمله از سور عزایم و به نیت سوره بر جنب و حائض و نفساء حرام است؟
صاحب عروه احتیاط واجب میکند البته بنابراین که تلاوت کل سوره حرام باشد نه خصوص آیه سجده دار، لکن وجهی برای این احتیاط (الّا در حدّ احتیاط مطلوب) وجود ندارد.البته مساله اختلافی است.
تفسیر قرآن کریم (1400-1401) - جلسه 23
مهجوریت قرآن کریم
عوامل مهجوریت :
1. اشکال در ظهور اطلاقی قرآن
2. اشکال در ظواهر قرآن به طور مطلق
3. عدم عادت در مراجعه به قرآن
4. غفلت از آیات مبین مقاصد
5. عصری کردن و تاریخی دانستن آیات قرآن
هجر زدایی از قرآن
نقد مبانی هجر
الهام از رفتار ائمه علیهم السلام
سوال : آیا در قرآن همه گزاره ها و علوم بشری وجود دارد؟
اشاره به برخی آیات و روایات در اینباره
تفسیر قرآن کریم(1402-1403) - جلسه 22
از برخی روایات استفاده میشود که جعل خلیفه، خلیفه برای خداوند است(خلیفة الله) و جعل حجج الاهی بر خلق - مراد از اسماء اسامی اشیاء و پدیدها است که جناب آدم در مفاهمه به آن نیاز داشت -(تفسیر کنزالدقائق343و344 ج1)مراد از «هم» مطابق برخی روایات ارواح حجج الاهی است(همان،ص344) و شاید مراد از «اسمائهم» صرف نام ونام خانوادگی حجج نباشد بلکه آن چه این حجج را معرفی میکند و میشناساند.
در واقع آیات مورد نظر ظاهری دارد و اشارتی که قرائنی بر آن اشاره در ظاهر دلالت میکند.
با این نگاه عدم تلاؤم متوهم در آیه روشن میشود. تعلیم اسامی اشیاء در ادامه آیات مورد عنایت قرار نمیگیرد.بلکه «هم» و «اسماء هولاء» بیشتر مظرح میشود. ضمناً ضمیر «عرضهم» مرجعش حکمی است نه معنوی یا لفظی.
تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه 22
پاسخ به پرسش ها:
پاسخ به پرسش سوم(آیا قرائت بسمله در نماز لازم است؟)
برای سوره حمد لازم است. برای سوره برائت بقصد سوره مشروع نیست. برای سایر سوره ها - بنابر وجوب سوره دوم در نماز- اگر بسمله را جزو سایر سوره ها بدانیم باید گفته شود؛ زیرا واجب سوره کامله است و سوره بدون بسمله ناقص است.
اما اگر در جزئیت تامل داشته باشیم، برخی-مثل مرحوم میلانی- با وجود تامل مزبور آن را واجب میدانند. وجه نظر ایشان شاید به مثل روایت یحیی بن عمران همدانی باشد(وسائل الشیعه ج6/ 186 ح6)لکن این روایت معارض دارد و حل معارض بر تقیه دلیل ندارد.
(ر.ک: مستمسک40/10) از این رو به نظر ما بسمله برای هر سوره موافق احتیاط است اما وجوب آن ثابت نیست.
پاسخ پرسش چهارم( آیا تعیین بسمله قبل از شروع در غیر حمد و برائت لازم است؟) در مساله اختلاف است و نظر تحقیق عدم وجوب آن است. بیان صاحب جواهر در این باره قابل دفاع است و ردّ آن قابل دفاع نیست.