نقل کلام محقق حکیم در مساله 67:
1. اجماع مسلمین بر اعتبار علم نسبت به اصل توحید و نبوت باید گفت: وجوب عقلی معرفت به ملاک وجوب شکر منعم و وجوب فطری معرفت به ملاک دفع ضرر محتمل لایحصل بالتقلید چون احتمال خطا وجود دارد پس نه امن می آورد نه شکر حاصل می شود.
حجیت رای تعبدا وقتی امنیت می آورد که معرفت بیاورد و در تعبد معرفت نیست.
نسبت به سایر اصول دین به دلیل اجماع مورد اشاره تقلید راه ندارد. والّا ادله دیگر چنین اقتضایی ندارد زیرا معرفت با تعبد تنزیل وجود دارد. در سایر اصول معرفت خاص شرط حجیت نیست پس عمده دلیل اجماع است.
ان قلت: اصل عدم حجیت نیز هست.
قلت: لا مجال للاصل المذکور با وجود دلیل بر اعتبار مثل بنای عقلا و برخی آیات اعتبار در تقلید در فروع چون به درد کاربرد در اصول دین نیز می خورد به همان ملاک اعتبار در فروع. پس فقط اجماع.
اشاره به سایر اقوال:
مثل: 1. اعتبار علم نظری 2. عدم اعتبار علم 3. حرمت آن!

تشخیص فقد شرط با کیست؟ آیا اعلام فقد شرط لازم است؟ صاحب عروه در مساله 48 اعلام خطا را بیان کرده و آن را بر عهده ناقل مساله و خود مجتهد گذاشته است.
نقد برخی تعلیقات بر مساله 24
اقتراح مساله 24:
اذا عرض للمقلّد ما یوجب فقده للشرط الذی من شروط حدوث جواز التقلید و البقاء یجب علی المقلد العدول عنه الی غیره.
تبصرتان: الاولی فقد الشرط یتّبع فی اثباته و ثبوته اثبات سائر الموضوعات و الظاهرات و ثبوتها.
الثانیه: یجب الاعلام علی سیاق ما یأتی فی المسالة الثامنة و الاربعین.

درس اخلاق: و لا تلبسوا الحق بالباطل و تکتموا الحق و انتم تعلمون
ضرورت گرامیداشت ایام فاطمیه - حکم به تحریم فهم، جستجو و تحلیل تاریخ صدر اسلام! لزوم امساک عمّا شجر بین الاصحاب!
نقد اندیشه عدم ضرورت اقامه عزاداری در فاطمیه - لزوم همگرایی و تقریب.
تذکر راجع به ضرورت حجاب شرعی و انکار عدم آن و توضیحی پیرامون شورای رهبری.
ادامه درس: تحقیق در مساله 9 به بیان اموری:
1. توجه به حضور دو روی کرد نسبت به تقلید(قبلا اشاره شد) الف: فقط رجوع جاهل جاهل به عالم است.
ب: فراتر از این مورد(زعامت و ولایت). تفاوت این دو مورد

تقلید در غیر احکام: اصول دین و سایر گزاره های دینی
مقصود از اصول دین و غیر آن
تاریخ 1000 ساله بحث - بررسی مساله در فقه و واقع و شرع مقدس.
تا شش قول شمرده شده به حسب تتبع ما(البته کلمات مبهم در فقه داریم):
1. اعتبار علم با استدلال به مشهور نسبت داده شده است! (و لو استدلال)
2. اعتبار علم و لو با تقلید و بدون قدرت بر استدلال
3. کفایت ظن با استدلال نه تقلید
4. کفایت ظن حاصل از اخبار
5. کفایت ظن البته اهل نظر بودن واجب بوده لکن عفی عنه!
6. کفایت ظن حتی با تقلید(نسبت داده شده به جمعی از بزرگان چون محقق طوسی - اردبیلی - شیخ بهایی - علامه مجلسی - کاشانی... اقول فتامل)
میرزای قمی مفصل از این مساله گفتگو کرده است.
استدلال ها بر هر نظر:(نظر اول)
أ. در اصول دین ایمان لازم است و تقلید ایمان نمی آورد - تقلید تا وقتی تقلید است ظن آور است.
ب. برخی در وقت امکان قدرت به اجماع - آیات و اخبار تمسک کرده اند.
ج. اگر شک شود اصل عدم حجیت تقلید است چون دلیلش اطلاق یا عمومی ندارد.