محقق خویی:در فرض علم به اختلاف-تفصیلا یا اجمالا- معیار اعلمیت حیّ یا میت است.البته تقلید ابتدایی از میت علی ای حال ممنوع است.
بقیه استنادات مخالفان بقا یا ابتدا مثل نقض به فسق و جنون بدون این که فرق فارقی در میان باشد. اشکالات کلام محقق خویی در مورد:
1. رفتار حرفی و توقف بر محض الفاظ ادله. مثل آن چه در ذیل آیه سوال از اهل ذکر آورده است. آیه شامل مراجعه به آرا نیز می‌شود.
2. قول به ردع بنای عقلا توسط ادله دال بر اعتبار حیات در مقلَّد با این که این بنای راسخ توسط این ادله -آن هم با توجه به اشکال اول- مردوع نیست.
3. با رفتاری که ایشان با اطلاقات کرد اطلاقاتی نداریم بر حجیت فتوا تا بقا را تصحیح کند.
تحقیق در مساله 9 با بیان چند نکته:
1. ماهیت شناسی تقلید - دو قرائت مختلف در تقلید.

درس اخلاق - حدیث امام رضا علیه السلام: لاتدعوا العمل الصالح ... و لاتدعوا حبّ آل محمد صلی الله علیه آله...
کلام استاد اخلاق: وضعیت مردم تابعی از وضعیت ما روحانیون با یک پله عقب تر
اقتراح نسبت به مساله 23 و نکات آن
مساله 24: ادا عرض للمجتهد ما یوجب فقده للشرائط ...
توضیح و تعالیق؛
1. احتیاط برخی نسبت به مواردی از شرائط
2. تمامیت نسبت به ما هو شرط حدوثاً و بقاءً

حکم اصل عملی با شک در مساله. مورد از موارد تعیین و تخییر است که به نظر قائلین به اثبات می‌تواند مقتضای اصل تخییر باشد.محقق خویی: مقتضای اصل تعیین بقا است.(وفیه) این کلام تمام نیست و الّا مدعی می‌گوید: مقتضای اصل تعیین عدول است.
کلام مخالفان بقاء و حدوث یا مخالفان حدوث فقط - کلام محقق خویی در این ارتباط:
1. آیات و روایات ظهور در اعتبار حیات در مقلّد دارد. مثلا آیه سوال از اهل ذکر ظهور دارد که مسئول در وقت سوال از اهل ذکر باشد و این عنوان بر مرده صادق نیست.
همینطور است وضعیت روایات. ولی در اخذ روایت، حیات راوی شرط نیست؛ زیرا در مرجع تقلید، مرجع شخص است ولی در روایت مرجع روایت است. و لذا لسان ادله با بین متفاوت است.
2. مجال برای استصحاب نیست. 3. سیره عقلا هم مورد امضا واقع نشده است بلکه ردع شده است.

جمع روایات ما را از افراط و تفریط می‌رهاند - نباید به سهولت فقط فکر کرد چنان که نباید راه را بست - جالب این که اقتضای ادله شرعی بدون سوبسید نیز همین است - نباید از ادراک عقل و فهم عرف و عقلا فاصله گرفت - نقد اطلاق گیری محقق خویی
نکته ای راجع به مروت و اعتبار اجتناب از منافیات مروت در تحقق عدالت - ظاهراً به عناوین ثانوی محرم توجه نشده است.
جمع بین روایات به تفسیر روایات در یک نظام است و لو متوافقین باشند - اشاره به برخی روایات باب
برخی باب ها ممکن است دلیل خاص داشته باشد شاید مورد امام جماعت چنین باشد.
سرائر ابن ادریس حلی ج 3 ص 570 روایت علی بن ابی راشد