جلسه بیست و نهم 1400-1402
جلسه ششم 1401-1402
از موارد استثنا، دفع افسد به فاسد است.
مثلا صدا و سیما از غنا، موسیقی یا فیلم دارای اشکال شرعی استفاده کند تا مخاطبان خود را از دست ندهد و آنها به رسانه های مبتذل کشیده نشوند.
دراینباره دو رویکرد وجود دارد :
1. این کار بر صدا و سیما جایز نیست زیرا مثل صدا و سیما تکلیف دیگران را عهده دار نیست و در تزاحم هر مکلفی باید تکلیف خود را ملاحظه کند و اهم و مهم نماید.
2. قانون لزوم ملاحظه هر مکلف تکلیف خود را، کلیت ندارد. گاه عمل حرام به گونه ای است که جلوگیری از آن تکلیف همگان است.
از این گذشته نهاد های مسئول مثل حاکمیت موظف به دفع افسد به فاسد است و تکلیف دیگران متوجه او نیز است.
البته هرگاه پخش موسیقی و ... از صدا و سیما جایز باشد، مجوز نمیشود که دیگران آن را ببینند.

جلسه بیست و هشتم 1400-1402
جلسه پنجم 1401-1402
استثنای مورد مداوا از حرمت غنا
در وقتی که واقعا مداوا منحصر در گوش کردن به غنا یا موسیقی باشد
ادله جواز
نفی ضرر
اضطرار
تقدیم اهم بر مهم
نقد این ادله یه غیر از دلیل اضطرار
جمله در اسلام احکام ضرری نداریم صحیح نیست
در اسلام احکام فاسد نداریم و هر حکم ضرری فاسد نیست
بر فرض جواز غنا برای مریض نمیتوان آنرا برای خواننده تجویز کرد.
البته مثل بیمارستان که متکفل مداوای مریض است مشمول این حکم نیست.
روایت ابو حمزه ثمالی در باب
تحلیلی پیرامون آن

جمع بین دو قاعده اصولی که اشاره شد و متعارض مینماید با این توضیح :
درست است که انجام واجب و مستحب باید با اسباب حلال باشد و ادله آنها نسبت به شمول حسه حرام ضیق ذاتی دارد.
لکن هرگاه انجام واجب منحصر به مقدمه حرام باشد، در اینجا بحث تعارض و تزاحم پیش می آید.
در تعارض ادله را نگاه میکنند و در تزاحم قاعده اهم و مهم پیش می آید.
و اینکه گفته شود توقف بر مقدمه حرام معجز شرعی است، و معجز شرعی مثل معجز عقلی است پس وجوبی نخواهد بود، کلام صحیحی نیست زیرا با انحصار انجام واجب در مقدمه حرام باید آنچه بیان گردید اجرا شود.
کلام صاحب جواهر و محقق خویی در مساله
تحقیق
به نظر ما آنچه در استثنای غنا در مراثی گفته شد آمیختی از مطالب قابل دفاع و قابل نقد است.
نهایتا استثنای غنا در مراثی ثابت نیست مگر گفته شود اصولا غنای حرام با تعریف مضیقی که دارد در مراثی محقق نمیشود.

جلسه بیست و ششم 1400 - 1402
جلسه سوم 1401 - 1402
استثنای حداء (خواندن برای شتر در مسیر) از حرمت غنا توسط برخی فقها به دلیل معتبره سکونی و مخالفت مشهور با آن به دلیل تعارض روایت با روایت فضل هاشمی و یک روایت مرسله و احتمال تقیه در روایت سکونی.
ضمن اینکه با تفسیر خاص از غنای محرم، حداء از غنای محرم موضوعا خارج است.
تغنی در مراثی مورد دیگری از استثنا است.
محقق نراقی ادله ای برای استثنا آورده است. و مخالفت مخالفان را جواب داده است.
دو قاعده مهم
فعل واجب و مستحب باید با اسباب حلال باشد؛ پس نمیتوان با غنا که به حسب فرض حرام است مرثیه سرایی کرد.
جواب محقق نراقی از این اشکال