مقصد اول اصول فقه (1403-1404) - جلسه
امکان یا عدم امکان اصالة تعبدیة از نصوص شرعی
استدلال محقق حلی به آیه 5 از سوره بینة برای اصالت تعبد در واجبات - بیان آیه استدلال به آیه 9 بینة برای مقصود از سه طریق:
1. لام برای غایت باشد و حصر هدف از اوامر الاهی در عبادة الله
2. لام زائد باشد و حصر مامور به الاهی در عبادة الله
3. از مخلصین له الدین بنابراین که دین مجموعه اعمال و عقائد باشد.
رفع یک اشتباه: در آیه «دین القیمة» به نحو اضافه است نه صفت و موصوف.
مقصد اول اصول فقه (1403-1404) - جلسه
در بیان طرق اثبات توصلی یا تعبدی بودن و تحلیل آن ها
1. استظهار توصلیة از اطلاق ماده صیغه(امر اول)
به نظر محقق خراسانی ممکن نیست چون قید بعد از تعلق امر میآید پس نمیتواند در متعلق امر لحاظ شود تا از عدم لحاظ آن اطلاق گیری شود.
2. توصلیت از طریق اطلاق مقامی با کمک اصل یا اقتضای عقل ممکن است، لکن اطلاق مقامی مثبت توصلیت نیست.
3. اصالة اشتغال اقتضای تعبدیت دارد. یعنی به حکم اثبات تعبدیت است. با این که مورد، از موارد دوران امر بین اقل و اکثر ارتباطی است لکن برائت از قید اعتبار قصد قربت جاری نمیشود بلکه عقل استقلال به لزوم خروج از عهده (با اتیان عمل متقرباً الی الله تعالی) دارد.
مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه
درس اخلاق: حدیث اخلاص
ادامه بحث از ما به تحصل القربة و ما یحصّل العبادیة و حل معضل برخی از قصد قربت انگاشته شده ها
1. به هر حال باید نسبتی با خداوند در مرحلهای داشته باشد که در آن مرحله غیر خداوند حضور ندارد و این را با وجدان میتوان یافت.
در مرحلهای خداوند را پرستش میکند و... حتی در عبادات استیجاری و لذا حرف ما در جلسه گذشته با روایاتی مثل «ان خیر شریک» و آیه و ما یؤمن اکثرهم بالله الّا و هم مشرکون منافات ندارد.
اشاره به نزاع مثل محقق اصفهانی و روحانی.
البته نگاه کلامی به مساله نیز گاه در آیات و روایات منعکس شده که از نگاه فقه سخت گیرانه تر است اما همیشه در فقه به جمع ادله میپردازند.
با این حساب وضعیت دو قصد طولی هم تصویر میشود مثلا برای نزول باران دو رکعت نماز برای خداوند میخواند.
البته همه این ها فقه بود و خبر از تفضل خداوند و الّا روایات اخلاص عجیب است عجیب!
مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه
بررسی مساله نیت در عبادات بر مستوای عقل و نقل - اقتضای عقل بطلان عباداتی است که بقصد امر انجام نمیشود - با تحکیم عقل حال عبادات اصلاح نمیشود.
روایات مبیّن اقسام عبادات به حسب قصد عبادت کننده.
بررسی روایات در مساله ضرورت فقه بر صحت عبادات که به قصدهای مختلف انجام میشود.
روایت امیرالمؤمنین علیه السلام - امام حسین علیه السلام و امام صادق علیه السلام در این باره - حلّ عویصه با این نگاه اجر خداوند حتی برای عبادت با قصد امر تفضل است.عبادت اجر است و اجر اجر ندارد - تصحیح عبادات استیجاری - باید به خداوند نسبتی داشته باشد همین قدر کافی است - استحقاق ثواب غیر از عبادیت عمل است.