در انجام واجب با حصه حرام؟ محقق نایینی:
1. گاه نسبت دلیل تحریم به واجب نسبت خاص به عام است مثل نهی در عبادات - در این صورت: دلیل امر مضیق می‌شود به حصه حرام. مثل اغسل ثوبک و لاتغسل بالماء المغصوب
2. گاه نسبت عام و خاص من وجه است(باب اجتماع امر و نهی) در این صورت چون اتیان در ضمن حرام فاقد حسن فاعلی است قهراً ماموربه نیست و کار به جواز یا عدم جواز اجتماع امر و نهی نداریم.
حال اگر جایی دلیل بر سقوط تکلیف داشتیم از باب کشف تحقق مصلحت یا ارتفاع موضوع است نه ماموربه بودن حصه مثل ازاله نجاست با آب غصبی
و اگر شک کردیم: مرجع اصل اطلاق ان کان و الّا استصحاب و اقتضای هر دو عدم توصلیت است(یعنی عدم سقوط تکلیف است)
محقق خویی: مأتی به حقیقتاً مصداق حرام است که دو صورت دارد:
أ. علم به سقوط داریم مانند باب ازاله نجاست از مسجد که سقوط امر قطعی است.
ب. شک در سقوط داریم که اقتضای اطلاق دلیل واجب عدم سقوط است.
چون مبغوض مولا محبوب مولا نمی‌شود. و در فرض شک استصحاب جاری است اگر بپذیریم و الّا برائت جاری است.
2. ملازم وجودی است که دو صورت دارد: توصلی و تعبدی

جمع بندی از روایات ظهر و بطن
1. بخشی از آن ها منطبق با توسعه در مصادیق معنا است مثل آیه 3 سوره مائده وآیه اطعام و تفسیر آیات به ولایت رجال
قضای تفث مجاز یا حقیقت می‌شود در استنباط بهره برد اگر توسیع به حجت معتبر باشد. ربطی به استعمال در بیش از یک معنا ندارد.
2. برخی روایات که اشارات و لطائف قرار می‌دهد از جنس تصدیق است، خارج از بحث است که دلالت تصوری است، به کار استنباط نیز می‌آید.

مقتضی التحقیق فی المساله - واقعی نبودن نزاع فرض بر این است که همه وضع را در اطراف خود دارند و آن را تجربه کرده‌اند و ملموس است - هر کس در حادثه وضع جهتی را دیده و آن را بُلد کرده است. در وضع ایجاد علقه و ملازمه هست - اختصاص هست - تعهد در وضع و استعمال اول و عمل به تعهد در استعمال های بعد هست - جعل علامت و وجود تنزیل معنا هست.
امکان تعقل نزاع در اطراف وضع مثل این که مَن الواضع؟ یا مناسبت -و لو خفی- بین لفظ و معنا هست یا نیست؟
تعجب از رفتار محقق خویی در مساله به مثل: 1. اشکالی بر مسلک تفسیر وضع به علقه و ملازمه گرفت
2. اشکال بر مسلک تنزیل گرفته است با این که:
1. نمی‌توان ایجاد علقه و ملازمه را در وضع انکار کرد، هر چند آن را به تعهد تفسیر کنیم. بعلاوه تقسیم حاضر ایشان، تقسیم نا صحیحی است در مساله.
2. ایشان مسلک تنزیل را بعید از اذهان می‌داند آیا مسلک خود ایشان از اذهان بعید نیست؟ آیا حیوانات هم که به اعتقاد صحیح ایشان وضع دارند، تعهد دارند؟!

مساله دوم از مسائل مقدمه
لزوم تغییر ساختار اصول فقه و گستره مسائل اصول فقه
(دفتر دوم و سوم) ساختار های عرضه شده از سید مرتضی