1. این بخش سوره با ذکر مبدأ شروع شد و به ذکر مبدأ تمام شد.
2. کان علی بن الحسین علیه السلام اذا قرأ مالک یوم الدین یکررها حتی کاد ان یموت.
3. ارتباط این آیه با ما قبل: از ترتیب الهی صحبت شد.تربیت هدایت تشریعی را با خود دارد و هدایت محاسبه دقیق می‌خواهد.
4. محاسبه از دو جهت دقیق است؛ 1. محاسِب خداوند است 2. از جهت نام گذاری قیامت به یوم الدین یعنی یوم قانون و آیین.
5. 4 رقم قانون و قانون گذار:الف. خشن و سخت با اجرایی سخت ب. هر دو ملایم ج. قانون سخت بودن محاسبه د. قاون سخت با محاسبه دقیق
6. با این که مالک الایام و صاحب الازمنه است گفته شده: مالک یوم الدین در قرآن در آیه 282-283 ده بار از کتابت،کاتب و عدم کتابت بحث شده است و این نشانگر اهمیت نوشتن و حساب است. احکام خداوند تعطیل ندارد لکن ترخیص دارد.
مثل جناب موسی هم کم می‌آورد.

نکات تفسیر سوره حمد: فاتحة الکتاب و ثواب این سوره و روایت امام صادق علیه السلام در مورد شفاء بواسطه‌ی این سوره

ادامه گفتگو از ظرفیت شناسی قرآن
تحقیق درباره تعداد روایات وارد در تفسیر آیات
عوامل فهم موسّع از قرآن
1- پیشرفت تکنولوژی و ...
2- بالا رفتن فهم بشر
3- توانایی وسلیقه افراد
4- ...
فهم های بر زمین مانده از قرآن :
1- پارادایم فهمی
2- نظام فهمی (کلان نظام و خرده نظام ها)
3- فهم دو سویه و نقش آیات در فهم و تفسیر روایات
4- تعیین مقاصد و نقش آنها در فهم دین و استنباط احکام
قرآن و بیان ظرفیت های خودش
سوره انعام آیه 38 و 59
آنچه در ذیل این آیات گفته شده است

سال اول:26 جلسه فلسفه تفسیر با بیست مبحث مرتبط از ظرفیت شناسی قرآن تا رفتارشناسی مفسران و غیر ایشان در پیوند با ثواب های وارده در روایات برای تلاوت آیات و سوره ها.
سال دوم:27 جلسه تفسیر سوره حمد با 6 بحث مرتبط از پیام سوره و بای بسمله تا مباحث کلی علوم قرآنی و فقهی بسمله.
امسال:روش تفسیر از گذشته؛1.ترتیبی بالاصالة و موضوعی فی الجمله 2. پیام های اجتماعی و معارفی قرآن
تفسیر مالک یوم الدین-دو نوع ملکیت-تصویر هر دو در مورد خداوند متعال با توجیه مناسب آن-معنای مالک یوم الدین و ترجیح قرائت ملک بر مالک-معنای دین: آیین و حساب و جزا